شوشان ـ جعفر دیناروند :
دین در لغت به معنای راه و روش است.ادیان مختلف در طول زمان به وجود آمده اند.پیروانی داشته و از دستورات آن ها پیروی کرده و می کنند.دین در ارائه را هنمایی های خود، دارای وظایف و مسئولیت هاست.اینکه دین در معنای واقعی خود چه ابعادی را در بر می گیرد؟ یا تفاوت آن با آیین ها و مسلک ها، کدام است؟ دین کامل تر کدام است ودلایل آن چیست؟سوالاتی است که به طور حتم، پاسخ های قانع کننده ای از سوی اهل فن دارد. ما در این بحث وارد نشده و به اصل موضوع که نوع تربیت دینی است،می پردازیم.
تربیت دینی، نوعی روش تربیتی است که در آن، اصول ،مبانی و انواع فعالیت ها را، اهداف دین تعیین می کنند.از نظر زمانی، یکی از قدیمی ترین روش های تربیتی است که در اقصی نقاط دنیا، دارای سابقه است.بیشترین اهداف آن، حفظ موجودیت و بقای آن بوده و تاکید فراوان بر گسترش فرهنگ، تسلط بر فرهنگ های رایج دیگر و جنبه اخلاقی و انسانی داشته است.بعضی از مسلک ها و آیین ها هم، به نام دین، چنین فعالیت هایی داشته اند.تنوع ادیان در قالب های مختلف، به طور طبیعی، روش های متفاوتی به دنبال دارد.
قصد در این نوشتار پرداختن به همه ی مسلک ها و آیین ها و ادیان نیست بلکه، بررسی نوعی از روش تربیتی است که در آن، دین جنبه الهی داشته و دارای کتاب و پیامبران است.این روش پردازش، کار را آسان تر می کند زیرا در چنین ادیانی، اصول مشترک، فراوان و تمایزات در حداقل ممکن قرار دارند.
این بدان معناست که، ادیان موحد، در طول زمان، برای هدایت بشر و برای رضای خدا، به وجود آمده اند.انسان در ایجاد آن ها نقشی نداشته و تنها تاثیر آن، نیازمندی او به آن هاست.
تربیت دینی روش تربیتی خاصی است که از بسیاری جهات با دیگر فنون، متفاوت است. ویژگی های چنین روشی، برخاسته از خصوصیات دین است.آنچه دین می خواهد، در درون آن قرار می گیرد.
مجریان این روش باید دین دار و در عمل، مجری دستورات آن باشند. کسانی که در این مجموعه قرار می گیرند، با پذیرش اصول و دستورها، به اجرای برنامه های تربیتی اقدام می کنند.
از این منظر، ادیان مختلف، اصول مشترک فراوانی دارند.به نظر می رسد که روش تربیت دینی، کمتر تابع احساسات فردی باشد لذا، امکان دستکاری در اصول دین وجود ندارد.
تربیت دینی با اجرای روش خود قصد دارد این نکته را منتقل کند که "این روش مطمئن ترین راه برای رسیدن به رشد انسانی است".جنبه های اخلاقی، انسانی، عبادی، مراقبت های فردی، جنبه های حمایتی، ارزش شناسی الهی، نظم و از همه مهم تر، عمل برای رضای توانا ترین توانا یعنی خدا، نشانه های بارز این نوع تربیت است. تربیتی که در آن، اهداف انسانی برای زندگی آرام و بی دغدغه در این دنیا و توشه داری برای دنیای ابدی، مد نظر قرار می گیرد.