شوشان - رضا بهرامی:
در آن صبحِ سرد زمستانی و در حالی که به انتظار ایستادهایم تا نماز میّت بر پیکر پاک پدر بزرگوار دکتر محمد کیانوشراد اقامه شود، ماشین معمولیِ سفید رنگی که در نگاه اول توجه کسی را برنمیانگیزد، از راه میرسد. آیتالله با طمانینه خاصی از ماشین پیاده شده و به گرمی دکتر را در آغوش میگیرد. تجربهی جالبی است. اولین باری است که آیتالله سید محمدعلی موسوی جزایری را از نزدیک و از فاصله چند متری میبینم. متعاقب مصافحهای صمیمی با دکتر کیانوشراد، آیتالله وارد مسجد فاطمیه کیانپارس میشود.
کیانوشراد و خط فکری و سیاسی اصلاحطلبانهی او و مخالفتها و دشمنیهای جناح محافظهکار افراطی با این نماینده مجلس ششم از سالهای دهه ۶۰ تاکنون، امر قابل کتمانی نیست و همین مسئله حضور آیتالله را در این مراسم، پرمعنا و قابل تامل و نویدبخش اعتدال میکند. حضور گرم حجتالاسلام شیخ سعید سعدی و آیتالله حسنزاده در مراسم ختم که در استان به مواضع اعتدالی شهرت دارند نیز برای جمع حاضر نویدبخش وحدت و همدلی مومنانه است. البته این را هم باید اضافه کرد که گرچه مشی چپ و اصلاحطلبانه کیانوشراد از دهه ۶۰ تاکنون بر ایده اصلاحی استوار بوده اما برخلاف تصور، مشی عملیِ دکتر کیانوشراد در خوزستان تلاش جهت ایجاد همگرایی استانی و خصوصاً قومی بوده است.
حضور آیتالله در این مراسم تا بدان حد از اهمیت استانی برخوردار است که دکتر حسن دادخواه، دبیر انجمن مدرسین دانشگاه طی یادداشتی از این رخداد به عنوان "جلوه ای از همگرایی" در استان خوزستان یاد نموده و حضور جریانات مختلف سیاسی (و گاه مخالف) و قومی و حضور فعالان سیاسی از شهرستانها در این مراسم را مایه امید به همدلی و همگرایی دانسته و تاکید میکند که این صحنه نمادین میتواند زمینهای برای گسترش همگرایی در استان باشد.
برخلاف شایعاتی که هر از گاهی در این شهرِ هزار تو میپیچد، اینجا نه از کاروان خدم و حشمی که آیتالله جزایری را همراهی کنند، خبری است و نه از صف بلندِ ماشینهای خارجیِ ضدگلولهی روز و محافظان پرشمار و درشتهیکلی که اجازه نزدیک شدن به آیتالله را ندهند. او همینجاست! در میانِ مردم...
آیتالله سید محمدعلی موسوی جزایری به سال ۱۳۲۲ در شوشتر به دنیا آمد. نشان بردن از دو بیت سرشناس منطقه یعنی جزایری و آلطیب، خود به تنهایی کافی بود تا او به سرعت به کسوت روحانیت درآمده و از محضر اساتید بزرگی از جمله مرحوم والد، آیتالله آلطیب و شیخ محمدتقی شوشتری کسب فیض کند. پس از گذراندن دورههای تکمیلی در نجف و قم و حضور در محضر اساتید نامداری همچون امام خمینی (ره)، آیتالله وحید خراسانی، آیتالله اراکی، آیتالله خویی و آیتالله سیستانی، سالهای ابتدایی دهه ۵۰، آیتالله به دعوت جمعی از مردم اهواز وارد این شهر شده و اقامت نماز جمعه در مسجد معروف جزایری را بر عهده میگیرد.
در سالهای منتهی به انقلاب اسلامی، آیتالله نمایندگی امام خمینی در امور حسبیه و وجوهات شرعیه را از سوی وكيل تامالاختيار امام در قم یعنی آیتالله پسندیده بر عهده میگیرد که با توجه به سختگیری امام در رابطه با تفویض نمایندگی به افراد و همچنین حضور روحانیون سرشناس در اهواز و خوزستان، این امر از اعتماد بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران به امام جمعه آینده اهواز خبر میدهد. این اتفاق از طرف دیگر، نقش بسزایی در قرار گرفتن آیتالله جزایری در نقطه کانونی مبارزات مردم علیه رژیم شاه داشته و بیت آیتالله را به پایگاهی مهم برای انقلابیون بدل میکند.
چه در سالهای مبارزه، چه در ایّام جنگ تحمیلی و چه در دهههای بعد، آیتالله جزایری با حرکت در مسیر اعتدال، خصوصاً پس از دوم خرداد ۷۶، محل رجوع نخبگان سیاسی و مردم بوده است. در فضای سیاسی استان نیز آیتالله جزایری عموماً اجازهی عرض اندام به چهرهها و گروههای تندرو نداده و در سالهایی که بازار اهانت به آیتالله اکبر هاشمی از سوی برخی چهرههای تندرو استان داغ بود، نه تنها از این امر به جد پرهیز میکرد که همواره دیگران را به حفظ حرمت سابقون انقلاب توصیه مینمود.
البته که نمیتوان آیتالله جزایری را اصلاحطلب نامید و بیتردید این عضو مجلس خبرگان رهبری، خود نیز کمترین علاقهای ندارد که به این صفت خوانده شود و اتفاقاً در تمامی این سالها انتقادات قابل توجهی از سوی اصلاحطلبان متوجه آیتالله شده است. با این حال، برخلاف برخی کلانشهرها که در آنها، گهگاه تریبون نماز جمعه برای حمله به جناحها و شخصیتهای سیاسی کشور مورد استفاده قرار میگیرد اما از تریبون نماز جمعه اهواز و از زبان امام جمعه معتدل این شهر، اغلب پیام اعتدال، اتحاد و رواداری به گوش رسیده که این مسئله نماز جمعه اهواز را در ترازی بس بالاتر از معدّل کشوری قرار داده است.
و حال آیتالله سید محمدعلی موسوی جزایری که در این سالها با پایبندی به مشی اعتدالی، نقش انکارناپذیری در حفظ انسجام قومیتی و سیاسی در منطقه ایفا نموده است، به دور از پردهپوشی و با صداقت تام و تمام با مردم سخن کرده و از ناتوانی در اقامهی نماز جمعه اهواز به دلیل مشکل در پاهایِ خود خبر داده است. بیتردید صداقت و شفافیت رییس شورای عالی حوزه علمیه خوزستان را باید ستود. با این حال، شرایط تصدی دو مسوولیت مهم دیگر یعنی نمایندگی ولی فقیه در استان و نمایندگی مجلس خبرگان رهبری به گونهای است که آیتالله با وجود مشکلات مزاجیِ کنونی، همچنان قادر به انجام وظیفه و خدمت خواهد بود. بدین ترتیب، در مقطع حساس کنونی، تداوم حضور آیتالله جزایری امید به تقویت روند جریان اعتدال در استان را رقم خواهد زد.