عید فطر روز اول ماه شوال و در پایان ماه رمضان است. عید فطر از مهمترین جشنها و اعیاد مسلمانان است. درکشورهاي اسلامی، عید فطر از جمله اعیاد بسیار مهم محسوب میشود و معمولاً با تعطیلی رسمی همراه است. در این روز ، روزه حرام است و مسلمانان نماز عید برگزار می کنند. پرداخت زکات فطره در این روز بر مسلمانان واجب است.
عید در لغت از ماده عود به معنی بازگشت است ، و لذا به روزهایی که مشکلات از قوم و جمعیتی بر طرف می شود و بازگشت به پیروزي ها و راحتی هاي نخستین می کند عید گفته میشود ، و در اعیاد اسلامی به مناسبت این که در پرتو اطاعت یک ماه مبارك رمضان و یا انجام فریضه حج ، صفا و پاکی فطري نخستین به روح و جان باز میگردد وآلودگی ها که بر خلاف فطرت است ، از میان می رود، عید گفته شده است.
بسیاري از آیات قرآن بر اجتماعی بودن شئون اسلامی دلالت می کند و صفت اجتماعی بودن در تمامی احکام و قوانین اسلامی حاکم است . شارع مقدس اسلام در مسئله جهاد ، اجتماعی بودن را به طور مستقیم تشریع کرده و دستور داده حضور در جهاد و دفاع ، به آن مقداري که دشمن دفع شود واجب است.
روزه و حج بر هر کسی که مستطیع و قادر به انجام آن دو باشد و عذري نداشته باشد واجب است ، اجتماعیت در این دو واجب به طور مستقیم نیست. بلکه لازمه آن دو است ، چون وقتی روزه دار روزه گرفت قهراً در طول رمضان در مساجد رفت و آمد خواهد کرد و در آخر در روز عید فطر، این اجتماع به حد کامل میرسد ، و نیز وقتی مکلف به زیارت خانه خدا گردید قهراً با سایر مسلمانان یک جا جمع میشود ، و در روز عید قربان این اجتماع به حدکامل می رسد. و نیز نمازهاي پنج گانه یومیه را بر هر مکلفی واجب کرده ، و جماعت را در آن واجب نساخته ، ولی این رخصت را در روز جمعه تدارك و تلافی کرده و اجتماع براي نماز جمعه را بر همه واجب ساخته است.
عید فطر یکى از دو عید بزرگ در سنت اسلامى است که درباره آن احادیث و روایات بی شمار وارد شده است.
مسلمانان روزه دار که ماه رمضان را به روزه دارى به پا داشته و از خوردن و آشامیدن و بسیارى از کارهاى مباح دیگر امتناع ورزیده اند ، اکنون پس از گذشت ماه رمضان در نخستین روز ماه شوال اجر و پاداش خود را از خداوند مى طلبند ، اجر و پاداشى که خود خداوند به آنان وعده داده است.