امام علی (ع): كسى كه دانشى را زنده كند هرگز نميرد.
در طول سه سال اخير خصوصا درفاصله تشكيل مجلس دهم تا به امروز همواره از سوي اصلاحطلبان و حاميان دولت به شخص رئيسجمهور تغييركابينه توصيه ميشد. اما روحاني چند ماه مانده به پايان رياستجمهوري تصميم به تغيير دركابينه خود گرفته است، علت چيست؟
اصولا مسئوليت رياستجمهوري يك دوره چهارساله است. رئيسجمهور بر اساس عهدي كه با مردم بسته بايد بر اساس قانون عمل کند و به مردم و سيستم نظارتي پاسخگو باشد. اما در اين مورد كه چرا حالا كه كمتر از يكسال به پايان دولت روحاني باقي مانده آقاي رئيسجمهور از ظرفيت و اختيارات خود استفاده ميكنند بايد گفت اين تصميم دربازه فعلي نه تنها نقطه ضعف نيست بلكه نقطه قوت دولت روحاني است. البته اين نقد به آقاي روحاني وجود دارد كه چرا از اختيار خود زودتر استفاده نكردند؟ هر چند همين كه رئيسجمهور در زمان فعلي هم تصميم به بازسازي كابينه خود گرفتند جاي تعجب دارد، زيرا ايشان خواهان نوعي ثبات در همه حوزههاي تحت نظر خود هستند.
علی جنتي در ماجراي برگزاري كنسرت در مشهد كوتاه آمد. اين در حالي بود كه آقاي روحاني از ايشان ايستادگي در انجام وظايف قانوني را ميخواستند. علت استعفاي اصلي استعفاي آقاي جنتي چه بود؟
بنده تغيير در وزارت ارشاد را ناشي از تصميم انفرادي آقاي جنتي وموافقت دولت نميدانم. تغيير در وزارت ارشاد گستردهتر از حوزه تصميمگيري آقاي جنتي و روحاني بود. قطعا عوامل موثر ديگري خارج از اراده دولت وجود داشته كه موجب اتخاذ اين تصميم شده است. در چند سال گذشته شاهد نقدها و نگرانيهاي جديد از سوي منتقدان وزارت ارشاد در قم و مشهد بوديم. البته در برخي از حوزهها وزارت ارشاد مقاومت كرد. اما درحوزههايی هم وزير ارشاد نتوانست به تنهايي مقاومت كند و مجبور به عقبنشيني شد و موجبات گلايهمندي آقاي روحاني را فراهم آورد. اگر منصفانه به قضاياي وزارت ارشاد بنگريم، اين وزارتخانه نياز به حمايتهاي جديتري توسط مجموعه دولت ونهادهاي ديگر داشت. آقاي جنتي نميتوانست به تنهايي در مقابل فشارهاي ساختاري به وزير ارشاد مقاومت كند و همين امر موجب استعفاي وزير ارشاد بود.
شما از فشارهاي ساختاري به وزارتخانه ارشاد سخن گفتيد در حالي كه آقاي جنتي تنها كاري كه در اين مدت انجام دادند، برداشتن موانع ايجاد شده در وزارت ارشاد توسط دولت قبل بود. يعني آن ساختار اجازه برداشته شدن موانع ايجادي قبلي را هم نميدهد؟
درسنجش عملكرد آقاي جنتي بايد از متراژ و شاخصههاي هماهنگ و يكسان در مقايسه با ديگران استفاده كرد. اگر بخواهيم دولت آقاي روحاني را ارزيابي كنيم. به نظر ميرسد عملكرد آقاي جنتي از متوسط عملكرد كابينه بهتر بوده است. اگر بخواهیم منصفانه موضوع استعفاي آقاي جنتي را بررسي كنيم بايد به نقاط ضعف و قوت آقاي جنتي توام با هم بنگریم. اگر معيار درستي براي سنجش عملكرد آقاي جنتي وجود داشته باشد. بايد اذعان كرد عملكرد وي در طول اين مدت نسبتا مثبت بود. يكي از مشكلات اين وزارتخانه اين است كه تنها ۱۷ درصد از بودجه حوزه فرهنگ را در دست دارد. به اين معنا كه نزديك به ۸۳ درصد بودجه فرهنگي كشور دراختيار ساير نهادهاست كه هيچ كدام پاسخگو نيستند. آقاي جنتي با ۱۷ درصد از بودجه فرهنگي به جاي تمامي حوزههاي فرهنگي پاسخگو بود. اين موارد مشكلات ساختاري وزارت ارشاد است كه بايد به صورت دقيقتر و كارشناسي مورد قضاوت قرار بگيرد.
اما مواردي درممنوعيت چاپ كتاب و ممنوعالتصويري برخي از هنرمندان در دولت قبل وجود داشت كه بر طرف نشد، علت اصلي حل نشدن اين موارد چه بود؟
مشكلات ساختاري زيادي در وزارت ارشاد وجود دارد و انتظاراتي كه از وزارت ارشاد هم مطرح ميشود به هيچوجه متناسب با اختيارات آن نيست. همانطور كه قبلا هم گفتم شاخصترين مولفه، بودجه وزارت ارشاد است. زماني كه از بودجه حوزه فرهنگ سهم وزارت ارشاد ۱۷ درصد است، وزير ميتواند پاسخگوي مطالبات از اين حوزه باشد؟ بيش از ۱۰۰۰ تريبون نماز جمعه وجود دارد، وزارت ارشاد درباره آنها هم مسئول است؟ درهر شهري حوزه علميه وجود دارد و چند صد حوزه علميه به كار فرهنگي مشغولند، كدام يك زيرنظر وزارت ارشاد كار ميكنند؟ درحوزه سينما نيز بيش از ۶۰ درصد سينماها در ايران ذيل سازمان تبليغات و حوزه هنري سازمان تبليغات است، آيا ميتوان درباره اين حوزه كه هيچگاه به تصميمات و سياستگذاري در وزارت ارشاد توجه نداشتند نيز از وزرات ارشاد پاسخ خواست؟ دهها مورد درطول سال اخير مجوز برگزاري كنسرت از سوي وزارت ارشاد داده شد اما دخالت و ورود عجيب برخي از نهادها به اين موضوع موجب نارضايتي در آن حوزه شد. سوال اين است در اين حوزه هم وزارت فرهنگ بايد پاسخگو باشد؟ البته از اين قبيل دخالتهاي عجيب در حوزههاي مختلف بخش فرهنگي صورت ميگيرد و معمولي است. در چاپ كتاب، درباره مجوز اكران فيلم و... مشكل آفرينيها و دخالتهايي وجود دارد. همين فيلم رستاخير را در نظر بگيريد. مجوز ابتدايي اين فيلم صادر شد. حمايتهايی از اين مجموعه شكل گرفت و يكي از فاخرترين آثار سينمايي كشور در رابطه با شهادت امام حسين (ع) و يكي از كارگردانان شناخته شده و متعهد سينماي كشور كه از خانواده شهداست و مهمترين آثار حوزه سينماي جنگ را به وجود آورده، ساخت اين مجموعه را برعهده داشته است. اما با دخالتهاي بيمورد بعد از چند سال شاهد هستيم كه مردم نميتوانند شاهد نمايش اين اثر ارزشمند سينماي ايران باشند. برخي بايد بياموزند اين حوزهها، حوزه تخصصي وزارت ارشاد است و باید تصميمات اين وزارتخانه هم محترم شمرده شود و هركسي خود را صاحب نظر در اين حوزه نداند و در آن دخالت نكند و عملا موجبات عقب افتادگي جامعه وحوزه فرهنگ را به وجود نياورد. اين موارد حوزه وسيع است كه دخالت در آن ناشي از عدم شناخت، دقت و تبيين درست مسائل است. بايد به نيازهاي روز جامعه پاسخ گفت. فشار قابل توجهي در اين مدت به مديریت وزارتخانه وارد شده است. اگر در برخي از حوزهها در وزرات ارشاد برخي از همكاران به آقاي جنتي كمك ميكردند وضعيت ايشان بهتر بود.
آقاي رئيسجمهور، آقاي صالحی اميري را برای وزارت ارشاد به مجلس معرفي كردند، ایشان ميتواند ساختارهاي معيوب وزارت ارشاد را اصلاح كند؟
انتظار اين است شخصي كه توسط آقاي روحاني به مجلس براي به عهدهگرفتن پست رياست وزارت ارشاد معرفي ميشود، با حوزه فرهنگي آشنا باشد، مشكلات اين وزارتخانه را درك كند، به برنامههاي آقاي رئيسجمهور باور داشته باشد و خطوطي را كه توسط آقاي جنتي دنبال شد با همكاراني كه انگيزه بيشتري دارند در وزارت ارشاد پيگيري كند و رضايت نخبگان جامعه را بتواند در دستور كار قرار دهد. انقلاب ما يك انقلاب متكي بر فرهنگ است. وزيرارشاد بايد بتواند پيام انقلاب اسلامي را از طريق حوزههايي مانند سينما و تئاتر و موسيقي به گوش دنيا و آيندگان برساند و در اين بخش نوآوري، هوشمندي، پايداري بر اصول و شجاعت از جمله ويژگيهايي است كه يك مسئول و مدير بايد در وزارت ارشاد داشته باشد.
اصلاحطلبان همواره توصيههايي به آقاي روحاني در اصلاح كابينه داشتهاند. لزوم اين تحول از سوي دولت به چه علت بود؟
اين تغييرات جز تغيير در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي كه خارج از اراده دولت بود، مطلوب است. استعفاي دو وزير ديگر براي هماهنگي با خواست نخبگان نيز مثبت ارزيابي ميشود. آقاي روحاني يك تغيير تحميلي در وزارت ارشاد را به تغيير براي رفع ناهماهنگي درجامعه ورزشي و فرهنگيان تبديل كرد. ضمن اينكه تغييرات ميتوانست گستردهتر هم باشد و وزارت صنعت و معدن هم اگر مشمول اين تغييرات بود ميتوانست روند مطلوبي به كابينه ببخشد. بخشي از مديران وزارت كشور از دولت قبل به جا ماندهاند و مقاومت جدي در مقابل تغيير انجام ميدهند و به راحتي حاضر به ايجاد تغييرات پويا نيستند.
يكي از حوزههايي كه تغيير در آن لازم است، وزارت علوم است. هرچند وزير فعلي از مديران اصلاحطلب است. شما به عنوان يك استاد دانشگاه تا چه اندازه تغيير در وزارت علوم را لازم ميدانيد؟
وزارت علوم گرفتار تحولات زيادي در مجلس قبلي شد. در ابتدا آقاي دكتر توفيقي به عنوان سرپرست در اين وزارتخانه مشغول بودند. سپس آقاي جعفرميلي منفرد نتوانستند راي بياورند و با معرفي رضا فرجيدانا بلافاصله استيضاح وي را شاهد بوديم و در نهايت دكتر فرهادي با سابقه قبلي در اين وزارتخانه تصدي اين پست را برعهده گرفتند. در نتيجه تغيير جديد در وزارت علوم با توجه به آغاز سال تحصيلي جديد منطقي به نظر نميرسد. وزارت علوم البته تنها به وسيله دولت اداره نميشود و دخالتهاي شوراي عالي انقلاب فرهنگي هم درحوزههاي آموزش عالي موثر است. درنتيجه تغييرات جديد در اين حوزه چندان به مصلحت نبود.
تغييرات ايجاد شده در كابينه دكتر روحاني بر نوع حمايت اصلاحطلبان از آقاي روحاني درسال ۹۶ تاثير دارد و اين تغييرات توانسته خواست بدنه اجتماعي دولت را برآورده كند؟
مهمترين دليل اصلاح كابينه افزايش كارآمدي و پاسخ دادن به ضعفهاي موجود در اين حوزه و رفع نواقص و استفاده از نيروهاي با انگيزه در دولت و هماهنگ با دولت است. اين تغييرات در مجموع به نفع دولت و كشور است. اين تغیيرات ميتواند اميد به فردايي بهتر و استفاده ار مديران باتجربه را در سطوح ديگر به وجود آورد.