وقتی به برخی روستاهای دورافتاده و کویری سفر می کنیم، می بینیم هنوز سیستم آبیاری این مناطق به روش هخامنشیان و ساسانیان است. در بانک زمین نیازهای مصرفی و صادراتی دقیق مشخص می شود و بر اساس این اطلاعات وزارت جهاد کشاورزی از قبل به کشاورزان برنامه می دهد که چقدر باید هر محصولی کشت شود/ متأسفانه جهاد کشاورزی در حال حاضر یک سیستم تشریفاتی است که برخی کارهای معمول و روزمره را انجام می دهد.

بسیاری از مدیران حوزه مدیریت منابع آب و نیز رسانه های همسو با پرداختن به مسأله ای به نام بحران آب، سعی در خطرناک توصیف کردن شرایط کنونی کشور دارند. این افراد به صورت ویژه پیکان حمله خود را به سمت کشاورزی می گیرند و از مقرون به صرفه نبودن و توجیه اقتصادی نداشتن کشاورزی در ایران صحبت می کنند.

به گزارش «تابناک»، ابزار و امکانات در اختیار مدیران و رسانه هایی که با آنها همکاری می کنند در حالی انتقادهای شدید خود را متوجه کشاورز و کشاورزی کشور می کنند که از آن سو کشاورز ایرانی ابزار و فرصتی برای نقد متقابل ندارد و بناچار یا باید تحت تأثیر سیاست های مدیران باشد و یا باید همانند یک فرزند یتیم خود برای سرنوشتش تصمیم گیری کند.

در رابطه مسائلی که در مورد بحران آب در ایران مطرح می شود، سیدحسن مطیعی به «تابناک» گفت: در مطبوعات می نویسند که وضعیت منابع آب ایران بحرانی است و مسئولین نیز به این موضوع تأکید دارند. این موضوع درست است، ولی بحران آب ما از نظر مدیریت است و از نظر منابع آب موجود در کشور بحرانی نداریم. دلیل این صحبت من این است که در دو سطح کلان و خرد مدیریت خوب و قابل قبولی را در بخش آب ملاحظه نمی کنیم. در سطح کلان ارگان ها و وزارتخانه مطرح هستند که البته مشکل عمده بحران آب کشور نیز از این بخش منشأ می گیرد و در سطح خرد هم مصرف کنندگان قرار دارند که آنها هم رفتار رضایت بخشی در رابطه با آب ندارند.

مطیعی در مورد بیلان مصرف آب در ایران ادامه داد: بر اساس آمار موجود 93 درصد از منابع آب استحصالی کشور در بخش کشاورزی و 7 درصد مابقی در بخش کشاورزی، شرب و فعالیت های خدماتی دیگر به مصرف می رسد. معنای این آمار این است که در بخش شرب علی رغم همه فشارها و محدودیت های بسیاری که برای شهروندان اعمال می کنند به انضمام بقیه موارد (صنعت و خدمات) فقط 7 درصد آب مصرف می شود.

این در حالی است که بخش کشاورزی به تنهایی 93درصد آب ایران را مصرف می کند و بر اساس آمار دقیقی که من دارم در برخی مناطق کشور تا 65 درصد آب مصرفی در بخش کشاورزی به دلیل وجود روش های سنتی و غرقابی کشاورزی هدر می رود. به بیان بهتر، در حال حاضر ما تنها از یک سوم منابع آب موجود بهره برداری می کنیم و به واسطه مدیرت غلط منابع، دو سوم دیگر را تلف می کنیم.

هنوز سیستم آبیاری این مناطق به روش هخامنشیان و ساسانیان انجام می شود

وقتی به برخی از روستاهای دور افتاده و کویری سفر می کنیم، می بینیم هنوز سیستم آبیاری این مناطق به روش هخامنشیان و ساسانیان انجام می شود. در این سبک آبیاری آن هم در برابر نور شدید خورشید میزان تبخیر بسیار بالا می رود و 15 درصد آب به ریشه گیاه و در آن هوای گرم 80 درصد دیگر به واسطه تبخیر و سیستم سنتی آبیاری هدر می شود؛ لذا وقتی می گویم مدیریت منابع آب ما مشکل دارد؛ منظور ما این است.

در کشور ما برنامه ای برای الگوی کشت وجود ندارد

استاد دانشگاه تهران در بخش دیگری از سخنان خود و با انتقاد از نبود الگوی کشت مشخص در کشور بیان کرد: در کشور ما برنامه ای برای الگوی کشت وجود ندارد و این موضوع باعث می شود در برخی سال ها با افزایش یک محصول و کمبود محصول دیگر مواجه باشیم. این اتفاق دلیلی است بر اینکه در بسیاری مواقع محصول فراوان تولید شده هزینه تولید خودش را هم برنمی گرداند و از آن سو محصول کم تولید شده نیز با قیمت های گزاف که البته بیشتر آن به جیب دلال ها می رود در بازار توزیع می شود.

سید حسن مطیعی با مخاطب قرار دادن وزارت جهاد کشاورزی اضافه کرد: برای ایجاد نشدن این مشکلات باید در کشور موضوع بانک اطلاعات زمین را پیگیری کنیم که متولی آن هم وزارت کشور است. در بانک زمین نیازهای مصرفی و صادراتی دقیق مشخص می شود و بر اساس این اطلاعات وزارت جهاد کشاورزی از قبل به کشاورزان برنامه می دهد که چقدر باید هر محصولی کشت شود.

این اقدام از طریق ادارات جهاد کشاورزی در سراسر کشور به اطلاع کشاورزان می رسد. برای مثال دقیق مشخص می شود که در شهرستان سراب چقدر باید سیب زمینی کشت شود که اگر بیشتر از آن کشت انجام شود، از قبل مشخص می شود و کشاورز زیان می کند و این موضوع دیگر جای نقدی برای کشاورز نمی گذارد.

هم اکنون شرایط به گونه ای است که کشاورز خودش و بدون برنامه، وقتی می بیند یک سال محصول سیب زمینی گران شده است برای سال بعد سیب زمینی کشت می کند و در فصل برداشت، ارزان شدن سیب زمینی باعث ضرر کشاورز می شود که در واقع عامل این ضرر وزارت کشاورزی است که مشاوره و آموزش خوبی به کشاورز نداده است.

عضو هیأت علمی دانشکده جغرافیای دانشگاه تهران افزود: وزارت جهاد کشاورزی باید در همه مناطق کشور برنامه اطلاعلاتی کامل داشته باشد و به کشاورزان روش های بهینه کشت و نوع محصول مناسب برای کشت را آموزش بدهد. این وزارتخانه همچنین باید الگوی های موفقی را ایجاد و به کشاورز نشان دهد تا از این طریق کشاورزان ترغیب شوند، روش های کشت خود را به سمت بهینه شدن تغییر دهند.

جهاد کشاورزی در حال حاضر یک سیستم تشریفاتی است

متأسفانه جهاد کشاورزی در حال حاضر، سیستم تشریفاتی است که برخی کارهای معمول و روزمره را انجام می دهد. این مجموعه با اشباع شدید کارمند مواجه است و در بسیاری موارد هزینه بسیاری را بر کشور تحمیل می کند و البته دردی از کشاورزی را نیز دوا نمی کند.

مطیعی در بخش دیگری از سخنان خود و در رابطه با مباحثی که پیرامون حذف کشت محصولات آب بر گفت: این مباحث یکسری بحث های غلط و من درآوردی است. در مورد بحث محصولات آب بر نکته اینکه ما در ایران محدودیت آب نداریم. ما گفتیم 65 درصد از 93 درصد آب بخش کشاورزی را هدر می دهیم. این خود نشان می دهد که به جای تأکید بر این مسائل باید مسئولین به سمت صرفه جویی این آبهای هدر رفته بروند.

کشاورزی یک فعالیت اقتصادی است که شادابی و خرمی را برای کشور به ارمغان می آورد. معلوم است که نباید محصولات آب بر را در مناطق کم آب که در سال کمتر از 150 میلیمتر بارندگی دارند، کشت کرد، ولی این محصول ها را می توان در مناطق پر آب کشور مثل مناطق ساحلی شمال منحصر کرد و توسعه داد. در نواحی ساحلی ما مشکلی از نظر منابع آب نداریم و موضوع ممنوعیت کشت محصولات آب بر در برخی مناطق کشور بی معناست. منظور ما از تنظیم الگوی کشت که می گوییم همین است؛ یعنی هر شهرستان باید برای خود یک بانک اطلاعاتی زمین داشته باشد و در چارچوب توانمندی های خودش کشاورزی کند.

این ها همه یکسری حرف های خیالی است که هیچگاه عملیاتی نخواهند شد

مطیعی در مورد تلاش مسئولین برای کشت فرا سرزمینی نیز افزود: در مورد کشت فرا سرزمینی نکته اینکه در برخی محصولات ما وضعیت خوبی داریم، ولی در برخی محصولات نیز وضعیت ما خوب نیست. بحث کشت فراسرزمینی وابسته به مطالعات تخصصی است. اگر واقعاً کشوری باشد که امکان کشت در آن وجود دارد و میزان تولید ما در آنجا زیاد و به صرفه است، این موضوع اشکالی ندارد. اما باید دقت کرد که مهم ترین مشکل کشور ما مدیریت منابع آب است.

استاد دانشگاه تهران در پایان افزود: وضعیت کنونی مناطق روستایی به گونه ای است که در بسیاری از روستاها، خود روستائیان به دلیل افزایش سطح آگاهی و تحصیلات عالیه فرزندان آرام آرام خود سکان کار را به دست گرفته اند و به سمت اصلاح الگو و سیستم کشاورزی حرکت کرده اند. در این بین دولت باید مداخلات خود را کم کند و هزینه های گسترده خود را که بخاطر نیروهای زیاد کارمندی تلف می کند، برای کمک به زیرساخت های بخش کشاورزی مورد استفاده قرار دهد. جهاد کشاورزی باید بداند افزایش دستگاه های ادرای جز افزایش مشکل، دردی از کشاورزی کشور دوا نمی کند.

برچسب ها: بحران آب

X Share

Stumble Upon Delicious Cloob

Digg

تمام حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به شوشان است و استفاده از مطالب با ذکر منبع بلامانع است.

طراحی و تولید: ایران سامانه