شوشان ـ سید سجاد جلویانی :
از اوایل دهه هفتاد شمسی رهبری دیدگاهی جدید در برابر موجودیت کشور اسرائیل و کشور فلسطین ارائه کرد .
این دیگاه تا کنون بارها در مجامع داخلی و اسلامی بیان گردید .
پیرامون این دیدگاه نظرات گوناگونی وجود دارد که بصورت کوتاه مورد بررسی قرار می گیرد .
در نظام جمهوری اسلامی از دهه ۹۰ تا کنون که این طرح بصورت جدی مورد توجه رهبری قرار گرفته است و در ۱۶ بهمن ۱۳۹۸ طرح رفراندم(فلسطینی ها ودیگر شهروندان تا قبل از ۱۹۴۸ م )، بصورت رسمی دوباره مطرح گردید ودر همان زمان طرح رفراندوم توسط نماینده دائم ایران در سازمان ملل ثبت گردید وتلاش گردید دستگاه دیپلماسی ایران در راستای تحقق این طرح سمت و سو پیدا کند .
اما از جهت دیگر از دهه ۹۰ این طرح هرگز اولویت اول دستگاه سیاسی و قوه مجریه قرار نگرفت و تنها دربعضی از مواقع مورد توجه قرار گرفته و در مجامع سیاسی و بین اللملی طرح گردیده است . ( اختلاف نظر میان رهبری و رئیس جمهورها ).
این طرح از سوی اتحادیه عرب که مرکز ثقل سیاسی قانون گذاری کشورهای عربی است مورد حمایت سیاسی و حقوقی قرار نگرفته است . و کشورهای پیشرو عرب چون مصر و عربستان که از مهم ترین کشورهای تاثیر گذار بر اتحادیه عرب هستند هرگز از این طرح استقبال نکرده اند و از حمایت حقوقی و اجرایی آن خود داری کرده اند .( چرایی آنرا باید در افق منافع اصلی اتحادیه عرب و این دوکشور باید جستجو کرد.)
طرح رفراندوم فلسطینی از سوی شهروندان فلسطینی اولیه و مسیحیان و یهودیان تا قبل از اشغال ۱۹۴۷م ، هم مورد توجه واقع نشده است یا کمتر بعنوان یک راهکار به آن توجه شده است .
نیروهای جهادی فلسطینی همواره بر آزادی فلسطین تاکید دارند و مقاومت و جهاد نظامی استراتژی اصلی آنها بشمار می رود . و کمتر دیده شده است که طرح رفراندوم در فلسطین و سازمان های بین المللی و در دستگاه سیاسی خود به آن رویکرد داشته باشند .
دولت مردان اسرائیل هرگز از طرح رفراندوم استقبالی نکرده اند و آنرا مهم ترین سلاح ضد اسرائیلی می دانند . دولت های آمریکا و اتحادیه اروپا و شورای امنیت سازمان ملل هم از این طرح بعنوان یک راه حل مناسب سیاسی و انسانی حمایت نکرده اند .
علرغم اینکه طرح در موجودیت خود دارای منافع زیادی برای فلسطینی ها و یهودیان و .. اصلی فلسطین است هم چنان مورد بی مهری واقع می شود و باید دید اشکالات در این طرح چیست که نمی تواند مورد اجماع برای حل مسئله فلسطین قرار گیرد .طرح از یک سو حاوی انهدام کامل اسرائیل و تاسیس کشور فلسطین واز سوی دیگر فاقد شمول یهودیان موجود در اسرائیل کنونی است و سرنوشت آنها در پرده ابهام قرار دارد .