شوشان - اردلان طلاوری:
انقلاب صنعتی چهارم (Fourth Industrial Revolution) چهارمین دوره اصلی از بدو انقلاب های صنعتی است. این دوره با اشاعه فناوریهایی که فاصله میان سپهرهای فیزیکی، رایانشی و زیستی را کمرنگ یا حذف میکنند، مشخص میشود. همچنین این دوره با ظهور فناوریهای نوین در چند حوزه رباتیک، هوش مصنوعی، زنجیره بلوکی، نانوتکنولوژی، پردازش کوانتومی، زیست فناوری، اینترنت اشیا و خودروهای خودران همراه است.این انقلاب، کل نظام تولید، مدیریت و حکمرانی را در هر صنعت و هر کشوری متحول میکند.
اما با ظهور و شیوع بیماری نوپدید و عالم گیر کرونا اذهان عمومی و چه بسا اندیشمندان بیش از پیش یافتن ارتباط و پیوندی ریشه ای میان این دو پدیده قرن ۲۱ را جستجو میکند. ازدیاد جمعیت بشری و رسیدن به مرز ۸ میلیارد نفر و محدودیت منابع مادی و ناتوانی از توزیع متوازن و متعادل آن در سراسر کره ی خاکی و همچنین گرمایش زمین و آلودگی ناشی از افزایش جمعیت و از سویی منازعات حاکمان و رهبران جهان و سیاست بهره کشی حداکثری از منابع و شاید و یقینا ضعف بشر در نحوه توزیع ثروت و قدرت و تامین امنیت پایدار در سطوح و لایه های متعدد فکری همه و همه می تواند از علل عمده تغییرات نو بنیان و پدیده های حادث شده باشند که سمت و سوی زندگی انسان ها را به جهتی جدید و شاید نامعلوم و دارای شرایط ویژه آزمون و خطا هدایت کند.
این که کرونا چیست و چگونه به وجود آمد و اینکه بشر با چه ابزار و با چه تکنیک هایی سعی در کنترل و البته مدیریت آن دارد را شاید بشود در پیوند کرونا با انقلاب صنعتی چهارم یافت.
استارت آپ ها و کسب و کارهای اینترنتی و تولید بدون انسان شاید اولین و عمومی ترین علائم ظهور یک واقعه ی جدید در زندگی انسان ها باشد. هر چند چند سالی از دنیای برخط یا همان فضای مجازی و یا internet base میگذرد اما شاید کاتالیزوری لازم بود و یا باشد تاتعبیر انقلاب صنعتی چهارم که نخستین بار در کنفرانس داووس سال ۲۰۱۶ به کار گرفته شد را تسریع کند.
به هر طریق چنانچه این فرضیه حتی ذره ای به واقعیت نزدیک باشد به نظر میرسد عطش رو به تزاید و بیش از حد برخی موسسات و نهادها یا بهتر بگوییم غول های تجاری و پیوند و اسپانسرینگ موسسات علمی و تحقیقاتی برای طرح و پیاده سازی تغییرات ساختاری در دنیا و به جیب زدن سودهای کلان و چند صد هزار میلیارد دلاری از رهگذر این تغییرات مخاطراتی را متوجه بشریت کرده است که تاوان آن سنگین و شاید جبران ناپذیر باشد.
اینجاست که لزوم پیوند اخلاق و دین با پیشرفت جوامع را باید بیش از پیش یادآور شد و چنانچه درک از وجود انسان و شناخت معرفت وجودی انسان در محاسبات بشری به ویژه اندیشکده های جهانی مهم شمرده نشود پیشرفت جوامع با نابودی و اضمحلال و آینده ای نامعلوم مواجه خواهد شد. بنابراین نمیتوان به هر قیمت و با هر ترفند نابودگرایانه ولو موقت خواهان ترقی و تعالی نوع بشر بود. امیدواریم کرونا به هر قیمتی کاتالیزور انقلاب صنعتی چهارم و دست ساخته انسان نبوده باشد!!