تعامل بر مبنای سیاست همسایگی

دکتر محمد جمشیدی (معاون سیاسی دفتر رئیس جمهور)

روابط بین دو کشور ایران و عربستان پس از وقفه ای7 ساله، با اعلام بیانیه مشترکی از سوی این دو کشور و با همراهی کشور میزبان یعنی چین، از سر گرفته شد. احیای این رابطه از کارآمدی سیاست همسایگی به عنوان یکی از مفاهیم راهبردی سیاست خارجی دولت آیت الله رئیسی حکایت دارد.

پس از انتخاب آیت الله رئیسی به عنوان رئیس جمهور ایران در انتخابات خردادماه 1400، آنچه که بیش از همه مورد توجه قرار گرفت، وعده ای بود که وی در زمان مراسم تحلیف خود در جمع نمایندگان کشورهای خارجی میهمان اعلام کرد. ایشان در آن سخنرانی، سیاست همسایگی و تعامل با همسایگان را مطرح و تاکید داشت که آغوش ایران به روی هر کسی که بنای دوستی و تعامل دارد، باز بوده و همواره دست خود را به سمت دوستی با کشورهایی که بنای تعامل دارند دراز خواهد کرد. چنین ایده ای در تداوم این هدف مطرح شد که امنیت منطقه باید توسط بازیگران منطقه ای تامین و دنبال شود. آنگونه که کشورهای منطقه به عنوان صاحبان حق، بدون مداخله نظام های خارجی روابط دوجانبه و حل مسائل منطقه ای را در دست بگیرند.

این سیاست که از ابتدای روی کار آمدن دولت سیزدهم، به صورت خاص در حوزه های مختلف مورد پیگیری قرار گرفت، در برقراری رابطه با کشورهای آسیای مرکزی و سایر کشورهای آسیایی که سبب گسترش همکاری های اقتصادی و پیوند ایران با زیرساخت های اقتصادی آسیا شده، چهره جدیدی از خود نشان داد.

همزمان با این تحرکات، مذاکرات مختلفی با طرف عربستانی در سطوح مختلف دیپلماتیک و امنیتی در حال انجام بود. منطق مذاکراتی ایران منطق قوی است که تاکید آن بر اصالت تعامل بر روابط، بخصوص روابط با همسایگان قرار دارد. از همین رو ، پنج دور مذاکره بین مقامات ایرانی و عربستانی، به میزبانی کشور عراق انجام شد و رفت و آمدهای مختلفی هم برای احیای روابط با عربستان صورت گرفت.

اما گام اصلی یا بهتر بگوییم نهایی، در پکن برداشته شد. در سفر اخیر رئیس جمهور ایران به کشور چین، شی جین پینگ رئیس جمهور این کشور با درخواست واسطه گری خود، به این موضوع ورود کرده و اعلام داشت در گفت و گوهایی که در سفر اخیر خود به عربستان داشته است، طرف مقابل خواستار بهبود روابط با ایران شده است. از همین رو، چین به عنوان واسطه دوستی ایران و عربستان، ایده احیای روابط را پیگیری می کند. آیت الله رئیسی با تایید این ایده از سوی همتای چینی خود، با ادامه مذاکرات سابق در چین موافقت می کند. پس از آن بود که دریابان علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی از سوی رئیس جمهور و رئیس شورای عالی امنیت ملی برای انجام مذاکرات ماموریت یافت. مذاکرات بین هیات ها به صورت مفصل و طولانی در هفته گذشته در جریان بوده و اکنون به ثمر نشسته است.بنای جمهوری اسلامی همواره تعامل، همکاری و برادری با کشورهای مختلف است و احیای روابط دو کشور، فرصتی برای منطقه و جهان محسوب می شود که بتوانند روابط خود را با ایران تقویت کنند. با عادی سازی این روابط و بازگشایی سفارتخانه ها بین دو کشور از یکسو، زمینه برای تعامل مستقیم و تقویت همکاری ها مهیا شده و زمینه مداخله خارجی و سوءتفاهم در روابط به کمترین میزان خود خواهد رسید و از سوی دیگر، امکان تعامل بین ایران و عربستان در حوزه های مختلف تقویت می شود که همین امر موجبات رشد اقتصادی و همکاری های تجاری در منطقه را گسترش داده و باعث ثبات و آرامش در منطقه خواهد شد.این تعامل و همکاری، فصل جدیدی از ثبات و برادری را در منطقه رقم خواهد زد که قطعا به مذاق امریکا، صهیونیست ها و بخصوص سه کشور درمانده غرب اروپا سخت خواهد آمد و نشان می دهد که سیاستگذاری که برگرفته از خواب آشفته مشتی منافق و معاند بوده چیزی جز توهم و محاسبه غلط نبوده است و آنها را از فواید کنار آمدن با جمهوری اسلامی ایران محروم می سازد.