امام علی (ع): كسى كه دانشى را زنده كند هرگز نميرد.
ابتدا سخن از استعفای یک وزیر بود؛ علی جنتی، اما حالا پای استعفای سه وزیر دولت روحانی در میان است. به اینها باید به مرحله اجرا رسیدن استیضاح فانی را هم اضافه کرد، همین باعث شده نگاهها به ترمیم کابینهای دوخته شود که برخلاف هیأت وزیران قبلی، شاهد کمترین تغییرات بود.
مریم محمدپور: مرداد 1392 وقتی که ترکیب دولت اعتدال کامل شد، هواداران دولت، کابینه را به آسمانی پرستاره تشبیه کردند. دولتی که برخلاف سنت هشت ساله قبل، ژنرالهایی شناخته شده داشت. یکی شیخالوزرای کابینه بود، دیگری دیپلماتی کارآزموده، یکی استاد توانمند دانشگاه و دیگری اقتصاددانی برجسته. شاید به همین خاطر بود که در سه سال و سه ماهی که از عمر دولت اول روحانی گذشته، کسی به تغییر ترکیب کابینه فکر نمیکرد؛ مگر منتقدان دولت که یکبار با استیضاح وزیر علوم، تغییری را به کابینه اعتدال تحمیل کردند.
با این همه، حالا حرف از استعفای سه وزیر به میان آمده است. وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزیر آموزش و پرورش و وزیر ورزش و جوانان. افزون بر این پای استیضاح وزرا توسط مجلس دهم هم در میان است. همان مجلسی که چندی قبل اولین کارت زرد خود را به وزیر کشاورزی داد، حالا اولین استیضاح وزرای کابینه را هم کلید زده است. اگرچه طرح موضوع استعفای فانی، احتمالا استیضاح وزیر آموزش و پرورش را به حاشیه خواهد برد، اما هنوز این موضوع به سرانجام نرسیده، برخی زمزمه استیضاح وزیر علوم را هم به راه انداخته اند.
در جدول زیر، نگاهی کردهایم به حواشی که برای وزرای دولت حسن روحانی در سه سال و سه ماه گذشته با دو مجلس نهم و دهم رخ داده است. اتفاقاتی که بهنظر میرسد با خبرهایی که درباره استعفای وزرای دولت و به مرحله اجرا رسیدن یک استیضاح منتشر شده، احتمالا در روزهای آینده ابعادی گستردهتر به خود میگیرد.
نام وزیر / وزارتخانه | کارنامه سیاسی - تخصصی |
بیژن زنگنه/ نفت | شیخالوزرای 64 ساله کابینه روحانی، با همه روسای دولت پس از انقلاب همکاری کرده، مگر محمود احمدینژاد. هرچند زمان رأی اعتماد به زنگنه، نمایندگان حاشیههایی چون قرارداد کرسنت، استات اویل، توتال و انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۸۸ را مطرح میکردند، اما در ماههای بعد، تنها حاشیهای که گریبانگیر وزیر شد و او را به مجلس کشاند، قراردادهای جدید نفتی (آی.پی.سی) بود که آن ماجرا هم پس از انعقاد قرارداد با یک نهاد داخلی، درعمل حل و فصل شد. شیخ الوزرای روحانی در همه سه سال گذشته یکی از کلیدی ترین وزرای دولت در حوزه اقتصاد بوده است و کمترین انتقادات را متوجه خود کرده است. |
حمید چیتچیان/ نیرو | از معدود وزرای روحانی است که در دولت نهم هم سابقهای البته در سطح قائممقام وزیر داشته است. وزیری با کارنامه حضور در سپاه و البته عضویت در دوره سوم مجلس. او مرداد سال قبل و با طرح سئوال حسن كامران نماينده وقت اصفهان در خصوص آب فروشي وزارت نيرو به صنايع ذوبآهن و فولاد مباركه در معرض کارت زرد قرار گرفت اما توانست مجلس منتقد را قانع کند. |
محمود گودرزی/ ورزش و جوانان | گزینه اصلی روحانی برای وزارت ورزش نبود اما با در نظر گرفتن شرایط مجلس نهم، وزیر شد. او که اکنون نامش در میان وزیران مستعفی به چشم میخورد، یک سال قبل از مجلس نهم کارت زرد گرفت. برخی حاشیههای ورزشی در کارنامه سه ساله او به چشم میخورد. |
عبدالرضا رحمانی فضلی/ کشور | سیاسیترین وزیر کابینه، مرد کمحاشیهای است. وزیری که تنها کارت زردش بهدلیل ساپورتپوشی بعضی دختران بوده و بهجز برخی انتصابات جنجالی در حوزه استانداران و بهویژه در حوزه معاونت سیاسی، کمتر درگیر مسائل اختلافی بوده است. مهمترین حاشیه سیاسی او، اظهاراتش درباره ورود پولهای کثیف به حوزه انتخابات بود که با نوعی عقبنشینی تلویحی، برایش ختم به خیر شد. |
علی جنتی/ فرهنگ و ارشاد اسلامی | فشارها بر او زیاد بود. بهطوری که در اولین سال فعالیت کابینه اولین کارت زرد خود را از مجلس اصولگرا گرفت. کارتی که در سال 94 بار دیگر تکرار شد. برگزاری کنسرت، نحوه مواجهه با نهادهای صنفی هنرمندان، اکران برخی فیلمهای سینمایی و نمایش تئاترهای جنجالی، او را در کانون توجهات قرار داد. آخرین حاشیه در دوره وزارت او، تا پیش از طرح موضوع استعفا مربوط به اعتراض برخی شخصیتها در قم نسبت به برگزاری کنسرت در قمبود که به استعفای مدیرکل ارشاد قم نیز انجامید. |
محمد فرهادی/ علوم، تحقیقات و فناوری | هرچند پس از برکناری پرحاشیه فرجی دانا وزیر شد، اما وزرات علوم را با کمترین جنجال اداره کرده است. با این حال حتی در مجلس دهم که همراهی بیشتری با دولت دارد هم حرف از استیضاح او در میان است. اصولگرایان تندرو معمولا او را متهم به میدان دادن به اصلاحطلبان در دانشگاهها میکنند. |
محمدرضا نعمتزاده/ صنعت، معدن و تجارت | 71 سال سن دارد و در اولین سال پیروزی انقلاب وزیر کار شده است. وزیر سهکارته صنعت، بهخاطر عضویت همزمانش در برخی شرکتهای خصوصی، زیر ذرهبین منتقدان قرار داشته و این روزها هم رسانهها خبر از تغییراتی در وزارت تحت مدیریتش میدهند. |
عباس احمد آخوندی/ راه و شهرسازی | اردیبهشت 94 بود که از کارت زرد مجلس گریخت. او که بهسبب مخالفت با پروژه مسکنمهر احمدینژاد، زیر فشار منتقدان قرار دارد، یکبار بهدلیل متهم کردن منتقدان به اندیشههای سوسیالیستی حاشیهساز شد. آخوندی را باید یکی از وزرای کمدردسر دولت روحانی دانست. |
حسین دهقان/ دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح | وزیر اصفهانی دفاع، نه کارت زرد دارد و نه حاشیهساز بوده است. هرچند اظهارات چند ماه قبل او درباره ورود مجلس به حضور هواپیماهای روسی در ایران، واکنش علی لاریجانی را در پی داشت و به توضیحات تکمیلی وزیر انجامید، اما معمولا کمتر خبرساز شده است. |
مصطفی پورمحمدی/ دادگستری | هرچند در دولت قبل هم حضور داشت، اما منتقد جدی رئیسجمهور پیشین است. اظهاراتش معمولا وقتی خبرساز میشود که درباره مفاسد اقتصادی سخن میگوید. ماجرای اخیر انتشار فایل صوتی آیتالله منتظری، پورمحمدی را بار دیگر در کانون خبرها قرار داد. او نیز روزهای کم حاشیه ای را با دو مجلس نهم و دهم پشت سر گذاشته است. |
محمود حجتی/ جهاد کشاورزی | مرد خودکفایی گندم، از چهرههای شناخته شده دولت اصلاحات است. حجتی هرچند کمترین حاشیهها را داشته اما تنها وزیری است که مجلس دهم به او کارت زرد نشان داده است. |
علی ربیعی/ کار و رفاه اجتماعی | هفتمین کارت زرد مجموعه وزرای دولت را از مجلس قبل گرفت. او معمولا بهسبب مسائل یارانهای یا آمارهای مربوط به نرخ بیکاری، در صدر خبرها قرار میگیرد. ربیعی در سه سال گذشته تلاش کرده وارد حاشیهسازیهای منتقدان بهویژه درباره برخی پروندههای قضایی تامین اجتماعی که مربوط به دولت قبل است، نشود. |
سید حسن قاضیزاده هاشمی/ بهداشت، درمان و آموزش پزشکی | هرکجا که خبری هست، معمولا نام او هم مطرح میشود. وزیر پرحاشیهای نیست اما از اینکه در خبرها دیده شود، بدش نمیآید. کارنامه او معمولا با طرح تحول نظام سلامت ارزیابی میشود، اما خودش با برخی اقدامات خبرساز مانند عمل چشم محصورین 88 خبرساز بوده است. قاضیزاده هاشمی کارت زرد از مجلس نگرفته و از این نظر در زمره وزرای کمحاشیه است. |
علی طیبنیا/ امور اقتصادی و دارایی | با اینکه دستاوردهای اقتصادی دولت برکسی پوشیده نیست و با اینکه با بالاترین رای مجلس نهمی ها به پاستور رفت اما سه کارت زرد از مجلس اصولگرا دارد. او اخیرا بهدلیل حاشیههای توافق با FATF با چالشی سیاسی مواجه شده و هنوز هم واکنشها به اقداماتش در این رابطه ادامه دارد. |
محمدجواد ظریف/ وزارت امور خارجه | شاید بتوان او را نماد دولت روحانی دانست. مردی که برجام، محصول دیپلماسی محکم او بود. او که از سوی منتقدان برجام حتی تهدید هم شده و بارها برای پاسخ به سوالات نمایندگان به مجلس رفته، یک کارت زرد هم نگرفته است. با این حال همیشه حضورش در مجلس حاشیهساز بوده است؛ چه مجلس نهم و چه دهم. برخی تحلیلگران احتمال میدهند، او در سال 1400، کاندیدای جریان اعتدال برای ادامه راه دولت روحانی باشد. |
سید محمود علوی/ اطلاعات | هفتم اسفند سال پیش کاندیدای خبرگان شد و در کنار رئیسش به پیروزی رسید. وزیر اطلاعات دولت یازدهم، مرد حاشیهسازی نیست، ولی موضوع همراهی فردی با وی در جلسهای با بهارستانیها و یا انتشار عکسی از وی در کنار رئیسدولت اصلاحات، آقای وزیر را کمی درگیر حواشی کرد. |
محمود واعظی/ وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات | وزیر 64ساله ارتباطات، معمولا اظهاراتش در حوزه فیلترینگ جنجالی میشود. منتقدان، او را متهم به مانعتراشی برای فیلتر شبکههای پیامرسان موبایلی میکنند. او از مجلس پیشین کارت زرد گرفته و دلیلش این بوده که بدون پیوست فرهنگی، شبکه و پهنای باند اینترنت را توسعه داده است. |
علی اصغر فانی/ آموزش و پرورش | اولین استیضاح مجلس دهم به نام او ثبت شده اما فعلا خبر استعفایش بیشتر مورد توجه رسانههاست. او که یکبار از زیر تیغ استیضاح مجلس نهم گریخته، این بار تلاش کرد با ریشسفیدی، مانع از طرح دوباره استیضاح خود شود که ناکام ماند. در روزهای بعد، او یا با گزینه پذیرش استعفا و برکناری مواجه است و یا استیضاح. شرایطی که باید آن را برای وزیر چهارکارته دولت، «باخت - باخت» دانست. |