بی اعتمادی طرفین، بزرگترین مانع برای مذاکره

شوشان ـ  قاسم امیری :

به نظر نمی رسد ترامپ بدنبال مذاکره باشد.این را از شرایط تحمیلی ایشان که بصورت رسمی و غیر رسمی شنیده می شود می شود استنباط کرد.آنانکه معنای مذاکره را می دانند و با دیپلماسی آشنایی دارند می دانند که تصمیم برای ورود به مذاکره یک سری مقدماتی دارد.مهمترین مقدمه ورود به هر مذاکره ای ، داشتن شرایط مناسب از منظر اهرم ها و داشته ها، موقعیت زمانی، نقاط بالقوه که در آینده شرایط به فعلیت رسیدن دارند و بصورت کلی داشتن دست پر یا به اصطلاح دست بالا در مذاکره می باشد.آنچه ترامپ روی آن اصرار می کند برچیده شدن تمام مقدمات لازم برای مذاکره در سوی طرف ایرانی است.در واقع ترامپ می خواهد رویای یک مذاکره برتر را قبل از آنکه بصورت طبیعی برایش فراهم شود با عجله فراهم کند.ترامپ بخشی از این تمهیدات را با تضعیف حماس و حزب الله و تغییر فضای سوریه ایجاد کرده است.و با فشارهای پشت پرده و دیپلماسی،حشدالشعبی را هم کنار زده است.در یمن هم بصورت مستقیم ورود کرده است تا خیالش راحت تر شود.و اتفاقا رفتار عجولانه ترامپ ،در این موضوع کاملا قابل درک است.
از سوی دیگر ،ترامپ مشخصا بدنبال حذف سایر اهرم های بالقوه و بالفعل  ایران قبل از ورود به مذاکره رسمی است که از جمله می توان به تقلیل سطح غنی سازی، تحدید برد موشک های بالستیک ،و دست کشیدن از حمایتِ گروه‌های موسوم به مقاومت اشاره کرد.
شاید آنچه را بعنوان کنش های بیرونی آمریکا علیه ایران رخ داده باشد ناگزیر از قبول آن باشیم(مانند آنچه تاکنون در منطقه رخ داده یا در حال اتفاق است) اما تحمیل برخی خواسته های ترامپ مانند محدودیت جدی در فعالیت های هسته ای و نظامی ،به نوعی فرار از مذاکره از سوی آمریکا تلقی می شود.گویی آمریکا بر خلاف آنچه می گوید می خواهد ایران را مجبور به دورتر شدن از مذاکره نماید.و در واقع آمریکا می خواهد گناه همه عواقب احتمالی را بر گردن ایران بیندازد و جامعه جهانی را در این زمینه با خود همراه کند.دلیل دیگر و پنهان تر این فشارهای افزون آمریکا، عدم اعتماد به ایران و تغییر رویه در فرصتی مناسب است.خصوصا اینکه ایران معمولا در زمین رقبای اصلی آمریکا یعنی روسیه و چین بهتر بازی می کند برای آمریکا دردآور است و قابلیت اطمینان مناسبی برای آمریکا باقی نمی گذارد.
از سوی دیگر ،و در طرف مقابل یعنی جمهوری اسلامی ایران نیز رغبت چندانی به مذاکره از سوی مقامات تصمیم گیر دیده نمی شود.یا اگر هم تمایلی هست در سایه عدم اعتماد به آمریکایی ها و خصوصا ترامپ، این تمایل ،تقویت نمی شود.این عدم اعتماد حتی بارها و بارها بصورت رسمی از سوی بلندپایه ترین مقام رسمی کشور ،یعنی رهبری بیان شد.
قطعا دیپلمات های جمهوری اسلامی و مسئولان بلندپایه معنی و مفهوم فشار ها و شرط و شروط های ترامپ را برای ورود به مذاکره، به خوبی می فهمند و از خالی شدن دستهایشان قبل از ورود به فرآیند رسمی و آشکار  مذاکره بشدت بیم دارند.
بخشی از رجزخوانی های طرفین که نوعی قدرت نمایی طرفین است هم ناشی،از این عدم اعتماد به همدیگر است.رجز خوانی ها و تهدیدها  می تواند یک موضوع دیگر را علاوه بر عدم اعتماد به یکدیگر بطور همزمان  ،ثابت کند و آن عدم اعتماد به توانایی نهایی خویش است.آنجا که ریسک کار را بالا می برد و با قاطعیت نمی توان به نتیجه نهایی خوشبین بود.به همین منظور بخشی از این عدم اعتماد با تهدید یکدیگر  بروز می نماید.با همین نگاه می توان ادعا کرد مانع اصلی بر سر راه  مذاکرات ، عدم اعتماد به یکدیگر است.چه بسا این عدم اعتماد در کوتاه مدت یا حتی میان مدت مانع جدی بر سر رسیدن به راهی برای حل مناقشه چندین ساله بین ایران و آمریکا باشد‌.