آموزش و پرورش در جوامع امروزی به عنوان کلیدیترین نهاد آموزشی در جهت توسعه همه جانبه بشمار میرود. چرا که در پرتو آموزش است که انسانها متحول میشوند. برپایه نظام آموزشی و تربیتی یک جامعه است که نظم و انضباط اجتماعی حالت نهادی به خود میگیرد و عامه مردم به طرف فرهنگ ترقی و توسعه حرکت میکنند.
انسان باید ارزش پیدا کند و تربیت او مبنای توسعه قرار گیرد. چون هدف از آموزش و سرمایهگذاری آموزشی کشف و توسعهی منابع انسانی در جهت تعالی بخشی ارزشها و استعدادها و بهینهکردن آن است چون محور اصلاحات اقتصادی، فرهنگی، سیاسی، اجتماعی در کلیه ممالک توسعه یافته، انسان بوده میباشد... آموزش مهمترین رکن برنامهریزی جامعه است وکلیدیترین عنصر در توسعه یک جامعه مردم آن جامعه هستند که باید از فرهنگ، آگاهی و مهارتهای گوناگون برخوردار باشند.
برای آموزش باید کسانی راتربیت کرد که داری پرستیژ وشخصیت مورد احترامی باشند
برای داشتن شهروندی آگاه، وظیفه شناس، قدردان، متعهد و مسئولیت پذیر؛ و همچنین برای اینکه جامعه، بستر لازم را برای
مشارکت شهروندان مهیا کند و نسبت به حقوق آنها توجه جدی داشته باشد؛ چارهای نیست جز اینکه در امر تربیت شهروندان،
جدی باشیم. نتایج نشان داده که در تربیت شهروندی، دو نهاد، نقش اساسی بر عهده دارد:
الف : نهاد آموزشی که از طریق برنامه درسی رسمی و پنهان در برانگیختن مشارکت دانش آموزان در اداره امور مدرسه و فعالیت های فوقبرنامه و ایجاد بستر لازم برای همکاری و نزدیکی نهاد آموزشی و خانواده و دادن آگاهی به والدین، نقش اساسی دارد.
ب : نهاد خانواده که از طریق ارزشها و هنجارهای پذیرفته شده، بعنوان الگوی فرزندان و همانندسازی کودکان با آنها، ایجاد فضای عاطفی و روانی
مناسب، احترام به خود و ایجاد تصور مثبت در آنان نسبت به توانایی خود، نقش ایفا می کند.
تعليم و تربيت به سبب کارکردهاي گوناگون علمي، اقتصادي، فرهنگي و اجتماعي، همواره به عنوان موضوعي مهم و ابزاري کارآمد براي رشد و توسعه همه جانبه ملت ها در نظر گرفته شده است. يکي از کارکردهاي مهم اين نهاد، تربيت مدني است که هدف آن آماده سازي فراگيران براي مشارکت در تحولات اجتماعي است. يکي از مقوله هاي تربيت مدني، پرورش سياسي است که هدف آن جامعه پذيري سياسي، آماده سازي فراگيران براي مشارکت سياسي، و انتقال ارزش ها، نگرش ها و رفتارهاي سياسي به نسل نو است.
اسلام به عنوان يک مکتب فکري داراي رهنمودها و دلالت هايي براي تربيت مدني و سياسي است.
حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و علی آله و سلم می فرماید : کلکم راع و کلکم مسئول عن رعیته
لذا در اسلام هرجا سخن از رعیت شده حقوق شهروندی در نظرگرفته شدهدر جهان یادگیری و نظام آموزشی کشور، ارتقای فرهنگ شهروندی و افزایش دانش و مهارتهای شهروندی با تأکید بر انضباط و اخلاق اجتماعی، بسترسازی جهت تقویت هویت دینی، ملی و انقلابی شهروندان، فرهنگسازی جهت بهبود سالمت فردی و اجتماعی شهروندان با تأکید بر ورزش همگانی و بهداشت روانی بهبود و ارتقای فرهنگ تفریح و فراغت به منظور ارائه الگوی سالم و افزایش نشاط در شهروندان از جمله ضروریات زندگی سالم و جامعه سالم است. آموزش و یادگیری شهروندی نه تنها؛ شامل آموزش و یادگیری موضوعات مرتبط در کلاس درس است، بلکه همچنین تجارب عملی کسب شده از طریق فعالیت در مدرسه و جامعه گسترده تر، برای آماده سازی دانش آموزان برای نقش آنها به عنوان شهروندان، طراحی شده است. معلمان و مدیران مدارس نقش کلیدی را در این فرآیند یادگیری بر عهده دارند. به همین دلیل معلمان و مدیران مدارس برای اجرای موثر آموزش شهروندی اهمیت دارد.
آموزش فرهنگ شهروندی و نحوه ایجاد انگیزش در میان افراد برای پذیرش نقش شهروند و توجه به منافع جمعی، وظیفه ای حساس و دشوار برای رهبران و مدیران جامعه است. شهروندی در سطوح متنوعی عمل می کند. یکی از چالش های رو درروی معلمان و مربیان این است که دانش آموزان را متوجه این نکته سازند که شهروندی یا هویت ایرانی در تقابل با هویت محلی، منطقه ای یا قومی آنها نیست، بلکه مکمل آن است. چالش آموزشی مدارس بدین ترتیب، تقویت و پرورش هویت های چندگانه است. نهایتاً می توانیم نتیجه بگیریم که آموزش و یادگیری شهروندی، از اهم ضروریات نظام آموزشی کشورمان می باشد.
در دوران كنوني تربيت مدني يكي از ضرورت هاي برنامه هاي آموزشي و پرورشي جوامع امروزي محسوب مي شود، كه اين امر در جامعه ايران نيز جلوه و جايگاه خاص خود را داراست. البته تحقق آرمان هاي مربوط به تربيت مدني در ايران با چالش ها و موانع عديده اي چون تمركز در تصميم گيري ها و برنامه ريزي تعليم و تربيتي، كمبود نهادهاي مدني دانش آموزي غير دولتي، عدم استفاده از روش هاي فعال و مشاركتي، بي توجهي به مولفه هاي تربيت شهروندي، كتب محوري و ارزشيابي محفوظات محور، نا برابري در توزيع برابر امكانات آموزشي براي پسران و دختران، ناتواني معلمان در تامين اهداف تربيت مدني ... مواجه مي باشد.