دیگر نخستین باران، دلهره آور نخواهد بود و نفس ها را تنگ نخواهد ساخت!

نخستین باران پائیزی که در روزهای ١١ و ١٢ آذرماه ١٣٩٥ باریدن گرفت، پشت سر گذاشته شد و به لطف الهی، تلاشهای صورت گرفته و دقت نظر و اهتمام شهروندان، مراجعه قابل توجهی به اورژانس ها صورت نپذیرفت؛ واقعه ای که در سه سال گذشته تبدیل به رخدادی هراس انگیز و دلهره آور شده بود؛ چرا که در خلال سالهای ١٣٩٢، ١٣٩٣ و ١٣٩٤ با بارش نخستین باران های پاییزی، بیش از ٥٦ هزار مراجعه به اورژانس های بیمارستانی با تابلوی تنگی نفس و آسم به وقوع می پیوست و کم کم این معضل در حال تبدیل شدن به ابهامی دردسرساز برای سلامت مردم و نیز دستگاههای خدمت رسان بدانها می گشت.

دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز به عنوان تولیت سلامت شهروندان، علت تنگی نفس رخ داده پس از باران را واقعه "آسم پس از باران" که ناشی از افزایش غلظت گرده های گیاهی و تنگی نفس بعلت حساسیت مجاری تنفسی به این آلرژن می باشد، گزارش نمود و در مردادماه ٩٥، کارگروه سلامت استان به پیشنهاد این دانشگاه، مصوبه ای به تصویب رساند که بر طبق آن، شهرداری ها موظف شدند درختان کنوکارپوسی را که امکان گلدهی دارند با دریافت دستورالعمل علمی از دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران بگونه ای هرس نمایند که امکان گلدهی از آنها در فصل پاییز که مقارن با نخستین بارشها است گرفته شود. شهرداری ها هرچند نصف و نیمه، اما درصدی از هرس کردن درختان کنوکارپوس را عملیاتی کردند و بدینصورت بخشی از توان آزادسازی حجم بالای گرده های این گیاه خنثی گردید.

در این میان، تأخیر و تعویق حدود یک ماهه بارش باران در سال جاری و گرم بودن هوا در آبان ماه ٩٥، سبب خشک شدن نسبی و تقریبی تعدادی دیگر از گلها و از بین رفتن درصد دیگری از توان آزادسازی گرده ها شد که این موضوع نیز به کم کردن غلظت بالای گرده های گیاهی و رقیق شدن آلرژن ها و متعاقباً کاهش مواجهه شهروندان و کم نمودن آمار مراجعین تنفسی کمک نمود.

از سوی دیگر، از مهرماه ١٣٩٥، بدنبال اعلان فراخوانی از سوی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز مبنی بر لزوم مراجعه افراد با سابقه مشکلات تنفسی در سالهای گذشته به مراکز بهداشتی و درمانی، این افراد به مراکز مذکور مراجعه و برای آنها داروهای مناسب تجویز شد و درمان پیشگیرانه خود را شروع کردند. بدین منظور، از قبل، گروه آموزشی فوق تخصصی ریه دانشگاه، پروتکل پیشگیرانه و نیز گروه های آموزشی ریه و طب اورژانس دانشگاه، پروتکل درمانی را بر طبق استانداردهای لازم مهیا، فرمت نوشتاری و الگوریتمی آن را به میزان مورد نیاز تکثیر و در اختیار مراکز بهداشتی و درمانی مدنظر در سراسر استان قرار دادند و بدینصورت با کنترل بیماری تنفسی افراد سابقه دار و شروع مصرف داروهای لازم توسط آنها، بار مراجعین تنفسی به میزان قابل توجهی کاهش یافت.

در گام مهم دیگر، به منظور آگاهی بخشی، حساس سازی و ارتقاء سطح آگاهی شهروندان استان خصوصاً شهرهای هدف در خصوص چگونگی مواجهه با این پدیده به منظور کاهش آمار مراجعین، پیاده سازی و اجرای انواع مختلفی از روشهای اطلاع رسانی در دستور کار قرار گرفت؛ انجام مصاحبه های متعدد با مسئولین، اعضاء هیئت علمی و پزشکان متخصص ریه و آلرژی از ماهها قبل و درج در خبرگزاری ها و جراید، طراحی و چاپ پوستر و بنر در تیراژ بالا و سایزهای مختلف و نصب در نقاط مختلف شهر و توزیع بروشورهای حاوی نکات بهداشتی لازم با عنوان "نخستین بارش باران، نزدیک است؛ مراقب تنفس خود باشید" در بین شهروندان، تهیه کلیپ های تصویری در این خصوص و انتشار مستمر در شبکه های اجتماعی به همراه فایل پوسترها و بروشور طراحی شده، ارسال پیام کوتاه به بیش از یک میلیون نفر از شهروندان استان به ویژه اهواز با محتوای"هشدار: بمنظور پیشگیری از بروز مشکلات تنفسی، لطفا"پس از نخستین بارانها، تا حد امکان از منزل خارج نشوید، دربها و پنجره ها را بسته نگهدارید، در صورت ضرورت خروج از منزل،از ماسک مناسب استفاده و اگر مشکل تنفسی دارید داروهایتان را بموقع مصرف نمایید(دانشگاه علوم پزشکی اهواز)"، درج آگهی های نواری هشدار در صفحات نخست روزنامه های استان بدفعات و... نمونه ای از تلاش برای حساس سازی مردم در این قبال و اطلاع رسانی به آنها برای رعایت نکات بهداشتی در زمان نخستین باران ها بوده است که قطعاً این موارد نیز که با درک صحیح مردم از شرایط محیطی و توجه به نکات اعلام شده همراه گردید، در کاهش آمار مراجعین تنفسی تأثیرگذار بوده است.

مجموعه عوامل ذکر شده، همه با هم و به پشتوانه یکدیگر، در کنار حمایت های فرابخشی از سوی نهادهای مختلف خصوصاً استانداری خوزستان و شخص استاندار در همکاری با دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز، همچنین توجه و اهتمام عموم مردم و شهروندان به این معضل، سبب گشت تا در ٤٨ ساعت اول پس از نخستین باران پائیزی سال ١٣٩٥، تنها کمتر از ٢٤٠٠ نفر به اورژانس بیمارستانها مراجعه کنند که خوشبختانه مورد خاصی نیز برای هیچکدام از آنها ایجاد نگردید، در حالی که در مدت زمان مشابه در سال گذشته، تعداد بیش از ١٣٠٠٠ نفر مراجعه کرده بودند؛ همچنین لازم به ذکر است همزمان با باران امسال در اهواز، در کشور کویت نیز چنین رخدادی، سبب مراجعه ٥٥٠ نفر به بیمارستانها گشت که متأسفانه ٥ نفر از آنها فوت نمودند.

دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز، از هم اکنون خود را برای نخستین باران پائیز ١٣٩٦ مهیا می سازد تا ان شاءالله از سال آینده، با تدابیر بیشتر و سیاستگذاری های منسجم تر، تعداد مراجعین از این مقدار نیز کاهش قابل ملاحظه ای داشته باشد و به تعداد طبیعی و نرمال برسد که دیگر چنین معضلی در خوزستان با تدبیر و درایت صورت گرفته قابل ذکر نباشد و برای همیشه محو گردد. ان شاءالله

مجتبی اورکی
مدیر روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز