همدلی / مجید مسعودی : هفتاد و یکمین اجلاس سالانه مجمع عمومی سازمان ملل سهشنبه هفته جاری آغاز به کار کرد. به گزارش تارنمای سازمان ملل، سه موضوع راهبرد جهانی مبارزه باتروریسم، برنامه اقدام دبیر کل علیه افراطگرایی خشن و بهبود ساختار سازمان ملل برای مواجهه با این تهدیدها در اجلاس امسال به بحث و بررسی گذاشته خواهد شد. سخنرانی رئیس جمهور کشورمان در نشست مجمع عمومی سازمان ملل برخلاف سالهای گذشته که در روز افتتاحیه یا روز بعد انجام میشد امسال به سومین روز یعنی امروز موکول شده است.
از آن سبب که سخنرانیهای روسای جمهور در سازمان ملل معمولا حاوی فوریترین مسائلی است که کشورها در حوزه منطقهای و جهانی با آن دست به گریبان هستند، به همین دلیل این موضوع را با سه کارشناس مسائل بینالملل در میان گذاشتیم و از آنها پرسیدیم«احتمالا رئیس جمهور در باره به چه مسائلی در سخنرانی خود صحبت خواهد کرد؟»
انتقاد از طرفهای برجام
«داوود هرمیداس باوند» در پاسخ به پرسش همدلی گفت: سخنرانی روسای کشورها در مجمع عمومی معمولا تابع دستور کار این مجمع است. یعنی روسا در سخنرانیهای خود لازم است مواضع کشور متبوع خود را در موضوعات دستور کار مجلس بیان کنند، به همین دلیل از آنجا که یکی از دستور کارهای اجلاس امسال مجمع عمومی مبارزه با تروریسم است، این مسئله حتما در سخنرانی رئیس جمهور اشاره خواهد شد. وی تاکید کرد: احتمال دارد رئیس جمهور در راستای تعریف واحد از تروریسم و مبارزه بینالمللی با این پدیده در این اجلاس پیشنهادی را مطرح کند.
هرمیداس باوند البته به نکته دیگری نیز اشاره کرد و آن اینکه «معمولا کشورهایی که مباحث حاد بینالمللی دارند موضوعات مربوط به کشور خود را مطرح و حتی در اولویت قرار میدهند.» وی در همین رابطه برجام را از جمله مباحثی دانست که حتما در سخنان رئیس جمهور بدان اشاره خواهد شد. هرمیداس باوند گفت: از آن سبب که برخی کشورها به تعهدات خود در قبال برجام عمل نکردند بخشی از سخنرانی رئیس جمهور به انتقاد از طرفهای برجام اختصاص مییابد.
این کارشناس روابط بینالملل همچنین «ابراز علاقه ایران به تعاملات تجاری و اقتصادی با دیگر کشورهای جهان» را از دیگر محورهایی عنوان کرد که در سخنرانی روحانی به آن پرداخته خواهد شد. او در این زمینه گفت: از آن سبب که یکی از محورهای اصلی سیاست خارجی روحانی دیپلماسی اقتصادی است و این سیاست را منجر به افزایش تعاملات و نزدیکی مواضع سیاسی ارزیابی میکند، احتمالا بخشی از سخنرانی روحانی به ایجاد انگیزه نزد دیگر کشورها برای سرمایهگذاری در ایران اختصاص خواهد یافت.
این کارشناس سیاست خارجی در پاسخ به این سوال که مباحث منطقهای چقدر در سخنرانی روحانی بازتاب خواهد داشت، پیشبینی کرد که «مسائل منطقهای نظیر بحران سوریه و عراق و یمن مطرح خواهند شد.» این استاد علوم سیاسی همچنین گفت که احتمال دارد با توجه به ضعف عربستان در مدیریت حجاج، ایران پیشنهادی را در راستای این مسئله مطرح کند.
به گفته وی مسائل زیست محیطی نیز در سخنرانی رئیس جمهور مطرح خواهد شد.
رفع موانع برجام
«حیدرعلی مسعودی» عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی معتقد است از آن سبب که یکی از موانع بر سر اجرای برجام، بحث انتقال پول است و در این زمینه سیستم بانکی ایران متهم شده است که از تروریسم حمایت میکند، بنابراین لازم است رئیس جمهور در سخنرانی خود مانند سال گذشته بر «ایجاد سندی که به تعریف واحد جهانی از تروریسم مبادرت میکند تاکید کند.» مسعودی مباحثی که حول موضوع اقدام گروه مالی(FATF) مطرح شده است را در همین چارچوب ارزیابی کرد؛ اینکه «برخی کشورها حمایت از جنبشهای آزادیبخش را تروریسم تلقی میکنند اما کشورهایی مانند ایران این حمایت را تروریسم تلقی نمیکنند.» به اعتقاد این کارشناس سیاست خارجی، روحانی حتی اگر بخواهد در سخنرانی خود به اجرای صحیح برجام توسط طرف غربی بپردازد، «لازمهاش این است که دو طرف به درک مشترکی ازتروریسم دست یابند.»
محور دیگری که این کارشناس پیش بینی کرد در سخنرانی رئیس جمهور، مانند سخنرانی سال گذشته، مطرح شود «پیشنهاد برنامه جامع اقدام مشترک علیه افراطگرایی و خشونت است.» وی در همین رابطه گفت: برای این منظور هم لازم است به تعریف واحدی از تروریسم دست یابیم.
مسعودی مسئله دیگری را هم که لازم دانست در سخنرانی روحانی مطرح شود پیشنهاد «چارچوب امنیتی مشترک برای حل و فصل اختلافات منطقهای خاورمیانه» بود. وی معتقد است ارائه این پیشنهاد به طرفها منطقهای ایران و از جمله عربستان این سیگنال را ارسال خواهد کرد که «جمهوری اسلامی ایران خواهان شدت بخشیدن بر قطبیتها در خاورمیانه نیست و سود همه در همکاریهای امنیتی است.»
مسعودی در پاسخ به این سوال همدلی که آیا رئیس جمهو باید بحث برجام را نیز در سخنرانی مطرح کند معتقد بود که «برجام در سخنرانی نباید به گونهای مطرح شود که یک شکست برای جمهوری اسلامی تلقی شود؛ بلکه صرفا به مشکلات اجرایی برجام و راهکار برای حل و فصل آنها اشاره شود.»
ماموریت دشوار روحانی
در همین زمینه «فریدون مجلسی» کارشناس سیاست خارجی ماموریت روحانی در سازمان ملل را «خیلی دشوار» عنوان کرد. چرا که به اعتقاد وی «روحانی هم باید چهره صلح آمیزی از ایران در منظر افکار عمومی جهان به نمایش بگذارد و هم اقداماتی توسط برخی نیروهای داخلی صورت میگیرد که ایجاد چنین چهرهای را با مشکل مواجه میکند.»
مجلسی در پاسخ به این سوال که آیا مشکلات مرتبط با اجرای برجام در سخنرانی رئیس جمهور بازتاب خواهد داشت، گفت: حتی اگر مطرح شود، دردی را از ایران دوا نمیکند. مجلسی در چرایی این موضوع گفت: مشکلات مرتبط با برجام بر میگردد به انتقال دلار و از آن سبب که روحانی اجازهای برای مذاکره با آمریکا ندارد، بنابراین مطرح شدن مشکلات برجام به حل آنها نخواهد انجامید. مجلسی در پاسخ به این سوال که آیا پیشنهادی از سوی رئیس جمهور مبنی بر تعریف واحدی از تروریسم مطرح خواهد شد یا نه؛ این احتمال را رد نکرد، اما مطرح شدن آن را بینتیجه دانست. او در این زمینه گفت: تا وقتی که کشورها تروریسم را به تروریسم خوب و تروریسم بد تقسیم کنند، به نتیجهای نخواهیم رسید.
برای رسیدن به تعریف واحدی از تروریسم به دید گستردهتری نیاز است؛ از جمله اینکه کشورها برای سازش آمادگی داشته باشند. در حال حاضر چنین آمادگیای وجود ندارد. به اعتقاد این کارشناس سیاست خارجی ایران، بحث عربستان از جمله مباحثی است که «قطعا» در سخنرانی رئیس جمهور به آن اشاره خواهد شد. او در این زمینه گفت: به علت اینکه بر اساس گزارش محرمانهای که به تازگی در آمریکا در باب حوادث 11 سپتامبر تهیه شده است و در آن مشخص شده است برخی مقامات عربستان در این حادثه دخالت داشتهاند و به علت اینکه افکار عمومی جهان نیز عربستان را یکی از حامیان گروههای تروریستی در سوریه میداند، این مسئله در سخنرانی رئیس جمهور بازتاب پیدا خواهد کرد. مجلسی در پاسخ به این سوال که آیا مباحث داخلی نیز در این سخنرانی مطرح خواهد شد یا خیر گفت: این احتمال وجود دارد؛ اما از این زاویه که روحانی نشان دهد ایران ملت بزرگی است که مدتهاست اقدامات تنش زا و رادیکال انجام نداده است و بنابراین جامعه بینالملل با چنین کشوری باید رفتار مناسبی داشته باشند و به تعهدات خود عمل کنند.