شوشان ـ سید علی حمیده کیش شاه قاسمی :
همزمان با ارتقای روابط باکو و تل اویو، شاهد افزایش تنش میان ایران و آذربایجان هستیم. آنچه باید دانست این است که اهداف کشور آذربایجان و کشورهای همسو در این مناقشه چیست؟
آنچه از قراین و شواهد بر می آید، هدف اول آنها در این مناقشه، اشغال استان سیونیک ارمنستان و الحاق آن به آذربایجان می باشد.
بدیهی است چنانچه این کار عملی شود، اذربایجان به منطقه نخجوان و ترکیه وصل می شود و این امر موجب حذف کریدور شمال؛ جنوب (زنگزور) خواهد شد و راه اتصال ایران به ارمنستان و در نهایت مسیر ارتباط بزرگ ترانزیتی ایران را با قفقاز جنوبی و فراتر از آن قطع می کند. بی شک در چنین شرایطی آذربایجان و ترکیه رقیب تاریخی ایران، دیگر اجازه تردد ایران به اروپا را نخواهند داد. قابل ذکر است که طول مسیر کریدور شمال، جنوب۷۲۰۰ کیلومتر است. درحالی که مسافت مسیر سنتی قدیمی۱۶۰۰۰ کیلومتر می باشد و این دلیل از جمله مخالفت ایران با هرگونه تغییر ژئوپلتیکی در منطقه می باشد.
از طرفی هدف دوم از طرح افزایش تنش بین ایران و آذربایجان ، فعال سازی ظرفیت های قومی جهت تضعیف ایران عزیز در بلند مدت می باشد. به همین دلیل شاهد فعالیت جدی اسرائیل در این مناقشه، حضور دیپلماتهای ارشد آنها و جمهوری آذربایجان در یک کنفرانس مطبوعاتی درباره "تشکیل یک جبهه متحد" علیه ایران و حضور سفیر آن رژیم در افتتاح مرکز سایبری هزار نفری در آذربایجان می باشیم و بزودی شاهد افزایش صحبت های تجزیه طلبانه به زبان ترکی در فضای مجازی خواهیم بود که از ماموریت های همین مرکز است، که ان شاءالله توسط مردم شریف و شجاع آذربایجان عقیم خواند ماند. آنچه قابل کتمان نیست، این است که ترکیه و روسیه برخلاف ایران ، تصور تهدیدآمیزی از نقش اسرائیل در جمهوری آذربایجان و کریدور زنگزور و تهدید مرز مشترک ایران و ارمنستان ندارند و به همین دلیل اولین اقدام متصور، پیگیری مذاکرات منطقه ای برای ایجاد درک این نگرانی و ایجاد هندسه ذهنی مشترک بویژه با روسیه خواهد بود.
در نتیجه ایران باید با اتخاذ استراتژی متناسب، ضمن اقدام فعال و پویا از هرگونه حرکت نسجیده اعم از کندروی و حتی تندروی احتمالی پرهیز نموده و نقشه دشمنان و رقبای تاریخی ایران را نقش بر آب نماید.