سید رسول موسوی
شوراهای شهر و عملکرد آنها به سه دسته کلی تقسیم می شوند که عبارتند از موانع سیاسی اقتصادی و فرهنگی در بحث موانع اقتصادی کمبود درآمد پایدار شهری وابستگی اندک مدیریت شهری (شهرداریها) به تصمیمات اقتصادی شوراها و به کار گرفتن توان و پتانسیل شوراها در ایجاد درآمدهای پایدار برای شهرداری از جمله موانع اقتصادی و کارآمدی شورا هاست .
شوراهای اسلامی به استناد اصول وقانون اساسی و در چارچوب قانون تشکیل شوراها حدود 34 وظیفه آشکار دارند که عبارتند از: حق تصویب و وضع مقررات عزل ونصب شهردار، تصویب آیین نامه های پیشنهادی شهرداری، نظارت بر حسن اجرا و اداره حفظ سرمایه و دارایی های نقدی و غیر نقدی شهرداری، نظارت بر حساب و درآمد و هزینه شهرداری، تصویب بودجه، تصویب واحدهای پیشنهادی شهرداری، وضع برقراری عوارض و .. می باشد البته این شوراها و از جمله شوراهای چهار دوره ای اهواز نتوانسته اند به وظایف و اختیارات خود آنگونه که قانون خواسته بطور قاطع و جامع و نظام مند عمل کنند یا به آنها توجه کنند و عمدتاً بدلیل وابستگی وضعیف بودن، واکنش های جزئی و مقطعی در انجام وظایف از خود نشان داده اند .
وقتی که نهاد شورا ضعیف است توان اعمال حاکمیت بر سازمان قدرتمند مدیریت شهری و شهرداری را ندارد در دوره گذشته انتخابات شوراها احزاب و گروه های سیاسی محلی و ملی برای جذب رای در انتخابات به بهره برداری از شخصیت های روحانی ورزشی و هنری و غیره روی آوردند که حضور آنان نیز برای شوراها از لحاظ کارآمدی ارزش افزوده ای ایجاد نکرده است البته با صراحت باید گفت که حضور این افراد باعث تخریب چهره پارلمان شهری و کاهش کارآمدی و توانمندی این نهاد و پتانسیل مدیریت شهری شده است بنحوی که اعضای آنان از توان مناسب برنامه و نظارت بر سازمان قدرت مند شهرداری محروم می ماند .
کارآمدی بعدی که می توان در اینجا به آن اشاره کرد بحث اثر گذاری صاحب نفع و نفوذ و قدرت داران است عمده تصمیماتی که شورا در سطح کلانشهرها می گیرند مربوط به منافع به صاحبان نفوذ قدرتمند است این صاحبان نفوذ و قدرت از منافع سیاسی اقتصادی سرشاری برخوردارند و می توانند به طور مستقیم اعضای شورای شهر را تطمیع یا تهدید یا حتی تصمیمات آنان را خنثی و بی اثر کنند همین امر باعث می شود که اعضای شورای شهر علیرغم انتخاباشان از سوی مردم پس از انتخابات پیش از آنکه نگران پشتیبانی اجتماعی خود و همراهی با آنان، نگران مواجهه و درگیری صاحبان نفوذ و قدرت (پول ومقام) بوده و خواهند بود. فقدان توجه دقیق نهاد احزاب به شوراها، نظارت بر عملکرد شوراها و حمایتگری از آنان را به حداقل می رساند بهمین دلیل مردم در انتخاب اعضای شورای شهر باید به شایستگی های نامزدها توجه دقیق و عمیق داشته باشند صرف توجه شعارها اصلاً کافی نیست.
اولین شایستگی؛ سوابق تحصیلاتی و تجربی داوطلبان است . باید مردم را به این باور رساند که آنان توان رویاروئی و مواجهه و حل بخشی از مشکلات مردم را دارند مسائل شهری در حوزه های مدیریتی اقتصادی اجتماعی و زیست محیطی و برنامه ریزی شهری قابل شناسایی است و عقل برنامه ریز می خواهد.
دومین شایستگی؛ احراز شجاعت داوطلب عضویت در شورا برای روبرو شدن با صاحبان قدرت در شهر و شهرداری است.
سومین شایستگی؛ احراز سلامت مالی و اخلاقی کسانی است که می خواهند وارد شورای شهر شوند. مسئولان امنیتی و نظارتی که این وظیفه را بر عهده دارند نباید سرسری و باری بهر جهت در تایید صلاحیت داوطلبان برخورد کنند.
چهارمین شایستگی؛ توان کار تشکیلاتی با تکیه بر خرد جمعی و تیمی با دیگران و نهادهای اجتماعی است. این ویژگی می تواند در کسب و دریافت مطالبات و خواسته های بحق شهروندان و واردکردن نمایندگان آنان در مراجع تصمیم گیری، موثر باشد .
پنجمین ویژگی داوطلب شورا؛ توان حرکت به سمت ایجاد حاکمیت مدیریت خوب شهری است که از چهار خصوصیت شفاف حساب رسی و حساب دهی، پاسخگویی و روابط دموکراتیک برخوردار است. بنابراین افرادی باید وارد شورای شهر شوند که پای بند به اصول حکمرانی خوب شهری باشند.