نقد سدسازی در کانون توجه اهالی سینما

ایبنا نیوز نوشت: هفته گذشته را می توان هفته نقد سدسازی و حمایت از رودخانه ها نامید؛ برگزاری همایش روز ملی حمایت از رودخانه ها در برابر سدهای بزرگ و انتشار چند مقاله و مصاحبه در انتقاد از تاثیرات منفی محیط زیستی، حقوقی، فرهنگی و انسان شناسی سدسازی در روزنامه ها وسایتهای مختلف باعث شد که تبادل نظر در باره آثار مخرب سدسازی در کانون توجه قرار گیرد. در چنین شرایطی، سایت «روزانه های سینمایی» که هر هفته یک فیلم را بعنوان فیلم هفته معرفی می کند، در تاریخ هشتم خرداد 1391 «مادرم بلوط» ساخته «محمود رحمانی» درباره ویرانگری های سد کارون 3 را بعنوان فیلم هفته معرفی کرد تا نشان دهد مجامع سینمایی ایران نیز همگام با فعالان محیط زیست، با شجاعت به عرصه نقد سد سازی بویژه سدهای بزرگ روی آورده اند.

متن یادداشت «سعید رجبی فروتن» سردبیر «روانه های سینمایی» به این شرح است:

وقتی در روزنامه اعتماد و رسانه ها می خوانم که یکی از بایسته های سیاست زیست محیطی کشور جلوگیری از سد سازی بیشتر است، به یاد مستند فوق العاده تماشایی «مادرم بلوط» کار «محمود رحمانی» مستند ساز با استعداد خوزستانی می افتم. این هفته مجوز چهار کار درخشان او برای عرضه در شبکه صادر می شود و موسسه ای که اختصاصاً در زمینه مستند فعالیت می کند، اقدام به انتشار آنها خواهد کرد. با چه تیراژ و با کدام نقشه راه قصد توزیع و پخش آنها را دارد، نمیدانم.

با خودم می اندیشم که اگر تلویزیون کشور با بی پروایی در دو دهه گذشته شرایط تولید و پخش مستندهای اثر گذاری چون «مادرم بلوط» را فراهم می کرد، شاید مسئولان محیط زیست کشور زودتر از اینها به فکر تجدید نظر در باره سیاست هایشان می افتادند و بالاخره پی می بردند که زیان های ساخت سد، بیش از منافع آن است.

«مادرم بلوط» فیلمی است در باره عوارض زیست محیطی احداث سد کارون ۳ و تخریب بیش از ۶۳ کیلومتر از جنگل های بلوط زاگرس مرکزی. فیلمساز به دنبال یک دلال چوب ما را با خود همراه ساخته و به ارتفاعات زاگرس می برد. جایی که در آن، «اسد» مرد به ظاهر شیرین عقلی به کوه زده و به کار سوزاندن چوب در چاه و تولید زغال مشغول است. کاری که از دید مراقبان جنگل یعنی همان کسانی که جنگل بلوط را با سد سازی تاخت زده اند، کاری مجرمانه و خلاف قانون است. «اسد» هم دلسوخته است چون به وصال دلداده اش نرسیده است و هم خانه خراب است چون مهندسان سد کاشانه اش را تخریب کرده اند. آواز حزین او در دل خوفناک کوهستان خشک و عریان، تاثیر تماشای نعش هزاران اصله درخت بلوط در آبهای منتهی به سد را دو چندان می کند.

در اینگونه مواقع، منتقدان برای بازار گرمی و اغراق در باره یک فیلم به کسب جوایز متعدد جهانی و ملی آن متوسل می شوند که محمود رحمانی یک دوجین از این جوایز را دارد و به آن می بالد اما مستندهای رحمانی از جمله همین فیلمش، اعتبارش را از جشنواره ها نمی گیرد بلکه فیلم هایی از این دست هستند که به جشنواره ها آبرو و اعتبار می بخشند.

رحمانی که زاده حوالی همین طبیعتی است که دستخوش تصرفات و تغییرات فاجعه باری شده است، در این مستند به زیبایی کوشیده است تا طرح های توسعه ای فاقد ارزیابی های جامع زیست محیطی، اجتماعی و انسان شناسی را به چالش بکشد. فیلم ۵۲ دقیقه ای او به راحتی همان کاری را می کند که شاید هزاران سخنرانی و بیانیه و اعلامیه قادر به بازگویی آن نیستند.

می توان حدس زد جدا از بردباری فیلمساز برای ساخت هوشمندانه ای این فیلم که تصویر برداری آن متناوباً دو سال به طول انجامیده است، تدوین فیلم و جان بخشی شاعرانه به روایت تصویری آن، نقش بسزایی در انتقال پیام اثر به مخاطب دارد. مادرم بلوط را ببینید. فیلمی که براحتی از یاد شما نخواهد رفت و در سوگ بلوط های بارور تا مدت ها با فیلمساز هم نوا خواهید بود.

یادداشت «سعید رجبی فروتن» از آنجا حائز اهمیت است که وی از چهره های شناخته شده عرصه سینمایی کشور می باشد و پیش از این در جایگاه هایی از قبیل معاون هنری فرهنگ و ارشاد اسلامی استان مرکزی، مدیر حوزه هنری استان مرکزی، معاون فرهنگی مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی، معاون مرکز گسترش نیروی انسانی معاونت سینمایی، مدیر کل دفتر توسعه فناوری سینمایی، مدیر حوزه معاونت سینمایی و مدیر کل همکاریهای سمعی و بصری و نمایش خانگی، مدرس دفاتر انجمن سینمای جوان و... اشتغال داشته است. وی همچنین موسس و اولین مدیر شبکه نمایش خانگی، تدوین کننده بسیاری از آیین نامه ها و مقررات حوزه سینمای کشور، عضو شوراهای سیاست گذاری جشنواره فیلم فجر در ادوار ۲۸ تا ۳۰ و اولین جشنواره فیلم های ویدیویی، عضو هیات انتخاب جشنواره های فجر، فیلم شهر و داوری جشنواره های منطقه ای سینمای جوان، فیلم های قرآنی و فیلم های صنعتی می باشد.