حرمسرای یک سلـطان

داستان سریال بر پایه زندگی سلطان سلیمان قانونی، مشهورترین سلطان امپراتوری عثمانی و خرم سلطان کنیز و برده‌ای که ملکه شد، نوشته شده‌است.

سلطان سليمان اول یا قانونى سلطان سليمان دهمین سلطان امپراتوری عثمانی است که از سال ۱۵۲۰ تا لحظه مرگش در سال ۱۵۶۶ بر امپراتوری عثمانی حکم راند و از این لحاظ طولانی‌ترین دوره سلطنت را در میان خاندان عثمانی داراست. او را در غرب با نام سلیمان باشکوه و در شرق با نام سلیمان قانونی می‌شناسند. از آن جهت به قانونی مشهور شد که سیستم قضایی امپراتوری عثمانی را به‌کلی بازسازی کرد.

او در اروپای سده شانزدهم به عنوان سلطانی برجسته و والامقام مطرح گشته بود که مسئولیت امپراتوری عثمانی را در اوج قدرت نظامی، اقتصادی، و سیاسی‌اش بر عهده داشت. سلیمان، شخصا ارتش عثمانی را برای فتح استحکامات دنیای مسیحیت در بلگراد، رودس، و اکثر مجارستان رهبری کرد اما در محاصره وین در سال ۱۵۲۹ ناکام ماند. او باریکه‌های بزرگی از شمال آفریقا که از غرب تا سر حدات الجزایر می‌رسید و همچنین قسمت اعظم خاورمیانه را طی منازعاتش با ایرانیان به انضمام خاک امپراتوری عثمانی درآورد.

تحت رهبری او، ناوگان دریایی امپراتوری عثمانی بر دریاهای اطراف، از مدیترانه گرفته تا دریای سرخ و خلیج فارس، تسلط یافت. در مقام سلطان یک امپراتوری در حال گسترش، سلیمان شخصا سردمدار ایجاد تغییراتی بنیادین در قانونگذاری امور مرتبط با جامعه، آموزش، مالیات، و حقوق جزایی شد.

قوانینی که او وضع کرد تا سده‌ها پس از مرگ او، شاکله امپراتوری عثمانی را تشکیل می‌دادند. نه تنها خود شاعر و زرگری برجسته به شمار می‌آمد، بلکه همواره حامی و پشتیبان فرهنگ و هنر نیز بود و عصر طلایی هنر، ادبیات، و معماری امپراتوری عثمانی را خود شخصا سرپرستی می‌کرد.

سلیمان به پنج زبان ترکی عثمانی، ترکی جغتایی، عربی، فارسی، و روسی سخن می‌گفت. سلیمان با زیر پا گذاشتن سنت‌ها و رسوم سلاطین پیشین، با کنیزی از حرم‌سرا به نام روکسلانا (خرم سلطان) ازدواج کرد. دسیسه‌ چینی‌های خرم سلطان در مقام ملکه دربار و نفوذ و سلطه‌ای که بر سلیمان داشت، آوازه او را در جهان پیچاند. خرم برای سلطان پسر به دنیا می‌آورد و از طریق خونریزی و دسیسه‌چینی در کنار سلیمان بر امپراتوری عثمانی حکمرانی می‌کند. عشق شدید سلیمان به خرم باعث می‌شود که راه‌ها برای اعمال نفوذ خرم بر دربار باز باشد.  سریال تلویزیونی حریم سلطان به روابط حاکم بین اعضای خاندان سلطنتی، به‌ویژه گرفتاری‌ها و رقابت‌های رمانتیک آن‌ها می‌پردازد.

همچنین، تنش بین اروپای مسیحی و امپراتوری عثمانی سنی‌مذهب، از جمله مضامین و داستان‌های فرعی سریال به شمار می‌آیند. طبق بررسی های علمی، مخاطبان سریال های تاریخی و در سطح گسترده تر، سریال حریم سلطان، كاملا به این موضوع واقفند كه این سریال بیش از اینكه یك سریال مبتنی بر واقعیت باشد، بر اساس داستان های تخیلی ساخته شده است. م

ظاهرا در یکی از قسمت های این سریال ، نكات توهین آمیزی به ایران نسبت داده می شود كه بی ارتباط با وضعیت روابط اخیر ایران و تركیه نیست.

در این سریال ، دختری به اسم فیروزه كه ایرانی است، به عنوان یكی از زنان حرمسرای سلطان ترك انتخاب می شود! سلطان سلیمان این فیلم ، در حالی ایران را دیار عجم خطاب می كند كه گستردگی امپراتوری ایران در آن زمان بر هیچكس پوشیده نبوده است. بگذریم از اینكه اصلا در دربار این سلطان عثمانی نامی از فیروزه ایرانی آن هم به عنوان زن حرمسرا دیده نمی شود. نوع لحنی كه صدراعظم سلطان برای خطاب شاه اسماعیل صفوی به كار می برد و او را دیو خطاب می کند نیز ناشی از عقده گشایی ترکیه از ایرانیان دارد.

آن طور كه تاریخ می گوید عثمانی در زمان خود یكی از بزرگترین امپراتوری ها بوده است. تاریخ در مورد كلیات عثمانی به توافق رسیده است. اما این سریال بیش از اینكه به واقعیات توجه كند به نظر می رسد در خدمت سیاست خارجی ترك ها در دوره كنونی قرار دارد تا دوره عثمانی.

در حال حاضر رابطه ایران و تركیه تحت تاثیر مسائلی خاص قرار گرفته است. شاید بتوان گفت غیرواقعی بودن قسمت ضدایرانی این سریال مربوط به عقده گشایی آنها از روابط كنونی باشد و آنچه كه دولت عثمانی نتوانست به آن برسد.

البته ایران تنها کشوری نیست که مورد هجوم سریال واقع شده. بلکه یونان نیز از این سریال انتقاداتی کرده است. ترکیه در حال حاضر بر سر مسئله قبرس با یونان مشکل دارد. "حریم سلطان" توانست آرزوهای ترک ها در قبال یونان را نیز تحقق بخشد و حرص چند ساله خود را بر سر یونان خالی کند.

اعتراضاتی که نسبت به این سریال صورت گرفته تنها محدود به خارج از ترکیه نیست . با اینکه علاوه بر ایران، یونانی ها نیز انتقاداتی به آن داشته اند، خود مردم ترکیه نیز از این سریال چندان رضایت نداشتند. مردم ترکیه معتقد بودند ، سلطان این سریال به صورت شرم آوری به نمایش درآمده است. شورای عالی رادیو و تلویزیون ترکیه ادعا می کند که بیش از ۷۰ هزار شکایت درباره این سریال دریافت کرده‌ است. گفته می شود رجب طیب اردوغان، نخست‌وزیر ترکیه، نمایش این سریال را به دلیل بد جلوه دادن تاریخ ترکیه به نسل جوان کشور محکوم کرد.

نشریه راوی خوزستان / رویا محمودی