پیام رهبر معظم انقلاب اسلامی به کنگره بزرگداشت سید نعمت الله جزایری

پيام حضرت آيت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی به كنگره بزرگداشت علامه سيد نعمت‌الله جزايري، توسط آيت‌الله سيد محمدعلي موسوي جزايري، نماينده ولي فقيه در استان خوزستان، امروز پنجشنبه دهم اسفندماه قرائت شد.

حضرت آيت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در پيامی به كنگره بزرگداشت علامه سيد نعمت‌الله جزايری با تجليل از مقام علمی و ادبی اين عالم بزرگوار، بر تبحر و احاطه ايشان بر احاديث شيعی با نگاه دقيق فقهی تاكيد كردند و افزودند: تجليل از مرحوم سيد نعمت‌الله جزايری در واقع تجليل از علم و معارف الهیّه است.

متن پيام رهبر معظم انقلاب كه بر گرفته از بيانات ايشان در ديدار اعضای ستاد برگزاری كنگره بزرگداشت علّامه سیّد نعمت‌الله جزايری است، به شرح زير است:

"بسم الله الرّحمن الرّحيم

خيلی متشكّريم از جناب آقای جزائری و بقیّه آقايان كه به فكر افتادند كه اين شخصیّت بزرگ و گمنام را معرفی كنند. گمنام از اين جهت كه اگر چه مرحوم سیّد نعمت‌الله جزايری با دو تا كتاب معروف است؛ زهرالربيع و انوار النعمانيه، لكن شأن مرحوم سیّد نعمت‌الله خيلی بالاتر از اينها است. ايشان هم فقيه بودند - فقّيه ماهری است مرحوم سیّد نعمت‌الله - و هم محدّث خبير و متوسّعِ در كتابهای اخبار بوده‌اند، هم اديب بودند. جالب اينجا است كه خانواده اينها يك خانواده‌ای هستند كه علاوه بر فقاهت و حديث، اهل ادب و لغت و اينهايند؛ مرحوم سیّد نورالدّين- پسر ايشان - كتاب معروف فروق اللّغات را نوشته كه اين فروق اللّغات فقط يك كتاب لغت نيست، معنايش تسلّط كامل بر لغت عربی است؛ نوه ايشان هم مرحوم سیّد عبدالله جزائری است؛ يعنی سه نسل پشت سرِ هم جزو علمای برجسته و معروفند، در حوزه‌های علمیّه شناخته شده هستند. البتّه هر سه بزرگوار اخباری‌اند؛ مرحوم سیّد عبدالله بيشتر، سیّد نعمت‌الله و سیّد نورالدّين كمتر؛ ليكن سیّد نعمت‌الله با اين كه اخباری است، به آراء و نظرات اصولیّين توجّه دارد و كتابی هم ايشان دارد - من حالا اسم كتاب يادم نيست - در لزوم رجوع به كتاب فقها كه مراد ايشان از فقها، طبعاً فقهای اصولی هستند. مرد بزرگی است ايشان.

آثار و تأليفات ايشان زياد است. حالا جنابعالی فرموديد حدود 60 تأليف؛ من حالا آن طور كه در ذهنم بود، ميدانستم ايشان حدود سی چهل تأليف دارند كه در بين اينها شروح مهمّ كتب اربعه ما هست - يعنی ايشان شرح تهذيب دارد، شرح استبصار دارد، به نظرم شرح كافی دارد - شرح بسياری از كتابهای صدوق را دارد - مثل توحيد صدوق و مانند اينها. يعنی يك شخصیّت بسيار برجسته‌ای است ايشان در تبحّر و احاطه بر حديث شيعه؛ و همراه با نگاه دقيق فقهی، نه فقط حديث. ايشان شاگرد علّامه مجلسی است. خب، علّامه مجلسی مرد خيلی بزرگی است، يعنی كسی نگاه كند به بيانهايی كه ايشان در بحار - در ذيل روايات - دارد، ميفهمد اين مرد هم فقيه است، هم متكلّم است، هم اهل عقلیّات است. مجلسی خيلی بزرگ است، منتها فقط به حديث معروف شده؛ در حالی كه اينجور نيست، ايشان محدّث هم هست - خب كتاب حديث ايشان، بحارالانوار، كتاب بزرگی است - ليكن فقيه است، متكلّم است، صاحب نظر است، گاهی اوقات ايشان يك آراء بسيار برجستهای- در ذيل روايات - در مسائل كلامی و عقلی دارد كه اينها خيلی برجسته است. مرحوم آسیّد نعمت‌الله شاگرد يك چنين كسی است، شاگرد مرحوم علّامه مجلسی. به نظرم شاگرد مرحوم فيض هم ايشان بوده است. به هر حال شخصیّت برجسته‌ای است.

حالا كتاب زهرالربّيع هم با اين كه يك كتابی است كه در حوزه‌های علمیّه به عنوان يك كتاب فكاهی و اينها معروف شده، لكن نشان دهنده اين است كه فقهای ما، بزرگان ما، علمای ما، در عين كارهای عميق علمی و فقهی به اين جور مسائل هم توجّه داشتند. يعنی ايشان در اوّل زهر الربّيع - ما شايد پنجاه شصت سال قبل از اين زهر الربّيع را نگاه ميكردم - ميگويد كه ديدم طلبه‌ها احتياج دارند به يك تفنّنی و تفكّهی، اين كتاب را برای آنها نوشتم؛ يعنی كتابی است كه ايشان نوشته برای اينكه طلبه‌ای كه حالا غرق در كارهای علمی و در مدرسه و حجره اينها است، يك وسيله‌ای برای تفكّه داشته باشد؛ يعنی غافل از اين چيزها نبودند. حالا ما اينجا خشك بنشينيم، تا يك كسی آن طرف يك شوخی‌ای كرد، فوراً به ما بر بخورد! اينجوری نبودند علمای ما؛ آن هم عالمی مثل سیّد نعمت‌الله كه اخباری و متصلّب و اينها است ديگر؛ امّا اين چيزها را هم داشتند. به نظر من اين تفنّن علمای گذشته ما خيلی مهم است؛ كه يك نمونه‌اش هم همين فروق اللّغات است كه عرض كرديم كه سیّد نورالدّين - پسر ايشان - با اينكه فقيه است، با اينكه محدّث، شاگرد پدرش است، اما در عين حال فروق اللّغات را در باب لغت مينويسد. به هر حال به نظر ما شخصیّت برجسته‌ای است مرحوم سیّد نعمت الله.

و خب خاندان هم خاندان علم‌اند، بحمدالله تا امروز هم اين خاندان خاندان علم بودند، و اميدواريم هميشه همينجور باشد. و تجليل از ايشان تجليل از علم است و تجليل از معارف الهیّه است؛ [اگر] معرفی بشوند اين بزرگواران خيلی خوب است. بخصوص اگر بتوانيد كتابهای ايشان را تحيقق بكنيد، چاپ بكنيد. حالا انوار النعمانیّه البته مكرّر چاپ شده، البتّه آن كتاب كتاب معروفی است، لكن كتابهای ديگر ايشان در دسترس نيست، يعنی كمتر توجّه شده به كتابهای حديثی ايشان و شروحی كه ايشان بر احاديث نوشتند. ان شاءالله موفّق و مؤیّد باشيد. از آقای حسينی هم كه كمك ميكنند به اين كارها تشكّر ميكنيم.

والسّلام عليكم و رحمة الله"