آب مساله ای حیاتی نه برای کشاورزی خوزستان که برای کشور است اما چندی است به دلیل آنچه که سازمان آب و برق از آن به عنوان محدودیت منابع آبی یاد می کند سطح زیر کشت اراضی کرخه و مارون در معرض خطر و تهدید جدی کم آبی قرار گرفته اند.
این تهدید تا حدی است که طبق اعلام نظر جهاد کشاورزی خوزستان، سطح زیر کشت اراضی این دو حوضه امسال با کاهش 39درصدی به کمتر از 70هزار هکتار رسیده است و این در حالی است که پارسال در این دو منطقه 113هزار هکتار از اراضی کشاورز زیر کشت محصول رفته بود.
آب برای کشاورزان خوزستان اهمیت بسزایی دارد چرا که به غیر از دو درصد تولیدات زراعی و باغی که از اراضی دیم به دست می آید مابقی اراضی کشاورزی خوزستان زیر کشت آبی می رود.
بر اساس برنامه ریزی ها که از مرداد امسال انجام شد قرار بود که در سطح 741هزار هکتار از اراضی کشاورزی خوزستان محصولات پاییزه اعم از گندم، جو، کلزا، چغندرقند، سبزی و صیفی جات و محصولات دایمی اعم از درختان میوه و نیشکر کشت شود اما با وجود این که از نظر بارندگی به اندازه سال های گذشته وضعیت بحرانی نیست برای نخستین بار کشاورزی خوزستان با تهدید قطع آبیاری در مناطق کرخه و مارون روبرو شده است.
هر چند که این تهدید تنها شامل این دو منطقه نمی شود و دیگر مناطق را هم به نوعی تهدید می کند اما در این دو حوزه وضعیت بحرانی است.
رییس سازمان جهاد کشاورزی خوزستان گفت: چنین وضعیتی در سال های گذشته سابقه نداشته است و همیشه بحث در مورد میزان آب بین این سازمان و آب و برق خوزستان در مورد میزان آب قابل تامین و نیازی که اعلام می کردیم هرگز به قطع آب منجر نمی شد.
'کیخسرو چنگلوایی' با اشاره به تهدید اراضی کشاورزی خوزستان در 12 شهرستان حوضه کرخه و مارون افزود: تا به امروز هنوز اراضی کشاورزی شادگان بدون آب است و این اقدام باعث شده که در سطح 200 هزار هکتار به نوعی تهیه زمین و به تبع آن کشت محصولات زراعی پاییزه به تعویق بیافتد.
وی گفت: 98 درصد اراضی کشاورزی خوزستان وابسته به آب است و قطع آبیاری آن هم در زمان کشت محصولات پاییزه تهدیدی جدی برای این بخش محسوب می شود.
چنگلوایی افزود: اجرا نشدن کشت یک هزار و 500هکتار چغندر قند در حوضه آبریز مارون به دلیل تامین نشدن بموقع آب برای ماهار(آبیاری قبل از کشت) و تهیه زمین بوده است.
وی از کاهش سطح زیر کشت کلزا در حوضه آبریز مارون به دلیل تامین نشدن بموقع آب برای تهیه زمین خبر داد.
*کشاورزان حمیدیه به ناچار از زهآب برای آبیاری استفاده کردند
چنگلوایی گفت: به دلیل کمبود آب و کیفیت بد آن نخیلات خوزستان در این دو حوضه متحمل خسارت شدیدی شده است و جای تاسف دارد که برخی کشاورزان ما در شهرستان حمیدیه به دلیل کمبود آب ناچار شدند از زه آب برای اراضی خود استفاده کنند.
وی افزود: مجموعه سازمان جهاد کشاورزی خوزستان همواره همراهی و همکاری خوبی با سازمان آب و برق در زمینه مدیریت مصرف آب با رعایت تقسیم بندی سهمیه در مناطق مختلف و نیز اخذ آب بها از کشاورزان داشته و این همکاری استمرار خواهد داشت.
چنگلوایی گفت: در چارچوب این همکاری ها تابستان امسال 30 هزار هکتار از سطح زیر کشت شلتوک به عنوان یک گیاه پر مصرف کاسته شد اما در مقابل قطع شدن آبیاری در حمایت از تولید و انتظاری که از تولید خوزستان به عنوان بزرگترین تولید کننده محصولات کشاورزی می رود و نیز جلوگیری از وارد آمدن ضرر بیشتر به کشاورزان که چند سال متوال خسارت دیده اند به هیچ وجه کوتاه نمی آییم.
وی گفت: هیچ گونه کاهش و محدودیت توزیع آب در حوضه های کرخه و مارون را نمی پذیریم.
*مدیریت آب باید براساس دریچه های کشاورزی تنظیم شود نه نیروگاه های برق
رییس سازمان جهاد کشاورزی خوزستان گفت: مدیریت آب باید بر اساس دریچه های کشاورزی تنظیم شود نه بر اساس نیاز آبی نیروگاه های برقآبی.
وی تاکید کرد: تولید کشاورز خوزستانی نباید فدای تامین برق دیگر استان ها شود.
این در حالی است که بنا به اعلام مدیرعامل برق منطقه ای خوزستان در مدت مزبور نیاز برق خوزستان به ناچار به میزان 17درصد از دیگر استان ها تامین شده است.
چنگلوایی افزود: سازمان آب و برق خوزستان بر اساس قراردادی که با کشاورز منعقد می کند موظف است دستکم پنج نوبت آبیاری مراحل بحرانی نیاز محصولاتی مانند گندم را فراهم کند اما در برخی مناطق استان با وجود دریافت تمام آب بها تنها دو نوبت از این تامین شده است.
وی گفت: در زمانی که نیاز به قطع آب در شبکه های آبیاری است سازمان آب و برق خوزستان باید با جهاد کشاورزی هماهنگی کند.
مدیر زراعت سازمان جهاد کشاورزی خوزستان نیز گفت: نهم شهریور امسال برنامه سطوح و نیاز آبی به مدیریت بحران استان اعلام شد تا در اول مهر با کمبود آب مواجه نشویم که بعد پیگیری ها هفتم مهر نشست نخست در این زمینه برگزار و در آن مصوبه تامین 60درصد آب اراضی حوضه های کرخه و مارون مورد موافقت سازمان جهاد کشاورزی خوزستان قرار نگرفت.
'سیدعبدالرضا سید احمدی' افزود: در 12 مهر نشست بعدی برگزار و در آنجا تمام اعضا اعم از آب و برق و جهاد کشاورزی موافقت کردند که 80 درصد آب به این دو حوضه داده شود و قرار شد تا 14 مهر به جهاد اعلام و 16 مهر به استانداری ارائه تا آب بموقع تامین شود اما در 29 مهر امور آب سازمان آب و برق اعلام کرد که توان تامین 80 درصد را ندارد و بیش از 60 درصد نمی تواند اختصاص دهد.
وی گفت: اینک که نیمی از فصل پاییز گذشته کشت محصولات پاییزه در 12 شهرستان و از جمله مناطق شامل رامهرمز، بهبهان، شادگان، هویزه، حمیدیه، گمبوئه، دشت آزادگان و هویزه به تعویق افتاده است.
سید احمدی افزود: با گذشت این مدت هنوز برنامه آب کشاورزی استان بسته نشده و این به معیشت کشاورزان منطقه آسب جدی خواهد زد.
وی گفت: هر گونه عقب افتادگی در کشت خسارت جبران ناپذیری به خوزستان خواهد زد که اینک کشت گندم این محصول استراتژیک هم به تعوی افتاده است.
* خوزستان با کمبود آب روبرو است
'مصطفی شب به' معاون حفاظت از منابع آب سازمان آب و برق خوزستان علت این مساله را محدودیت منابع آبی و کمبود آب در حوضه های کرخه و مارون عنوان کرد و گفت: پارسال هم به همین میزان محدودیت تخصیص آب به کشاورزان داشتیم.
وی تنها به بیان این دو جمله بسنده کرد و افزود: در حوضه کارون و دز به صورت صد درصد آب به کشاورزان تخصیص داده می شود.
* با هر ابزاری شده نسبت به این اتفاق اعتراض می کنیم
'مسعود اسدی' رییس نظام صنفی کشاورزی خوزستان گفت: در صورتی که هر چه زودتر آب به کشاورزان نرسد از هر اهرم و ابزاری برای نشان دادن اعتراض خود نسبت به این موضع گیری سازمان آب و برق استفاده می کنیم.
با توجه به حیاتی بودن تامین آب برای کشاورزی خوزستان امید می رود که با تعامل دو وزارتخانه نیرو و جهاد کشاورزی خوزستان آب بموقع تامین تا کشاورزی استان که سالانه 14میلیون و 200 هزار هکتار محصولات کشاورزی تولید می کند متحمل خسارت نشود.
با این اتفاق طرح 550 هزار هکتاری مصوب سفر مقام معظم رهبری در سال 75 به خوزستان نیز با خطر جدی کمبود و محدودیت منابع آبی روبرو خواهد شد.
بنابراین انتقال هر گونه آبی از سرشاخه های حوضه های آبریز خوزستان به دیگر مناطق به منظور استفاده بخش کشاورزی تاثیر نامطلوبی بر آینده کشاورزی خوزستان خواهد گذاشت.
گزارش از : امیر خان زاده