حسین عبدالعزیزی
بی شک حکمت اصلـی روزه داری، گام نهـادن در مسیر تقـوا و پرهیز از گناهان است، اما فواید بهداشتـی و درمـانی روزه داری از ثمرات فرعی و حیاتی آن است.
روزه مایه استقرار و تثبیـت اخـلاص نزد انسان، آرامش روان و ایمن بودن از آشفتگی و اضطراب است و آثار بهداشتی و درمانی فراوانی دارد، به استنـاد آیه ۸۴ سوره "بقـره ؛ فلسفه روزه قرار دادن انسان در مسیر دستیابی به تقوا است”.
با اینکه مومن فقط به قصد اطاعت از خداوند منان روزه می گیرد، اما علاوه بر برکات معنوی، از فواید جسمی و روانی روزه نیز سود می برد.
همچنین روزه داری صحیح با کاهش مصرف غذا همراه است و ثمراتی همچون کم شدن چربی های ذخیـره، کم شدن میزان چربی خون، کلسترول و فعال شدن سیستم ایمنی بدن را به دنبال دارد.
ناگفته نماند که می بایست در این زمینه برنامه غذایی منظمی برای افطار و سحر تنظیم شود.
همچنین باید توجـه داشت که در ماه مبارک رمضان، در مجمـوع نسبت به ماه های دیگر باید ۳۰-۲۰ درصد کمتر غذا بخوریم تا فـواید روزه و قصد اصلـی آن محقق شود، همچنین از این طریق هم با احسـاس گرسنگی آشنا می شویم و هم می توانیم وعده غذایی حذف شده را از لحاظ مالی یا غذایی در اختیار نیازمندان قرار دهیم.
البته باید تصریح کرد که معـده خالی در هنـگام افـطار، تحمل غذای خشن را ندارد، لذا خوردن غذاهای سبک و سهل الهضم، کم حجم و پر کالری و تقریبا نرم برای افطار مناسب تر است.
بنابراین حتماً می بایست روزه خود را با یک نوشیـدنی گـرم یا ولرم افـطار کرد،”همچون آب ولرم، نبات داغ یا چای”.
همچنین باید اذعان کرد که بهتر است سفره افـطار با خرمـا، پنیر ( لبنیـات کم چرب ) ، نان و سبزی و یک غـذای سبک گرم همچون سوپ یا شله زرد یا آش یا حلیم یا فرنی زینت بخشید و سعی کرد از هر یک از مواد غذایی موجود در سفره افطار، مقداری اندک میل شود زیرا که مصرف آب یا چـای یا نبـات داغ، دهـان و مری را برای عبـور غذا آمـاده می کند و مقداری مواد قندی نیز به بدن می رساند .
همچنین مصرف سـوپ یا آش، ترکیبـی از مواد مختلف شـامل کـربـو هیـدرات، پروتئین و به ویژه املاح و ویتامین را به بدن می رساند.
البته ناگفته نماند که مصرف خرما، مواد قندی مفید و طبیعی، کمی املاح و ویتامین را به بدن شما می رساند و مقداری انرژی سریع الجذب را تامین می کند، همچنین زولبیـا و بامیـه هم از جمـله مـوادی هستند کـه مصرف آن در مـاه مبارک رمضان، رونق خاصی پیدا می کند و بسیار مورد علاقه خانواده ها است.
مصرف زولبیا و بامیه، تنها به مقدار کم مفید است زیرا حاوی روغن، نشاسته و قنـد های سـاده همچون شکر اسـت که مصـرف کنتـرل شـده آن مفیـد اما مصرف بیش از حد آن بی اشکال نیست.
مصرف خرما و توت خشک از مصـرف زولبیـا و بامیه بسیار ارجح تر و مفید تر است، زیرا چربی نداشته و قند آن طبیعی بوده و علاوه بر آن دارای املاح و ویتامین نیز هست .
البته باید تاکید شود که در اول افطار، آب سرد مصرف نشود زیرا که کمی باعث ضعف می شود و میل به نوشیدن آب را بیشتر می کند که ۳ اثر منفی دارد: ابتدا شیره معده را رقیق میکند و باعث اختلال در جذب و هضم مواد غذایی می شود، ثانیاً حجمـی از معـده را پر می کند و باعث می شود غذای اصلی کمتر مصرف شود و درنهایت باعث ورم معده شده و حالت خلق تنگی دست می دهد.
همچنین باید حتماً افطاری را به اندازه مصرف کرد، زیرا مصرف زیاد در افطار باعـث می شـود معده که کمی کوچـک شده، به یکبـاره حجیم شده و باعـث اذیت و فشار و خلق تنگی روزه دار شود.
و باید تاکید شود که مصرف زیاد چای نیز اثرات ذکر شده در مورد مصرف آب سرد را در پی دارد، همچنین در افطار از خوردن غذاهای پر چرب خودداری کرد .
توصیه می شـود از نان هـای کامـل همچون نان سنگک و جو کـه منابع خوب فیبر هستند، استفاده کرد و سعی شود در همه وعـده ها، به مقـداری از مـواد غـذایی استفـاده کرد که سیر نشوید و احساس کنید که هنوز برای خوردن جا دارید و چنانچه تخـم مـرغ میل می کنید، سعـی کنید آب پز باشـد زیرا هضم آن نسبت به تخم مرغ نیمرو، راحت تر است.
و براساس توصیه مکرر متخصصان تغذیه باید گفت: که میل کردن چند دانه انجیر تازه یا خشک پس از افطار یا شام، بسیار مفید است.
حسین عبدالعزیزی – کارشناس بهداشت مواد غذایی