سرنوشت دو میراث احمدی‌نژاد در مجلس دهم

 دو طرح مسکن‌مهر و هدفمندی یارانه‌ها از جمله اقدامات مهمی بود که در دولت قبل انجام شد. با وجود اینکه قرار بر این بود که اجرای این دو طرح بسیاری از مشکلات اقتصادی کشور را رفع کند اما در نهایت اجرای آنها نتوانست اهداف پیش‌بینی شده را محقق سازد. حال این دو طرح در سه سال گذشته به عنوان میراثی شوم از دولت قبل برای دولت یازدهم باقی مانده است. در شرایطی که دولت یازدهم در سال پایانی خود قرار دارد، مجلس دهم در آغاز کار خود باید برنامه‌ای برای برخورد با این دو طرح در سال‌های آینده داشته باشد.

به گزارش ابتکار، اجرای شتابزده طرح عظیم مسکن مهر بدون توجه به فراهم‌کردن مکان‌هایی مناسب که دسترسی به امکانات اولیه و ضروری در آن امکانپذیر باشد از جمله مواردی بود که یک عضو کمیسیون عمران مجلس دهم از آن به‌عنوان دلیل عدم‌موفقیت در اجرای این طرح یاد کرد. 

عدم‌برخورداری از استحکام لازم برای ساختمان‌های مهر، گرانی مصالح در طول انجام پروژه به دلیل تورم بالا و ناتوانی پیمانکاران از تکمیل آن و .... نیز از دیگر علل ناموفق ماندن اجرای این طرح بود. این در حالی است که بسیاری پول‌های بدون پشتوانه چاپ شده در دولت دهم را برای تامین اعتبار همین طرح می‌دانند؛ پول‌هایی که با افزایش نقدینگی، خود یکی از عوامل تشدید تورم شد. هدفمندی یارانه‌ها از دیگر طرح‌های اقتصادی ناموفقی بود که اجرای آن در دولت قبل کلید خورد. قرار بود در روند اجرای این طرح با حذف تدریجی یارانه‌ها از مواد سوختی، خوراکی، آب، برق و سایر اقلام در ایران مبلغی به صورت نقدی به مردم پرداخت شده و سایر درآمد این کار صرف فعالیت‌های عمرانی و فرهنگی ‌شود اما بر اساس آمارهای رسمی اجرای این طرح نه تنها موجب ارتقای این بخش‌ها نشد بلکه نتیجه آن با افزایش تورم نیز همراه شد. 

یک عضو کمیسیون اقتصادی این دوره از مجلس که در مجلس نهم نیز در این کمیسیون فعالیت داشته است بر این مهم تاکید دارد که بی‌توجهی دولت‌ها به مصوبات مجلس از مهم‌ترین دلایل عدم موفقیت در اجرای این طرح است ضمن‌اینکه معتقد است دولت‌ها تنها به‌عنوان ابزار تبلیغات انتخاباتی در پایان هر دوره بر تداوم اجرای این طرح اصرار دارند. بهارستان‌نشینان اختصاص اعتبار در بودجه 96 به‌منظور تداوم اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها را منوط به شناسایی افراد کم‌درآمد جامعه تحت‌عنوان گروه‌های هدف می‌دانند همان اقدامی که نمایندگان مجلس نهم نیز بر آن تاکید داشتند. هم‌اکنون سرنوشت این دو طرح عمرانی و اقتصادی کشور در گرو برنامه‌ریزی وکلای جدید ملت است که یا اجرای این دو طرح را متوقف کنند و یا با اعمال اصلاحاتی اجرای مداوم آن در چارچوبی قانونمند را تضمین کنند.

نبود هدف مشخص مانع از اجرای صحیح طرح‌های مسکن مهر و هدفمندی یارانه‌ها شد

شادمهر کاظم‌زاده عضو کمیسیون عمران مجلس دهم با بیان اینکه دو طرح هدفمندی یارانه‌ها و مسکن مهر دارای ایرادهای بسیاری است و اجرای آن مستلزم این بوده که افراد واجد شرایط برای بهره‌مندی از این تسهیلات شناسایی شوند به «ابتکار» گفت: در رابطه با مسکن مهر بر کلیت آن ایراداتی وارد است اما نمی‌توان گفت که این طرح در جامعه اثرگذار نبوده است ضمن‌اینکه ایرادهای وارد بر آن از جمله جلوگیری از افزایش قیمت املاک در برخی مناطق که به نگاه منفی از آن به عنوان رکود یاد می‌کنند می‌تواند از محاسن این طرح هم باشد چراکه در پی آن قیمت‌ها تغییر نکرده و ساخت و ساز افزایش پیدا نکرد هرچند که اجرای این طرح باعث اشتغال‌زایی هم نشد.وی افزود: طرح مسکن مهر پروژه عظیمی بود که با عجله شروع شد و در کل طرحی هدفمند برای گروه‌های مشخص نبود به این دلیل که همه بدون مشخصه خاص می‌توانستند از این طرح بهره‌مند شوند بنابراین بهترین راهکار در این بخش این است که به‌طور خاص گروه‌های نیازمند مشخص شده و این طرح به معنای واقعی هدفمند شود.

نماینده دهلران، دره شهر و آبدانان در مجلس شورای اسلامی در اشاره به ایرادات وارد به طرح هدفمندی یارانه‌ها تصریح کرد: اجرای این طرح نیز باید با شناسایی افراد نیازمند به‌منظور هدفمندی آن به معنای واقعی و بعد از دستیابی به آمار و اطلاعات صحیح و دقیق صورت بگیرد ضمن‌اینکه برای پرداخت یارانه سقف مشخصی از درآمد در نظر گرفته شود چراکه بهره‌مندی همه افراد جامعه از یارانه اتلاف سرمایه است بنابراین باید به‌جای پرداخت یک مبلغ محدود به تمام افراد جامعه تلاش کنیم این رقم را افزایش داده و به دست افرادی که واقعا نیازمند هستند، برسانیم.کاظم‌زاده با تاکید ‌بر اینکه شناسایی افراد کم درآمد جامعه تنها راهکار موثر برای تداوم اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها است، یادآورشد: ضروری است که افرادی که در روستاها یا مناطق مرزی و کمتر توسعه‌یافته هستند به‌عنوان گروه‌های هدف در اولویت قرار دهیم و برای کلان شهرها هم از بهزیستی و کمیته امداد برای شناسایی گروه‌های هدف کمک بگیریم در این صورت است که می‌توان به‌منظور تداوم این طرح اعتبارات لازم را در بودجه سال آینده نیز درنظر گرفت.

سیدناصر موسوی‌لارگانی عضو کمیسیون اقتصادی مجلس دهم اما توپ را به زمین دولت‌ها انداخت؛ هم دولت دهم و هم دولت یازدهم! وی در بیان ایرادهای وارد بر طرح مسکن مهر به «ابتکار» گفت: شاید در مجموع درصدی از اشکالات به این طرح وارد باشد چراکه در اجرای این طرح باید به مکان‌یابی مناسب و سهولت دستیابی به امکانات توجه می‌شد البته ناگفته نماند ما به این دلیل که در بین مردم هستیم دیدیم که بسیاری از افراد خانه به دوش که سال‌ها در انتظار داشتند سقفی از خود بودند در پی این طرح صاحب خانه شدند و رضایتمندی خوبی هم از اجرای این طرح داشتند. وی در انتقاد از نحوه برخورد دولت‌ها با اجرای این طرح افزود: در دولت یازدهم وزیر اقتصاد از همان ابتدا اعتقادی به تداوم اجرای طرح مسکن مهر نداشت و بارها نیز با این طرح مخالفت کرد و با برنامه‌هایی که داشت و ادبیاتی که به کار می‌برد این طرح را زیر سوال برد ضمن اینکه دولت در این مورد طرح مسکن اجتماعی را مطرح کرد اما در عمل در طول این سه سال تاکنون این طرح اجرا نشده است بنابراین تنها انتقاد نمی‌تواند این اشکال را برطرف کند. 

موسوی لارگانی در اشاره به معایب طرح هدفمندی یارانه‌ها اظهارکرد: در مورد هدفمندی یارانه‌ها که دولت نهم کلید آن را زد و بعد در مجلس هشتم مصوب شد و در دولت دهم به مرحله اجرا درآمد قرار بر این بود در پی اجرای این طرح در شرایطی که هفتاددرصد انرژی را سی‌درصد مردم مصرف می‌کردند و هفتاددرصد مردم نیز تنها از سی‌درصد انرژی بهره‌مند می‌شدند این وضع به‌حالت تعادل درآید و همه به صورت برابر از این میزان انرژی بهره‌مند شوند. این عضو هیات رئیسه کمیسیون اقتصادی مجلس نهم تصریح کرد: متاسفانه بعد از تصویب قانون هدفمندی یارانه‌ها علی‌رغم‌اینکه قرار بود 50 درصد درآمد حاصل از حامل‌های انرژی به صورت یارانه نقدی به مردم پرداخت شود و 50 درصد یارانه تولید در اختیار دولت باشد که 20 درصد آن صرف زیرساخت‌هایی که هزینه‌های احتمالی برای دولت ایجاد می‌کند، شود، آمدند به تمام ایرانیان داخل و خارج از کشور یارانه دادند بنابراین هدفی که قرار بود به آن دست یابند محقق نشد و با اینکه قیمت بسیاری از حامل‌های انرژی افزایش یافت اما هیچ تاثیری نگذاشت و باعث شد دولت به ناچار بودجه مربوط به سایر بخش‌ها را به اجرای این طرح اختصاص دهد. 

وی تاکیدکرد: نکته قابل توجه در مورد نحوه اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها این است که از دولت دهم تاکنون مجلس مصوباتی داشته که بر ضرورت قطع یارانه افراد ثروتمند تاکید می‌کند در این دولت یازدهم هم ابتدا اعلام شد ما ده میلیون نفر را شناسایی کرده‌ایم که نباید یارانه دریافت کنند و حتی وزیر اقتصاد به طور رسمی این موضوع را در مجلس اعلام کرد و آقای نوبخت هم در جلسات مختلف بدان اشاره کرد اما اراده‌ای در دولتمردان مبنی بر اینکه یارانه ثروتمندان قطع شود دیده نمی‌شود. عضو فراکسیون روحانیون مجلس با بیان این که «مباحث انتخاباتی این موضوع را سیاسی کرده است» عنوان‌کرد: ما به اجرای این طرح ادامه خواهیم داد چراکه هنوز هدفی که از اجرای این طرح مبنی بر آزادکردن قیمت‌ها و برداشتن سوبسیدها در برخی اقلام داشتیم انجام نشده است بنابراین باید نحوه اجرای این طرح تغییر کند ضمن‌اینکه در مورد اجرای این طرح هیچ کدام از دولت‌ها به قانون عمل نکردند.