شوشان: همزمان با گرامیداشت هفته دولت و در پنجمين روز از اين هفته، همايش استاني"خوزستان و دولت يازدهم؛ معرفي دستاوردهای طرح تحول نظام سلامت" با حضور دكتر ايرج حريرچي قائم مقام و معاون كل وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، آيت الله دكتر محسن حيدري امام جمعه موقت اهواز و عضو مجلس خبرگان رهبري، دكتر همايون يوسفي و مهندس كاظم نسب نمايندگان مردم اهواز، حميديه، باوي و كارون در مجلس شوراي اسلامي، دكتر غلامرضا شريعتي استاندار خوزستان، دکتر اسماعیل ایدنی رئیس دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز، اعضاء هيئت رئيسه دانشگاه و جمعي از مسئولین استانی و محلي در تالار مهتاب کتابخانه مرکزی اهواز برگزار شد.
دكتر حريرچي: VIP ما مردم مستضعف و محروم هستند
دکتر ايرج حریرچی در این همایش بیان داشت: خوشبختانه در دهه های اخیر ایران با ميزان دو برابر رشد متوسط جهانی، توانسته است در شاخص توسعه انسانی ٦٧درصد رشد داشته و در بین ١٧٨ کشور جهان رتبه دوم را بعد از کره جنوبی از آن خود نماید.
وی افزود: ایران پس از کره جنوبی دومین کشور در رشد انسانی در سطح جهان است؛ ما بالاترین میزان افزایش امید به زندگی را داشتهایم که نسبت به سالهای گذشته افزایش داشته است. این توسعه در کشور متوازن و عادلانه بوده است و در تمام استانها کاهش مرگ و میر را شاهد بودیم كه این توازن در دهکهای مختلف نیز وجود دارد.
قائم مقام وزیر بهداشت با اشاره به اینکه طرح تحول نظام سلامت هزینههای درمانی مردم را کاهش داده است، تصریح کرد: پیش از اجرای طرح تحول نظام سلامت و در سال 2010 ایران جزو گروه قرمز کشورهای جهان بود و مردم بیشترین هزینهها را در بخش درمان پرداخت میکردند. آرزوی ما همواره این بود که پرداختی مردم در هزینههای درمان در برنامههای توسعه چهارم و پنجم به زیر 30 درصد برسد، ولی همیشه این میزان در حد دو برابر بوده است.
حریرچی ادامه داد: تا پیش از طرح تحول نظام سلامت، تنها فقط 20 درصد از مردم از 80درصد خدمات درمانی استفاده میکردند و 80 درصد مردم تنها 20 درصد از خدمات در بخش سلامت و درمان را دریافت میکردند كه اين موضوع باعث می شد سالانه 700 هزار نفر به اين علت زیر خط فقر بروند و بدین ترتیب وضعیت ما نسبت به کشورهای دیگر مطلوب نبود.
معاون كل وزارت بهداشت ادامه داد: برای نخستین بار در چهار دهه اخیر به دلیل فشار مالی و رشد منفی اقتصاد مردم مجبور شدند جهت جبران میزان درآمد و مخارج خود در آموزش و درمان صرفه جویی نمایند و بدین جهت ما در سال 90 و 91 شاهد کاهش مراجعه مردم به مراکز درمانی بوده ایم در صورتی که با توجه به پیر شدن جمعیت مي بايست مراجعه افزایش پیدا میکرد. در دو سال مذكور، مراجعه به پزشک متخصص، پزشک عمومی و آزمایشگاه و کل مراجعات درمانی، یک تا سه درصد کاهش داشته است.
قائم مقام وزیر بهداشت ادامه داد: این پدیده نوظهور باعث شد زمانی که مردم بیمار میشدند، درمان خود را به تاخیر بيندازند یا از آن صرف نظر كنند و این فاجعهای بود که در آن زمان به دلیل شلوغیها به آن کمتوجهی شد.
حریرچی عنوان کرد: در سال 91 هزینهکرد از محل تولید ناخالص ملی در حوزه درمان و بهداشت کاهش پیدا کرد؛ یکی از مشکلات اصلی در حوزه درمان این بود که درصد کمی از درآمد ناخالص ملی به بهداشت و درمان اختصاص مییافت. برای حل این مشکل، در طرح تحول نظام سلامت منابع جایگزینی در نظر گرفته شده است.
معاون كل وزارت بهداشت گفت: مجلس قبلی اختصاص 10 درصد از محل درآمد تولید ناخالص ملی به حوزه درمان را تصویب کرد که دولت سابق به آن عمل نکرد. همچنین مجلس اختصاص یک درصد از محل ارزش افزوده سالانه به میزان 3 هزار میلیارد تومان به حوزه سلامت را تصویب کرده بود. مجلس فعلی نیز با تصویب 8 هزار میلیارد تومان برای حوزه درمان و بهداشت اقدامی معجزهآسا انجام داد.
حریرچی گفت: هدف ما این بود که هزینهکرد در درمان بیشتر از متوسط کشورهای منطقه باشد. در کشورهای منطقه، هزینهکرد دولت در حوزه درمان بیش از 10 درصد ولی در کشور ما 6 درصد است که این رقم فاجعه است. البته این رقم پس از طرح تحول نظام سلامت افزایش پیدا کرده است ولی هزینهکرد ما در سال 93 هنوز از هزینهکرد در سال 89 کمتر بوده است، با این وجود با این هزینه کم نیز رضایتمندی ایجاد کردهایم و دستاوردهایی به دست آمده است.
قائم مقام وزیر بهداشت با بیان اینکه اکنون 70 درصد مردم کشور بیمه شدهاند، عنوان کرد: طبق هدف کلی نظام سلامت، مقرر شده دولت ها و بیمه ها در بخش سلامت هزینه بیشتری را صرف نمایند، با توجه به اینکه هزینه دولت ها و بیمه ها در کشورهای منطقه به طور متوسط 64 درصد است، در کشور ما پیش از طرح تحول نظام سلامت، هزینه بیمهها در سلامت 35 درصد بود ولی در سال اول اجرای طرح تحول نظام سلامت آن را به 51 درصد رساندیم. همچنین تعداد بیمهشدهها حدود 35 درصد افزایش پیدا کرده است. پیش از طرح تحول نظام سلامت یکپنجم مردم کشور بیمه نبودند و پس از اجرای این طرح، بیش از 10میلیون و 200 هزار نفر برای بیمه در حوزه سلامت ثبتنام کردند و 35 درصد، تعداد افراد بیمه شده توسط بیمه سلامت افزایش یافته است.
وی عنوان کرد: یکی از معضلات اصلی پیش از اجرای طرح تحول نظام سلامت، گران بودن دارو و تجهیزات بود که منابع بسیاری صرف آن میشد؛ کمبود دارو نیز یکی از معضلات مهم بود و بحران کمبود اقلام دارویی وجود داشت. اکنون واردات دارو به کشور 350 میلیون دلار کاهش پیدا کرده است.
حریرچی با اشاره به کاهش سهم هزینه مردم در پرداخت هزينه هاي بستری ادامه داد: سهم هزینه مردم در پرداخت هزينه هاي بستری از 37 درصد پیش از طرح تحول نظام سلامت به هشت درصد رسیده است. همچنین تا پیش از اين طرح، تنها پنج درصد از پزشکان به صورت تمام وقت در مناطق محروم میماندند ولی اکنون 100 درصد پزشکان مربوطه در مناطق محروم میمانند.
معاون كل وزارت بهداشت با اشاره به فرسودگی بیمارستانهای کشور و اينكه ما در بيمارستان ها VIP براي افراد خاص نداريم و همواره VIP ما مردم مستضعف و محروم هستند، بيان نمود: ٦٧ درصد بیمارستان ها و ٥٨ هزار تخت فرسوده در کشور وجود داشته و پس از اجرای طرح تحول نظام سلامت، 39 هزار تخت نوسازی شده است. همچنین تا قبل از اجرای این طرح، با کمبود 5700 تخت آی سی یو در کشور مواجه بودیم که اکنون 2470 تخت آي سی یو ایجاد شده است.
وی با بیان این که در این مدت زایمان طبیعی در کشور گسترش پیدا کرده است، گفت: پیش از طرح تحول نظام سلامت و در سال 2011 کشور ما در زایمان سزارین رتبه نخست جهانی را داشت ولی اکنون و با انجام بیش از 10 میلیون زایمان طبیعی توانستهایم آمار زایمان سزارین را حدود 6.5 درصد کاهش دهیم.
وی عنوان کرد: با اجراي طرح تحول نظام سلامت، از پرداختهای غیرقانونی در مراکز درمانی و بیمارستانها جلوگیری شده است. پیش از طرح تحول نظام سلامت، در بخش درمان سالانه حدود 7 تا 10 هزار میلیارد تومان به صورت غیرقانونی از مردم دریافت میشد ولی اکنون در خصوص جلوگیری از دریافتهای غیرقانونی و زیر میزی توانسته ایم به ميزان 99 درصد موفق عمل کنیم.
قائم مقام وزیر بهداشت با اشاره به اینکه طرح تحول نظام سلامت در بخش بهداشت نیز اجرا شده است، عنوان کرد: در کشور 2039 خانه بهداشت جدید ساخته شده و بیش از 1900 خانه بهداشت مورد تعمیرات اساسی و بازسازی قرار گرفتهاند.
حریرچی گفت: اکنون با کمال افتخار میتوانیم اعلام کنیم که هیچ روستایی وجود ندارد که باید پزشک داشته باشد ولی پزشک در آن حضور نداشته باشد. به حاشیه شهر نیز توجه جدی شده است و در همین راستا 1955 مرکز سلامت در حاشیه شهر راهاندازی شده و بیش از 2000 مرکز دیگر نیز در حال تعمیر و تجهیز شده است.
قائم مقام وزیر بهداشت در پايان اظهار کرد: هنوز راه درازی در پیش داریم تا بتوانيم به آن مرحله برسیم که به فرمایش مقام معظم رهبری(مدظله العالی) مبني بر اينكه بیماران و خانواده بیماران رنجی جز درد بیماری نداشته باشند، دست پيدا كنيم، چرا كه سالها رسیدگی به مردم در حوزه درمان فراموش شده بود و اکنون این طرح با همراهی مقامات ارشد نظام و دستگاههای مختلف به انجام رسیده است و امیدواریم که همگي با وحدت و ارائه نظرات کارشناسی و پرهیز از جناح بازي های سیاسی برای موفقیت طرح تحول نظام سلامت تلاش کنیم.
دکتر ایدنی: اتفاقات بسیار خوبی در حوزه سلامت در خوزستان انجام و با جدیت در حال پیگیری است
همزمان با گرامیداشت هفته دولت و در پنجمين روز از اين هفته، همايش استاني"خوزستان و دولت يازدهم؛ معرفي دستاوردهای طرح تحول نظام سلامت" با حضور دكتر ايرج حريرچي قائم مقام و معاون كل وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، آيت الله دكتر محسن حيدري امام جمعه موقت اهواز و عضو مجلس خبرگان رهبري، دكتر همايون يوسفي و مهندس كاظم نسب نمايندگان مردم اهواز، حميديه، باوي و كارون در مجلس شوراي اسلامي، دكتر غلامرضا شريعتي استاندار خوزستان، دکتر اسماعیل ایدنی رئیس دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز، اعضاء هيئت رئيسه دانشگاه و جمعي از مسئولین استانی و محلي در تالار مهتاب کتابخانه مرکزی اهواز برگزار شد.
دکتر اسماعيل ایدنی در این همایش با تبریک فرارسيدن هفته دولت و گرامیداشت یاد و خاطره شهداء به خصوص شهیدان رجایی و باهنر، گفت: در آغاز به کار دولت تدبیر و امید چالش های حوزه سلامت یکی از مشکلات اساسی پیش رو بود و شاخص های عدالت در سلامت در کشور ما با شاخص های مطلوب و بین المللی بسیار فاصله داشت.
وی با بیان اینکه پرداخت از جیب مردم یکی از شاخص های مهم عدالت در سلامت است، بیان کرد: متأسفانه تا پیش از اجرای طرح تحول نظام سلامت بیش از 60 درصد هزینه ها توسط مردم پرداخت می شد و علیرغم برنامه ریزی های صورت گرفته در برنامه توسعه چهارم و پنجم اقتصادی و هدف گذاری این موضوع برای کاهش تا 30%، اما متأسفانه این شاخص نه تنها کاهش پیدا نکرد بلکه شیب صعودی غیر قابل باوری نیز داشت.
ایدنی با اشاره به اینکه تعداد خانوارهایی که به علت بیماریهای مهلک، صعب العلاج و سرطانی به زیر خط فقر سقوط می کردند، از دیگر شاخص ها می باشد، گفت: متأسفانه سالیانه 3% خانوارها به دلیل هزینه های ناشی از این بیماریها به زیر خط فقر سقوط می کردند.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز گفت: عدالت در دسترسی به خدمات سلامت از دیگر شاخص های مدنظر است که در این زمینه شاهد تفاوت های بسیاری بودیم، آن چنان که دکتر روحانی در اولین سفر استانی خود به خوزستان، در گزارش پایانی در آبادان، موضوع اسفناک بودن وضعیت بهداشت و درمان را خاطرنشان و به صراحت اعلام کرد که وضعیت درمان خوزستان پس از سیستان و بلوچستان قرار دارد.
ایدنی بیان داشت: در آغاز بكار دولت تدبير و اميد، عليرغم منابع مالی موجود، بیش از 640 میلیارد تومان پروژه های عمرانی نیمه تمام و یا متوقف شده در حوزه سلامت در استان خوزستان وجود داشت و در اولين سفر وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به استان خوزستان به دليل توجه و عنايت ويژه وي به خوزستان، مبلغ ۱۷۶میلیارد تومان در این زمینه به استان اختصاص داده شد تا تعدادي از این پروژه ها تکمیل گردند كه افتتاح بيمارستان ٢٢ بهمن مسجدسليمان و نيز بخش مراقبت هاي سوختگي بيمارستان آيت الله طالقاني در سال گذشته از جمله اين موارد بود كه ساير بيمارستانها مانند بيمارستان شهداي نفت دشت آزادگان، بيمارستان باغملك، بيمارستان الوار گرمسيري انديمشك، بيمارستان سوانح و سوختگي اهواز و بيمارستان جايگزين ابوذر با حمايتها و تلاش هاي صورت گرفته پيشرفت قابل توجهي در اين مدت داشته اند و برخي از آنها تا پايان دولت يازدهم به بهره برداري مي رسند.
رئيس شورای عالی نظام پزشکی کشور تصریح کرد: وجود ویژگی های خاص استان همچون وجود مرزهای آبی و خاکی مشترک، مدخل ورودی بسیاری از کالاهای استراتژیک غذایی، ترددهای سنگین در جاده های استان و آمار بالای تصادفات جاده ای که سلامت مردم را به مخاطره می اندازد، این استان را از سایر مناطق کشور متفاوت می کند.
وی افزود: در استان خوزستان، علاوه بر شرایط اقلیمی، شرجی و گرما با پدیده های نوظهوری مانند گرد و خاک، مشکلات آب شرب، فاضلاب و امنیت غذایی مواجه هستیم، بنابراین می توان نتیجه گرفت که در استان خوزستان در تامين آب، غذا و هوا که سه نیاز اصلی برای زندگی یک موجود زنده و ارگانیسم هستند با مشکل روبرو هستیم.
رئيس دانشگاه علوم پزشكي جندي شاپور اهواز با بیان اينكه اتفاقات بسیار خوبی در حوزه سلامت در استان خوزستان انجام و با جدیت در حال پیگیری است و باید در نظر داشت که سلامت مقوله ای فرابخشی و بیش از 50 درصد مسائل مربوط به سلامت منوط به سیاست گزاری های کلان اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی است، اذعان داشت: بدون اصلاح این مولفه ها نمی توان در زمینه ارتقا سلامت به نحو مطلوبی عمل کرد و همین امر گویای اهمیت مشارکت فرابخشی همه دستگاه های ذیربط است، اصحاب رسانه نیز می توانند با هدایت افکار عمومی نقش بسیار مهمی در این زمینه ایفا کنند، چراکه حتی اگر مراکز درمانی به پیشرفته ترین دستگاه های پزشکی مجهز ولی مردم فاقد دانش سلامتی باشند به واقعه به عدالت در دسترسی سلامت دست نیافته ایم.
ایدنی اظهار داشت: طرح تحول نظام سلامت در 3 بعد شروع شد، در حوزه درمان کاهش هزینه های پرداختی از جیب مردم هدف قرار گرفت و هزینه ها از 37 درصد به کمتر از 5 درصد کاهش پیدا کرد که یکی از موفقیت های حاصله بسیار خوب در این حوزه بود، ترویج زایمان طبیعی، ماندگاری پزشکان در مناطق محروم، بهبود هتلینگ بيمارستانها و حمایت از بیماران سرطانی و درمان رایگان اکثر آنان از اقدامات مهم و خوبی بود که در طرح تحول نظام سلامت در بخش درمان اتفاق افتاد.
رئيس شوراي عالي نظام پزشكي كشور با بيان اینکه در حوزه بهداشت نيز شاهد دستآوردهای بارزي بوده ايم، افزود: با گذر زمان، سیمای بیماری ها تغییرات قابل توجهی داشته است، بنابراین لازم بود ساختار بهداشت و درمان نیز متناسب با نیازها تغییر می کرد که متاسفانه این گونه نبود و با اجرای طرح تحول نظام سلامت در بهداشت این هدف دنبال شد و نظام ارایه خدمات بهداشتی در جهت پیشگیری، غربالگری و کنترل بیماریها قدم برداشت.
ایدنی در پایان بیان داشت: با اجرای طرح تحول نظام سلامت در حوزه بهداشت 121 پایگاه سلامت و 70 مرکز جامع سلامت ایجاد و استان خوزستان تنها استانی بود که سه فاز این برنامه در آن اجرایی شد، بدین صورت مردم شهر و حاشیه شهر نیز همانند روستا از خدمات فعال بهداشتی درمانی بهره مند شدند.
طرح تحول نظام سلامت، تلاش جدی و مصمم در جهت تحقق عدالت اجتماعی است
دکتر غلامرضا شریعتی ظهر شنبه 6 شهریورماه 1395 در همایش معرفی دستآوردهای طرح تحول نظام سلامت که در تالار مهتاب اهواز برگزار شد با تاکید بر ایجاد عدالت در تامین سلامت و بهداشت عمومی جامعه اظهار کرد: با برقراری عدالت در حوزه سلامت و بهداشت تمام آحاد جامعه در یک سطح از خدمات سلامت برخوردار میشوند.
وی با بیان اینکه سلامت یکی از نعمتهای مغفول و جزء ضروریات و وظایف دولت است، تصریح کرد: وظیفه دولت احداث کارخانه و شرکت نیست چراکه این مقوله را به طرق مختلف میتوان احداث کرد اما تأمین بهداشت و سلامت مردم وظیفه دولت است.
استاندار خوزستان با اشاره به عملکرد دولت یازدهم در حوزه سلامت توضیح داد: دولت در شرایطی وظایف محوله را به عهده گرفت که سهم زیادی از هزینههای حوزه سلامت به عهده مردم بود و بار سنگین هزینههای درمان سبب شد برخی خانوادهها به دلیل عدم تمکن مالی از ادامه درمان باز بمانند.
وی با اشاره به آنالیز کردن هزینههای درمان در شرایط تورم که 9 درصد هزینهها مربوط به هزینههای درمان بود و با تاکید بر اقدام جسورانه دولت در اجرای طرح تحول نظام سلامت در کشور خاطرنشان کرد: این اقدام تلاش جدی و مصمم در جهت تحقق عدالت اجتماعی است.
شریعتی گفت: در اولین جلسه شورای سلامت تفاهمنامهای مبنی بر اینکه امکانات درمانی استان پایدار و از حالت استیجاری خارج شود با وزارت بهداشت منعقد که به صورت مستمر پیگیری میشود.
وی با اشاره به مشکلات آب و فاضلاب در شهرهای مختلف استان به عنوان بخشهای اصلی سلامت انسان، تاکید کرد: مسؤولیت آب و فاضلاب به عهده دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز نیست و دانشگاه فقط نقش پایش را دارد تا مشکل جدی متوجه مردم استان نشود.
شریعتی ادامه داد: به منظور رفع مشکلات آب و فاضلاب مکرر به رئیس جمهور مشکلات را یادآوری کردیم که مقرر شد برنامه احیای کارون و حل معضلات آب در برنامه ششم توسعه پیشبینی شود.
وی تاکید کرد: در نتیجه پیگیریهایی که در حوزه بهداشت و سلامت استان انجام شد مقرر گردید مشکلات مربوط به احداث بیمارستان 2 هزار تختخوابی حل شود، بیمارستانی به منظور مرجع جامع سرطان، یک بیمارستان مختص سوانح و سوختگی و همچنین با توجه به شرایط اقلیمی استان یک بیمارستان تخصصی در بخش بیماریهای ریوی در استان احداث شود.
استاندار خوزستان در پایان تاکید کرد: بیمارستان تخصصی بیماریهای تنفسی و ریوی با هزینه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و ستاد اجرایی امام احداث میشود.
دکتر یوسفی: مجلس، طرح تحول در نظام سلامت را آسیب شناسی می کند
دکتر همایون یوسفی نماینده مردم اهواز، حمیدیه، باوی و کارون و عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی، در همایش "خوزستان و دولت یازدهم، معرفی دستآوردهای طرح تحول نظام سلامت" که شنبه 6 شهریورماه 1395 در تالار مهتاب اهواز برگزار گردید، اظهار کرد: یکی از مشکلات در اجرای طرح تحول نظام سلامت، نبود زیرساخت های اجتماعی و اقتصادی لازم بود و اجرای کامل طرح منوط به توسعه اقتصادی و اجتماعی است.
وی افزود: در طرح تحول نظام سلامت، منابعی به صورت پایدار تعریف نشده و منابع به عهده دولت گذاشته شده است، در نتیجه ناپایداری منابع از مشکلاتی است که باید به صورت آسیب بررسی و برنامه ریزی شود.
یوسفی تصریح کرد: در برنامه ششم توسعه نیز منابع پایدار برای طرح تحول نظام سلامت پیش بینی نشده و ممکن است در آینده ایجاد مشکل کند.
عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی با اشاره به تعجیل در آغاز این طرح افزود: شاید اگر این طرح با شیب آهسته تری اجرا می شد با واقعیت های نظام اقتصادی، اجتماعی ما تطابق بیشتری داشت ،هنوز هم در اجرای این طرح تعجیل هایی وجود دارد و شاید نیازهای جامعه به واسطه اجرای این طرح بیشتر شود.
یوسفی اظهار کرد: همچنین در اجرای طرح تحول در نظام سلامت، پول به عنوان مُسکن در نظر گرفته شده که باعث شده بسیاری از مشکلات نادیده گرفته شود و اصل مشکلات مغفول بماند.
نماینده مردم اهواز، باوی، حمیدیه و کارون تصریح کرد: برای حل مشکلات این طرح، باید برنامه های مکمل وجود داشته باشد که در برنامه توسعه ششم توسعه نیز برنامه های مکملی که بتواند مشکلات برنامه پنجم در حوزه طرح تحول نظام سلامت را برطرف کند کمتر دیده شده و امید است در فرصت باقی مانده این برنامه ها از طرف دولت و مجلس بررسی شود.
وی گفت: در این طرح، مناطق مختلف کشور از نظر ارائه خدمات به صورت مساوی در نظر گرفته شده و برای مناطق کمتر برخوردار امتیازات خوبی پیش بینی نشده است.
یوسفی تصریح کرد: این طرح به صورت یک جانبه به بخش دولتی پرداخته و در اجرای آن نقش 75 درصدی سایر دستگاه های دولتی و خصوصی مشخص نشده، بنابراین برای اجرای بهتر کارها باید آسیب شناسی دقیق تری صورت گیرد و هیچ کشوری در راستای ارتقای نظام سلامت یک شبه نتوانسته کار کند.
وی با بیان اینکه هرچند اجرای این طرح باعث ارتقا جایگاه سلامت در نظام بودجه و برنامه ریزی شده است، اما می توان با آسیب شناسی و دقت بیشتر، در آینده نتایج بهتری در این زمینه کسب کرد.
آدرس سایت شما در قسمت پیوندهای کُردتودی قرار گرفت.
ممنون میشیم که سایت مارو هم در پیوندهای خود قرار دهید.
kurdtoday.ir