شوشان - دکتر لفته منصوری :
یادم میآید وقتی در روستا زندگی میکردیم، مادرم صابون را در صندوقچه یا چمدان لباسهای نو میگذاشت تا معطر و خوشبو شوند. البته هر وقت هم میهمانی میآمد، صابون را از پاکتش در میآوردند و در گوشهی لگن شیبدار میگذاشتند و به ما بچهها مأموریت میدادند که حوله بر دوش و آفتابه و لگن در دست، سرِ سفره بین میهمانان بچرخیم تا دست و دهان خود را بشویند؛ و اینچنین تجربه میهماننوازی کسب کنیم و درعینحال مهارت خود را در نگهداری صابون خیس بر حاشیه شیبدار لگن و جلوگیری از افتادن این لوکس کالا به داخل گودی آن، نشان بدهیم! و بعد از اتمام کار دوباره صابون را در همان پاکت خیس و مندرس گذاشته و در میان لباسها قاطی میکردند تا آنها را بخور کند! به گمانم این کاربرد و کارکرد صابون هنوز در برخی مناطق کشور عزیزمان پابرجا باشد. چه رسد به خرید انواع مایع دستشویی و الکل و مواد ضدعفونیکننده و ماسکهای فیلتردار و دستکشهای یکبارمصرف توسط جامعهی زیرِ خط لعنتی فقر که تاکنون اگر فریاد بلندشان از «دشواریهای زندگی» بهجایی نمیرسید! شاید الآن به موهبت کرونا «عطسهها و سرفههایشان» توجهها را به خود معطوف سازد! و اگر نسازد لااقل مسئولان محترم را فراری بدهد؛ و همینکه بهاندازهی کافی از سرفه کنندگان دور شدند؛ حالا شاید بتوان فاصلهی طبقاتی را با تعداد عطسهها و سرفهها و نه با دهکهای اقتصادیِ غیرملموس اندازه گرفت!
اخیراً در فضای سیاسی کشور گزارهای تحت عنوان: «ویروس کرونا دموکرات است! یعنی فقیر و غنی را بدون تبعیض مبتلا میکند.» ساخته شده و به دنبال آن گزارشهایی از ابتلای برخی مسئولان بلندپایه کشور به این ویروس از صداوسیما پخش میکنند. این گزاره یک سازهی کاملاً «سیاسی» است! این بدان معنا نیست که ثروتمندان و قدرتمندان رویینتن هستند و کرونایی نمیشوند. بلکه آنها از «تبعیض» کرونایی میشوند! از «فاصله طبقاتی» کرونایی میشوند! از «سیاستهای عدالت گریز» کرونایی میشوند! از «نفسِ» مردمی که زیر خطِ فقر زندگی میکنند، کرونایی میشوند!
لویی آلتوسر سیاستمدار و فیلسوف فرانسوی در سال 1970 مقالهای با عنوان «ایدئولوژی و دستگاههای ایدئولوژیک دولت» مینویسد. آلتوسر در این مقاله به دو مکانیزم عمده اشاره میکند که تضمین میکنند مردمی که تحت حاکمیت دولتاند مطابق با قوانین آن دولت عمل کنند. نخستین مکانیزم را آلتوسر دستگاههای سرکوب دولتی مینامد که مانند پلیس، دادگاهها و زندان، مستقیماً به اعمال زور جهت انطباق رفتار مردم با قوانین میپردازند. دولت از طریق این دستگاهها افراد را وادار میکند تا بهگونهای معین رفتار کنند؛ اما مکانیزم دومی که آلتوسر بررسی میکند و به موضوع موردبحث ما مربوط است. او آن را دستگاههای ایدئولوژیک دولت مینامد. نهادهایی وجود دارند که ایدئولوژیهایی تولید میکنند که ما بهمثابه افراد (و گروهها) آنها را درونی میکنیم و مطابق آنها عمل میکنیم. دستگاههای ایدئولوژیک دولت شامل مدارس، مذاهب، خانواده، نظام حقوقی، سیاست، هنر، ورزش و غیره میشوند.
میگویند «کرونا دموکرات است» تا مکلف به پذیرش محترمانه این ویروس شویم! نه خیر کرونا نهتنها دموکرات نیست، بلکه ویروسی بهشدت مستبد است!
اگر کرونا دموکرات بود، به ملت ایران همانند نمایندگان محترمشان در مجلس شورای اسلامی کیفِ کیت تشخیص کرونا و کیف محتوی مواد ضدعفونیکننده رایگان میدادند!
اگر کرونا دموکرات بود، همهی مردم صابون میخریدند و هرچند وقت یکبار به مدت 30 ثانیه دستهای خود را میشستند! صابون لوکس نیست که با آن بخور کنند!
اگر کرونا دموکرات بود این دو بیت شعر، بهصورت ساختاری تغییر مییافتند:
این گردش گیتی که بود روز و شبش نام / چون کهنه کتابی است که شیرازه ندارد
شعر من، مرگ فقراء و ننگ بزرگان / این هر سه متاعی است که آوازه ندارد