مهدی مکارمی
اخیرا مدیرعامل سازمان آب و برق خوزستان با اشاره به ضرورت رسیدگی به وضعیت تالاب های مهم خوزستان، گفت: اهمیت دریاچه ارومیه بیشتر از تالاب هورالعظیم نیست.
این سخنان را می بایست بسیار حائز اهمیت تلقی نمود، سخنانی که بار دیگر توجه شهروندان و مسوولان استان را به لزوم توجه به وضع تالاب های استان و جلوگیری از تخریب روزفزون آنها جلب نمود و شایسته است که این موضوع بعنوان یکی از اولویت های مهم مدیریت ارشد استان مورد توجه قرار بگیرد بویژه آنکه دولت یازدهم بر توجه به مسائل زیست محیطی استان تاکید ویژه ای داشته و استاندار خوزستان نیز توسعه بخش خدمات و استفاده از ظرفیت های خدادادی موجود در استان برای بهبود وضعیت اشتغال را مورد تاکید قرار داده است.
مدتی قبل دکتر معصومه ابتکار رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در کارگروهی که برای حفظ تالاب میقان اراک برگزار شد گفت: «بحث ارزشگذاری تالابها در سازمان محیط زیست مطرح شده و بر این اساس ارزش خدمات یکی از تالابها که بسیار کوچکتر از تالاب میقان اراک است سالانه حدود یک هزار میلیارد تومان برآورد شده است.»
حال در نظر بگیرید درجه اهمیت تالاب میقان اراک بسیار پایین تر از تالاب هایی چون هورالعظیم و شادگان است. با این توصیف می توان ارزش و اهمیت اقتصادی تالاب ها را در کنار ارزش زیست محیطی آنها مورد ارزیابی قرار داد. اقتصاددانان با آگاهي كامل و بهره¬گيري از دانش نوين « اقتصاد زيست محيطي» براي هر هكتار تالاب ارزش افزوده-اي معادل ۲۰ هزار دلار درنظر گرفتند در حالي كه ارزش افزوده هر هكتار جنگل۱۵۰۰ دلار و هر هكتار زمين كشاورزي تنها ۱۲۰ دلار تعيين شده است.
امروزه بسیاری از کشورها اهمیت اقتصادی و اجتماعی تالاب هار ا دریافته اند و حتی کشورهایی که زمانی بدلیل ناآگاهی از این اهمیت، تالاب ها را به زمین های کشاورزی تبدیل می کردند ایک با صرف میلیون ها دلار احیای تالابها را در دستور کار قرار داده اند. با این وجود و با کمال تاسف باید گفت در کشورهای درحال توسعه به علت فقر آگاهی لازم در این زمینه، تالابها را میخشکانند و تبدیل به اراضی کشاورزی میکنند!
این در حالی است که کشورهای توسعه یافته سالهاست این دوره را پشت سر گذاشته اند. تبدیل 800هزار هکتار از اراضی تالابی شبه جزیره فلوریدا به اراضی کشاورزی که 40 سال پیش اتفاق افتاد، پس از 30 سال دولتمردان را به صرافت انداخت تا با صرف 250میلیون دلار، یک چهارم از این ارضی را به حالت اولیه آن بازگردانند؛ روندی که همچنان با صرف هزینه فراوان ادامه دارد؛ چرا که با پیشرفت علم و دانش، هر روز بخشی از فواید تالابها آشکار میشود.
توجه کنید کشور ژاپن که 13 سال بعد از کشور ما به عضویت کنوانسیون رامسر درآمد ، تالابهای بینالمللی کوشیرو را که به اراضی کشاورزی تبدیل شده بود احیا و با احداث مرکز بینالمللی در کنار آن، این تالابها را به تالابهایی با ارزش جهانی تبدیل کرد.
تازه همه اینها فارغ از اهمیت فوق العاده محیط زیستی تالابهاست که از حوصله این یادداشت خارج است.
ما در خوزستان ظرفیت ها و سرمایه های خدادادی فوق العاده ای داریم. این پذیرفتنی نیست که اجازه بدهیم این سرمایه ها که امروزه بسیاری از کشورهای دنیا حسرت داشتن آنها را می خورند از بین بروند و روزی تبدیل به زمین کشاورزی بشوند و روزی دیگر به تسخیر تاسیسات نفتی در بیاید و زمانی دیگر ....
تالاب شادگان اینک یکی از مهمترین سرمایههای طبیعی منطقه وجهان به شمار میآید و تالاب هورالعظیم یکی از مهمترین تالاب های ایران است.