تفاوت های قومی راهی برای نشاط جامعه

اختصاصی شوشان : چرا وقتی یک فرد در جامعه، کاری خلاف عرف انجام می دهد به او بی فرهنگ می گویند؟ معیارهای شناخت فرهنگ افراد نسبی است یا از بطن جامعه گرفته شده است؟ فرهنگ جوامع مختلف متفاوت است و شاید همین علتی بر تعاریف گوناگونی باشد که از فرهنگ ارائه شده است. در لغت نامه معین دو تعریف برای فرهنگ آمده است یکی به معنای ادب (نفس) و تربیت و دیگری به معنای دانش، علم و معرفت. یکی از راه های انتقال فرهنگ در گذشته نوشتن بر روی پوست حیوانات بوده هم اینک یکی از راه های انتقال فرهنگ دنیای پر سرعت اینترنت و ماهواره است. در این میان بعضی جوامع سعی می کنند تا در فرهنگ جامعه ی دیگر تغییر ایجاد کنند. چرا که وقتی جامعه ای دچار از خودباختگی فرهنگی می شود سریع تر فرهنگ جوامع دیگر را می پذیرند.

اگر فرهنگ آرمانی در جامعه ای وجود داشته باشد بعد از گذشت زمان فرهنگ کنونی رایج در آن جامعه تبدیل به آن فرهنگ آرمانی می شود . این جاست که حد و مرز های جغرافیایی و یا حتی قبیله ای و قومی نمی تواند حافظ فرهنگ رایج باشد. دکتر الهه موالی زاده ،جامعه شناس خوزستانی به این سوالات پاسخ می دهد.

در ابتدا می خواهیم که یک تعریف از فرهنگ ارائه بدهید ؟

در جامعه شناسی نزدیک به 700 تعریف از فرهنگ شده است . فرهنگ یعنی هر آنچه که فکر می کنیم، عمل می کنیم و به آن اعتقاد داریم حتی اگربه آن اعتقاد هم نداشته باشیم در قالب هنجار اجتماعی آن را انجام می دهیم مانندزبان، قانون، خوردن، پوشیدن ایدئولوژی و دین .

چرا یک اصل در جامعه ای خوب و در جامعه ای دیگر بد تلقی می شود ؟

باید گفت که فرهنگ مقوله ای نسبی است و هر جامعه ای به تناسب سه اصل شرایط جغرافیایی، سوابق تاریخی و ایدوئولوژی فرهنگ خاص خودش را دارد. مانند گوشت خوردن. در هند بعضی از افراد به دلیل عقاید خاص خودشان از مصرف گوشت خودداری می کنند حتی برخی از این افراد تخم مرغ هم نمی خورند و می گویند تخم مرغ نفس جانداری است که اگر به آن فرصت دهیم به موجود زنده ای تبدیل می شود ولی در چین، کره یا تایلند می بینید که هر جاندار جنبده ای را می خورند.

اصولا چه فرهنگ هایی پایدارتر هستند ؟

فرهنگی که با شرایط جامعه هم خوانی داشته باشد تاثیر گزار است. شرایط زمانی در ایجاد فرهنگ ها موثر است و با گذر زمان فرهنگ تغییر می کند در 70 سال پیش کمونیست تلاش کرد تا به شکل فرهنگی در جوامع در آید ولی فروپاشید چرا؟ چون با ویژگی جوامع بشری مطابقت نداشت. اگر فرهنگی کارایی لازم را نداشته باشد از بین می رود

با این اوصاف چه معیارهایی وجود دارد تا بگوییم فلان جامعه با فرهنگ است و جامعه دیگر بی فرهنگ ؟

ما واژه ای به نام با فرهنگ و بی فرهنگ نداریم . حتی نمی توان گفت قبیله آدم خواران بی فرهنگ هستند تمام جوامع بشری فرهنگ دارند. جوامع بشری از بدو خلقت فرهنگ داشته اند همان طور که گفتیم فرهنگ ساخته سوابق تاریخی، شرایط جغرافیایی و ایدئولوژی است

چرا فرهنگ جوامع در حال تغییر است ؟

فرهنگ تحت تاثیر شرایط زمان قرار می گیرد و به علت ارتباطات جوامع با یکدیگر تغییر می کند نگاه ما به مسائل فرهنگی امروز با نگاه 30 سال پیش تفاوت دارد فرهنگ دارای 3 ویژگی است

ویژگی اول : فرهنگ عام است یعنی تمام جوامع بشری فرهنگ دارند

ویژگی دوم : فرهنگ ثابت است . چرا ثابت است ؟ چون فرهنگ دو بعد مادی و معنوی دارد بعد مادی آن مانند تکنولوژی مدام در حال تغییر است وبعد معنوی آن خیلی آرام و آهسته تغییر می کند به طوری که بشر به آن پی نمی برد

ویژگی سوم فرهنگ اجباری و در عین حال اختیاری است چرا که تمام پدیده های فرهنگی به عنوان هنجار اجتماعی در می آیند. قانون یک اجبار است ولی فرهنگ بومی یک اختیار. هر چه اهمیت هنجار در جامعه ای بیشتر باشد درصد اجباری بودن آن نیز بیشتر است.

آیا می توان گفت کسی که هنجار های جامعه ای را رعایت نمی کند فرد بی فرهنگی است ؟

نه موضوعات فرهنگی یا از قوانین نشان می گیرد یا ایدئولوژی و یا دین و اعتقادات مردم آن. در فرهنگ منظور از قوانین، قوانینی که توسط دولت وضع می شود نیست. مثلا قانون می گوید رعایت شئونات اسلامی اجباری است ولی نمی گوید که مردان موقع بیرون رفتن شلوارک نپوشند. ولی می بینیم در فرهنگ کنونی ما مرسوم نیست که مردان با شلوارک در خیابان ها بگردند.

به همان نسبت اگر کسی وارد کشور ما شود و مطابق با هنجار ما نباشد نمی گوییم آن فرد بی فرهنگ است مثلا من به عنوان زن مسلمان زنی که بدون حجاب است را نمی توانم بی فرهنگ تلقی کنم ولی آن زن وقتی وارد کشور ما می شود که یک کشور اسلامی است و چون در قانون آن رعایت شئونات اسلامی اجباری می باشد باید یک سری از اصول را رعایت کند.

فرهنگ مقوله ای اکتسابی است یا انتسابی ؟

انسان از بدو تولد فرهنگ جامعه اش را چه به طور مستقیم و یا غیر مستقیم کسب می کند پس فرهنگ اکتسابی است و جنبه غریزی و انتسابی ندارد

ویژگی های خوب فرهنگ ما خوزستانی ها چیست ؟

مهمان نوازی، صادق بودن، مردم اینجا خیلی برای مسائل مالی به خودشان فشار نمی آورند وجود مسائل دینی و مذهبی اینجا قوی تر است به اعتقادم بهترین مردم دنیا در اینجا هستند مردمی که با این همه مشکلات ساخته اند. دیگر ویژگی خوب ما چیزی است که غرب آن را از دست داده و هم اینک در حال تلاش است تا بتواند آن را دوباره به دست بیاورد و آن خانواده است. ویژگی فرهنگی خوب جامعه ما داشتن خانواده است و همین است که جامعه ما را از دیگر جوامع متمایز ساخته. ما باید سعی کنیم تا این ویژگی را از دست ندهیم حفظ خانواده احترام به بزرگترها و محبت به کوچکترها شاه کلید آرامش جامعه است . امیدواریم از بین نرود.

و ویژگی بد فرهنگ ما خوزستانی ها ؟

مسولین می گویند وجود تفاوت های قومی . ولی من می گویم اشکال از خود مسولین است چرا که تفاوت های قومی در همه جوامع وجود دارد خداوند انسان ها را با رنگ ها زبان ها و نژاد های مختلف به وجود آورده تا با شناخت هم بتوانند در کنار یکدیگر مسالمت آمیز زندگی کنند . دنیا توانسته از تنوع قومی برای شاد کردن مردم اش استفاده کند مانند برگزاری جشن ها و برنامه های مختلف. شما یک باغچه گل قرمز را ببینید که یک دست گل قرمز دارد چشمتان بعد از سه دقیقه دیدن خسته می شود حال باغچه ای را نگاه کیند که گل هایش رنگارنگ و متنوع است . اعتقاد کلی من این است که تنوع قومی یکی ازهنر ها و نعمات خداوندی است و عدم استفاده از این تنوع کفران نعمت است.

خوزستانی ها خود باوری ندارند و اعتماد به نفس شان پایین است . روزی کنار هتل پارس با یک خانم توریست فرانسوی مواجه شدم به او گفتم تفاوت شهر ما با سایر شهرهای ایران چه بود ؟ او گفت : در اینجا تاریخ تمدن بشریت را دیدم.

ببینید ما نتوانستیم این موضوع را به فرزندان مان انتقال دهیم اولین سیستم آبی در شهر شوشتر بوده چرا نباید موزه اش را داشته باشیم ؟ وجود دانیال نبی خودش یک ستون از تمدن است و ...