در طول اعصار و قرون گذشته همواره بر نقش مهم تربیت به‌عنوان عامل سعادتمندی بشر و کلید رشد تعالی او تأکید شده است و در این راستا آنچه به تحریر محققان و عالمان در آمده نشانگر این حقیقت آشکار است که روح و خمیرمایه‌ی وجود انسان برای سوق به سمت فراگیری و آموزش نیازمند پرورش و تربیت است. واژه‌ی تربیت عربی است و در زبان فخیم فارسی، معادل پرورش برای آن در نظر گرفته شده است.

سخن از تفاوت تعلیم و تربیت یا تقدم پرورش بر امر آموزش که به میان می‌آید در تأیید باید گفت: که در امر تربیت هدف شکوفایی استعدادهای بالقوه در جهت تعالی و رشد و بالندگی انسان است. حال‌آنکه در مقوله‌ی آموزش صرفاً انتقال معلومات صورت می‌پذیرد. در واقع در فرآیند تربیت یا پرورش به انتقال ارزش‌ها پرداخته می‌شود و در آموزش یا تعلیم انتقال دانش انجام می‌گیرد.

به بیان دیگر و به قول اهالی فن، پرورش آن دسته از آموزه‌ها، پیام‌ها و الگوهای است که جنبه‌ی دینی، اخلاقی و انقلابی دارد، ولی آموزش به آن دسته از آموزه‌ها اطلاق می‌شود که جنبه‌ی شناختی و علمی داشته و در قالب کتاب‌های درسی و به‌صورت رسمی تدریس می‌شود.

در کتاب آسمانی ما قرآن کریم نیز صراحتاً به برتری نقش پرورش بر آموزش در آیات متعدد تأکید شده است. این آیات عبارت‌اند از: «یُزَکِّیکُمْ وَ یُعَلِّمُکُمُ» (سوره بقره آیه‌ی 151)، «وَیُزَکِّیهِمْ وَیُعَلِّمُهُمُ»(سوره آل‌عمران آیه‌ی 164)، «وَ یُزَکِّیهِمْ وَ یُعَلِّمُهُمُ» (سوره جمعه آیه 2)، که در تمام این آیات مقدس و سرشار از عظمت و حکمت، تقدم پرورش و تزکیه بر تعلیم مبرهن است و این‌گونه استنباط می‌شود که هیچ تعلمی بدون تزکیه به سرانجام نیک و مطلوب نخواهد رسید و البته این دو عنصر، ملازم و همراه یکدیگرند برای پیشرفت بشریت و صعود به قله‌های رفیع معرفت!

جای بسی خرسندی و مباهات است بزرگانی که در رأس عرصه‌ی تعلیم و تربیت‌اند به‌روشنی شیوه‌ها و روش‌های کارشان را بر اساس تعالیم اسلامی بنیان می‌نهند. در روز معارفه دکتر فخرالدین احمدی دانش آشتیانی به‌عنوان وزیر آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران عنایت به این‌که امر پرورش بر کار آموزش مقدم است برای بنده و همکارانم در نهاد مقدس و پرورش محور کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان شعف و انگیزه‌ی مضاعف پدید آورد چراکه کار این مجموعه‌ی عظیم و پرتلاش در راستای پرورش نسلی متخلق به اخلاق اسلامی و خلاق و متفکر بوده و با تمام مشکلات عدیده در این مسیر به‌خوبی انجام وظیفه نموده و هرگز عرصه را خالی نگذارده و با پشتکار مسئولان و مربیان مجاهد و کم‌نظیر و هنرمندش همواره به جهاد برای نشر ارزش‌های والای دینی و ملی پرداخته است.

در این تلاش امیدوارانه بزرگانی چون جناب دکتر علیرضا حاجیان زاده مدیرعامل محترم و فرهیخته‌ی این نهاد سکان‌دار و جهت دهنده بوده‌اند که با راهبردها و خط‌مشی کاملاً پرورشی و فرهنگی همواره به نقش والای پرورش تأکید و مجموعه را بر این شیوه به هدایتگری پرداخته است.

ایشان در جهت توسعه‌ی این اندیشه‌ی ناب به گسترش کتابخانه‌های سیار روستایی کانون در کشور و افزایش مراکز کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان با نیازهای ویژه و وسعت دادن به دامنه‌ی فعالیت‌ها و تلاش‌ها همت مضاعف گمارده‌اند و بدین روش و با ایجاد عدالت آموزشی شیوه‌ای برگزیده‌اند که ثمرش پرورش افرادی متعهد به اسلام و انقلاب و نظام و نسلی متعهد به حقوق شهروندی آداب و رسوم و فرهنگ ایرانی اسلامی، آموزش مهارت‌های اجتماعی و سبک زندگی بر پایه‌ی خودباوری، بار آوردن افرادی متفکر، خلاق و منطقی و بالأخص شناسایی و رشد و شکوفایی استعدادهاست.

جان کلام این‌که کانون‌های پرورش فکری کودکان و نوجوانان که کانون‌های رشد و تعالی و پرورش‌اند در کنار مدارس- که امر آموزش را بیشتر مجال توسعه دارند- می‌توانند مجال‌های بالندگی را بیشتر توسعه دهند و در یک همراهی و هم گامی اتفاق خجسته‌ی تعالی و رشد را پیش آورند.

امید است که وزیر محترم و اندیشه‌ورز و خردمند با حمایت از اهداف متعالی کانون پرورش فکری و توجه به این مجموعه‌ی تلاشگر و بهره‌گیری از پتانسیل فرهنگی عظیم آن نقشی خوش در امر مقدس تعلیم و تربیت به یادگار بگذارد.