شوشان: مطیعی مدیرکل منابع طبیعی استان خوزستان در همایش مقابله با بیابان زایی با تاکید بر مشارکت همگانی در امور به ویژه در بحث مقابله با بیابان ها اظهار کرد: ما چه در امر مدیریت و چه در کارهای اجرایی و تخصصی و راهبردی باید از مشارکت همه و کار درست استفاده کنیم و همان طور که در مشکلات جنگ همه با هم بودیم، باید در کارهای عمرانی دولت را همراهی کنیم تا به موفقیت برسیم و از جوامع محلی و مردم استفاده کنیم تا موفقیت بیش تری کسب شود.

وی تصریخ کرد: مقام رهبری در مورد خوزستان در خصوص ریزگردها فرمودند "این حوادث گردو خاک خوزستان حقیقتا دل انسان را می خراشد و مسئولان موظف اند با فکر و کار و تلاش و هم دلی مردم به این مشکلات رسیدگی و در جهت رفع آن ها اقدام کنند" لذا به بهانه روز جهانی مقابله با بیابان زدایی این جلسه برای هم فکری و راهنمایی متخصصان برگزار شد تا همه با هم یک کار مشترک را انجام دهیم.

مدیر کل منابع طبیعی استان خوزستان بیان کرد: خوزستان با مساحت 6.4 میلیون هکتار، 4 درصد مساحت کل کشور را دارد و جمعیت آن 4.7 میلیون نفر یعنی 0.6 دهم جمعیت کشور است و در بحث منابع طبیعی 2 میلیون و 200 هزار هکتار مراتع درجه 1 و 2 و 3 و 1 میلیون و 200 هزار هکتار بیابان و 900 هزار هکتار جنگل طبیعی داریم که جزو زاگرس میانی و گونه های خوب گیاهی کشور است و باید برای حفظ آن ها توجه ویژه ای اعمال شود چون تعداد آتش سوزی های استان در سال های اخیر بالا رفته و راهکار اساسی را می طلبد.

وی با اشاره به تاریخچه ریزگردها و طوفان های شن در خوزستان عنوان کرد: در خوزستان قدمت مبارزه با بیابان زدایی یا ریزگردها حداکثر 10 ساله است و در بحث مقابله با شن زارها و تثبیت تجربه ای 40 ساله داریم. تجربه تثبیت به انواع روش ها از جمله تپه های شنی(به روش های مالچ پاشی و بیولوژیکی و غیر بیولوژیکی) و کفه های شنی (تجربه نهال کاری با کمک های مردم) را در خوزستان داشته ایم.

مطیعی به سابقه مشارکت مردمی در بیابان زدایی در استان اشاره کرد و گفت: در سال های گذشته نزدیک 34 هزار هکتار عرصه به مردم واگذار کردیم و مردم با حصارهای پلاستیکی و با تنها یک بار آبیاری زمستانه به کشت سیفی جات و درخت کاری در عرصه های بیابانی پرداخته اند.

وی مهم ترین عوامل بیابان زایی در خوزستان را عوامل طبیعی و انسانی عنوان کرد و اذعان داشت: تغییرات اقلیمی، زمان و میزان بارندگی سالانه، تبخیر زیاد، سرعت و فراوانی بالای باد در استان، سازندهای شور و قلیایی و حساس به فرسایش از عوامل طبیعی و رشد فزاینده جمعیت و نیاز غذایی، افزایش فشار به منابع پایه مانند جنگل ها و تخریب منابع و بهره برداری از آب های زیرزمینی و افت و شوری آن ها، شخم در جهت شیب و عدم تعادل دام و مرتع(4 برابر)، بوته کنی و تخریب و تبدیل غیر اصولی زمین به منظور کشت و کار، تخریب ناشی از برداشت غیر اصولی از معادن سطحی و طرح های عمرانی دولتی از جمله عوامل انسانی بیابان زایی است که 90 درصد علت بیابان زایی است.

مدیر کل منابع طبیعی استان خوزستان بهترین راه بیابان زدایی را مدیریت سرزمین دانست و گفت: مجموعه عوامل طبیعی مانند خشکسالی، تغییر اقلیم و شوری زمین ها و عوامل انسانی در تشدید بیابان ها در استان دخیل اند. بیابان ها را نمی شود از بین برد ولی می توان کنترل کرد و تنها راه راه حل جلوگیری از بیابان زایی "مدیریت سرزمین" است.

وی افزود: ما به دنبال مدیریت سازمان آب و برق یا جهاد کشاورزی یا محیط زیست یا منابع طبیعی نیستیم بلکه اعتقاد داریم که برای حل مشکل بیابان زایی باید مدیریت سرزمین اعمال شود؛ راه حلی که بسیاری کشورها سمت آن رفته اند.

مطیعی با بیان این که جاده سازی است که باعث شد نهال های کاشته شده خشک شوند، گفت: طرح های عمرانی دولت در جنوب شرق اهواز یکی از کارها در جهت مقابله با بیان زدایی بوده که از پایان سال 95 صورت گرفت و سیلاب ها منتقل و عرصه سبز شد ولی ایجاد جاده دسترسی توسط یکی از شرکت های دولتی باعث شد نهال های سمت چپ جاده خشک شود و رشد نکند.

وی با اعلام این که استان خوزستان از نظر کانون های فرسایش باد یا ماسه های روان هفتمین استان کشور است، اذعان داشت: 100 میلیون هکتار زمین در کشور به سمت بیابانی شدن می رود و در استان خوزستان 341 هزار هکتار فرسایش بادی یا ماسه زار داریم که نزدیک740 هزار هکتار زمین های زراعی، مسکونی، جاده ها و رودخانه ها و .. تحت تاثیر آن هستند.

مدیر کل منابع طبیعی استان خوزستان به برخی آمارها در خصوص منشا ریزگردها و طوفان های شن در استان اشاره کرد و گفت: در شهرستان اهواز 76 هزار و 372 هکتار زمین منشا ریزگردهاست و 27 هزار و 344 هکتار منشا شن های روان است یعنی تنها در اهواز 103 هزار هکتار زمین بیابانی داریم. در ماهشهر 63 هزار هکتار زمین ریزگردی، در هویزه 45 هزار و 259 هکتار و 24 هزار هکتار ماسه های روان و در کارون 22 هزار و 775 هزار هکتار زمین ریزگردی وجود دارد. ضمن این که در شهرهای امیدیه، رامشیر، هندیجان و باوی هر دو منشا ریزگردی و ماسه ای را داریم.

وی یادآور شد: بیشترین زمین های شن زار استان در شهرهای شوش و دشت آزادگان ثبت شده که باید با کمک نهادها و فرماندارها و NGO ها این فرسایش کنترل و رفع شود.

مطیعی درخصوص زمین های بیابانی استان خوزستان عنوان کرد: در استان خوزستان بر اساس مطالعات زمین شناسی 354هزار و 929 هکتار کانون ریزگردها و 341 هزار هکتار کانون شن(ماسه) یعنی در مجموع نزدیک 700 هزار هکتار زمین بیابانی در استان داریم.

وی ادامه داد: پراکنش شن زارها در استان از شمال شرق به جنوب شرق استان و پراکنش کانون های ریزگرد هورالعظیم حدفاصل بین جفیر و شلمچه، ماهشهر، شمال شرق اهواز، جنوب شرق اهواز، امیدیه، هندیجان بیش ترین کانون های ریزگردها را در استان دارند.

مدیر کل منابع طبیعی استان خوزستان اولویت بیابان زدایی در استان را رعایت حق آبه تالاب های خشک شده و مراتع خواهد و گفت: از 354 هزار هکتار زمین کانون ریزگرد در استان، 205 هزار هکتار آن مراتع و تالاب های خشک شده است و سیاست گذاری و اولویت ما تامین حق آبه این تالاب ها و مراتع است که اگر با تخصیص حق آبه پوشش گیاهی مراتع و آب تالاب ها برگردد، موفقیت بزرگی در مهار ریزگردها نصیب ما می شود.

مطیعی به پنج روش اصلی برای مهار بیابان زایی اشاره کرد و افزود: عملیات تقویت بیولوژیکی، شیمیایی بیولوژیکی، مکانیکی، بیومکانیکی و آبخیزداری روش های ما برای مههار بیابان هاست که هر کدام یک سری عملیاتی دارند که در سال های گذشته انجام شده و در آینده ادامه این عملیات ها را اجرا خواهیم کرد.

وی درباره سیاست ها و روش های منابع طبیعی و آبخیزداری خوزستان در مقابله با بیابان زایی خاطرنشان کرد: اگر امکان تامین آب و صدور مجوز آب از سازمان آب و برق و کشت پلاستیکی(پاییزه)باشد، می توانیم کفه ها را در زمستان در اختیار مردم بگذاریم تا گیاهان مثمر را به شکل ردیفی بکارند. از سال 65 شن زارها را در اختیار مردم گذاشته ایم و آن ها موظف بودند سالیانه یک پنجم آن ها را درختکاری کنند تا در درازمدت کار بیابان زدایی با موفقیت صورت بگیرد به شکلی که تا سال 86، 34 هزار هکتار شن زار در استان به مردم تحویل دادیم و 18 هزار هکتار جنگل تحویل گرفتیم.

مدیر کل منابع طبیعی خوزستان درخصوص فواید کار در کفه های شنی با کمک مردم یادآور شد: کار در کفه های شنی در شوش، امیدیه، اهواز و دشت آزادگان رایج بوده است و اگر ادامه دهیم، ضمن ایجاد اشتغال، تولید و امنیت روحی و روانی کشاورزان و ساکنان مناطق شن زار را شاهد خواهیم بود.

وی تثبیت بیابان ها با کمک شرکت ها و نهادهای دولتی را دیگر راه حل مبارزه با زایش بیابان ها دانست و گفت: شرکت نفت و سازمان آب و برق تا سال 86 پنج هزار هکتار زمین را در بحث تثبیت تپه های شنی تحویل دادند از جمله تثبیت شن زارهای غرب کرخه که پیش تر با اعتبارات سازمان آب و برق بحث تثبیت اش انجام شد و اکنون هم تثبیت آن ها توسط دولت و مشارکت دیگر دستگاه ها مانند نفت و نیرو مد نظر ماست که باید عملی شود.

مطیعی افزود: با توجه به این که موسسه جهاد نصر در 7 کانون ریزگردها در استان 29 کارگاه فعال دارد که می توانند برای تثبیت تپه های شنی مورد استفاده قرار گیرند، استفاده از امکانات و توانمندی های شرکت های خصولتی مانند قرارگاه خاتم الانبیا، موسسه جهادنصر و بنیاد برکت هم می تواند به تثبیت شن زارها و ریزگردها کمک کند.

مدیر کل منابع طبیعی خوزستان استفاده از فارغ التحصیلان و متخصصان بیکار را راه حل دیگر برای مشارکت همگانی در بیابان زدایی عنوان کرد و افزود: سازماندهی با کمک استانداری و سازمان نظام مهندسی و کشاورزری برای به کار گیری فارغ التحصیلان و کارشناسان بیکار و ساماندهی آن ها در مناطق بیابانی روش دیگر مشارکت در بیابان زدایی است. می توان با اعتبارات شرکت نفت و سازمان آب و برق این افراد را آموزش دهیم تا در کاشت و نگهداری نهال ها همکاری کنند و در آینده عوامل اجرایی موسسات بزرگ شوند.

وی خاطرنشان کرد: همگرایی ایجاد کردن هنر می خواهد ولی برخی همیشه اپوزیسیون هستند. برای خودمان احترام قایل شویم و با مطالعه و کارشناسی نظر بدهیم. استان را در کاشت و نگهداری و .. حمایت کنیم و همیشه مشکلات را مطرح و منتقد منصف دولت ها باشیم تا بتوانیم با برنامه ریزی پیشرفت کنیم.