شوشان: محسن رضایی رییس ستاد توانمند سازی محرومین کشور در نشست مشترک اعضای موسسه خیریه توانمند سازان خوزستان که صبح امروز 12 تیرماه در قرارگاه کربلا سپاه حضرت ولی عصر(عج) اهواز برگزار شد، با اشاره به اهمیت زکات و پیوستگی آن با نماز اظهار کرد: زکات را نمی توان از نماز جدا کرد و بنا بر آیه 55 سوره مائده در حال رکوع هم باید زکات باید را پرداخت، آن گونه که علی بن ابی طالب در حالت رکوع انگشتر خود را به عنوان زکات به فردی فقیر بخشید. شاید تفسیر این آیه آن است که نماز بدون زکات پذیرفته نیست یا در پذیرفتن آن شک و شبهه است و اگر کسی بتواند زکات بدهد اما به بهانه نماز از پرداخت آن امتناع کند، ممکن است نمازش مقبول واقع نشود.
وی افزود: زکات امر مهمی است که همه جا همراه با نماز است و یکی از ویژگی های اسلام این است که باید در کنار نماز به محرومین کمک کرد و آیه 55 سوره مائده هم وجود زکات عام را ثابت میکند.
رضایی با بیان این که در نیم قرن اخیر در پرداخت زکات عام غفلت صورت گرفته، تصریح کرد: در چهل سال گذشته اندیشه و رویکرد این که نماز و زکات جدا شدنی نیستند و باید هر دو را با هم دید، در میان کار آفرینان، دولت مردان، مسئولان و ما پاسداران شکل نگرفته و در این زمینه غفلت کرده ایم. کاری که اکنون می خواهیم آغاز کنیم یک جهاد است که جنبه اسلامی و مبنای قرآنی دارد.
با وجود تلاش ها در جهت محرومیت زدایی، خلاهای زیادی هست
رییس ستاد توانمندسازی محرومین کشور با اشاره به بُعد انقلابی فعالیت ستاد توانمند سازی در راستای توجه بیشتر به زکات و محرومین عنوان کرد: این کار انقلابی است چون اکنون در شرایطی هستیم که دشمن می خواهد در سرزمین اقتصاد انقلاب را شکست دهد و قصد دارد در یک جنگ اقتصادی، با انقلاب اسلامی درگیر شود؛ پس هر تلاشی که برای کاهش فشار تحریمها و مشکلات اقتصادی بر زندگی مردم انجام دهیم، کاری انقلابی است.
وی ادامه داد: باید کاری انقلابی و اسلامی را آغاز کنیم که از سویی یک کار ولایی و لبیک به مقام معظم رهبری است. رسیدگی به محرومین در کشور با وجود تلاش های بسیار، هنوز هم خلأهایی دارد و مفهوم "آتش به اختیار" مقام معظم رهبری که توسط برخی به اشتباه تفسیر شد، به معنای حل و فصل خلأها توسط نیروهای متعهد در چارچوب ارزشهای انقلاب است که توسط سیستمهای رسمی در کشور قابل حل نیست.
رضایی با اشاره به تلاش های سپاه پاسداران و کمیته امداد امام خمینی در راستای رسیدگی بیشتر به محرومین بیان کرد: با وجود این که سپاه پاسداران در راستای توجه بیشتر به محرومین، قرارگاه محرومیت زدایی راهاندازی کرده و کمیته امداد امام خمینی هم گام های خوبی در این زمینه برداشته است، هنوز هم خلأهایی وجود دارد و ضروری است تا نیروهای متحد انقلابی، خیرین و خیریهها هم برای رفع خلأها در زندگی مردم، کمک کنند.
باید رویکرد توانمندسازی را جایگزین رویکرد حمایتی کنیم
رییس ستاد توانمندسازی محرومین با بیان این که کمک به محرومین را می توان از دو زاویه کمک های حمایتی و توانمند سازی بررسی کرد، گفت: اکنون کمک های حمایتی زیادی توسط نهادهایی چون بهزیستی، کمیته امداد صورت می گیرد و از سوی دیگر دولت با پرداخت سالانه 36 هزار میلیارد تومان یارانه کمک بزرگی دراین زمینه کرده است که از همه این ها با عنوان "رسیدگی به محرومین با رویکرد حمایتی" نام برده می وشد.
وی افزود: رویکرد حمایتی در رسیدگی به محرومین رویکرد خوبی است ولی فقر را ریشه کن نمیکند و تفاوت اش با رویکرد توانمند سازی در همین "فقرزدایی" است. تفاوت فقیر زدایی با فقر زدایی در این است که هرچه فقیر زدایی شود، باز هم فقر زاده می شود ولی رویکرد توانمندسازی که نوعی نظریه اقتصادی و مدیریتی و بسیار فراتر از مساله رسیدگی به محرومین است، منجر به فقرزدایی میشود.
رضایی با تاکید بر اهمیت رویکرد توانمندسازی در فقر زدایی خاطرنشان کرد: اگر قرار است کار حمایتی صورت گیرد، باید موقتی باشد و اصل حرکت روی توانمندسازی گذاشته شود. بنابراین بحث اصلی این است که در حوزه محرومین، مناطق محروم و روستاهای محروم حرکتی انقلابی در جهت توانمندسازی این مناطق و افراد محروم اتفاق بیفتد.
وی اصل محرومیت زدایی توسط خود محرومان را یکی از اصول ستاد توانمندسازی محرومین کشور دانست و گفت: یکی از شعارهای ما در این ستاد محرومیتزدایی توسط محرومین و نه توسط دولت یا سرمایهداران است ولی به طور قطع تا روی پای خود ایستادن محرومین، دولت و نهادهای درگیر باید کمکهای لازم را انجام دهند و به توانمندسازی محرومین کمک کنند.
دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام فلسفه کار ستاد را "توانمندسازی محرومین" خواند و یادآور شد: بار اصلی کار باید معطوف به توانمندسازی شود و در کنار آن فعالیتهای حمایتی را هم ادامه داد و با یک نسبت 30 درصد کارهای حمایتی و 70 درصد فعالیتهای توانمندسازی کار را به پیش برد تا به هدف مورد نظر برسیم.
عدم مشارکت مردم در محرومیت زدایی، دلیل کم نتیجه بودن تلاش ها در این زمینه است
وی با انتقاد از عدم شکل گیری رویکرد توانمندسازی محرومین در کشور و عدم سواد فرهنگی در بین مردم بیان کرد: بسیاری از گروههای جهادی که برای محرومیت زدایی به روستاها اعزام میشوند، به جای همکاری و دخالت مردم روستایی در فعالیتهای جهادی با عدم مشارکت و تماشاگر بودن صرف آن ها مواجه می شوند که چنین روندی به هیچ وجه معنای رفع محرومیت نیست و کشور با این گونه برخوردها هیچوقت پیشرفت نخواهد کرد.
رضایی ادامه داد: در دهه اول انقلاب راه و مدرسه های زیادی توسط جهاد سازندگی احداث شد ولی چون احداث این زیرساختها به دست مردم و با مشارکت آن ها صورت نگرفت، مردم توانایی و خواست نگهداری از این مدارس و راهها نداشتند لذا این تلاش ها مثل موجی بود که در مقطعی آمد و رفت.
وی با اشاره به سخن حضرت امام(ره) مبنی بر این که شاید فلسفه قرضالحسنه این باشد که اسلام نمیخواهد گدا پروری کند،خاطرنشان کرد: مسئله مهم اسلام توانمندسازی است تا مردم روی پای خودشان بایستند. در 40 سال گذشته زحمات زیادی کشیده شده ولی بیشتر آن ها جنبه حمایتی داشتند ولی اکنون بحث اصلی ما توانمندسازی است. باید ببینیم ایراد کار کجاست تا با رفع آن دیگر شاهد این نباشیم که تمام تلاش ها و هزینه ها به کارهای حمایتی ای ختم شود که به مرور زمان از دست می روند.
باور به بیرون بیش از نگاه به تواناییهای داخلی در بین ما رایج است
رییس ستاد توانمندسازی محرومین کشور فرهنگ مصرف گرایی کنونی کشور را حاصل فرهنگ سازی غلط در دوران رضا شاه دانست و گفت: برای ما مصرف گرایی، واردات و صادرات، یارانهها و کمکهای دولتی بیش از روی پای خود ایستادن ارزش دارد و باور به بیرون بیش از نگاه به تواناییهای داخلی در بین ما رایج است.
وی انگیزه، دانش و مهارت، و فعالیت و عملیات را سه مسئله مهم در رویکرد توانمندسازی در رسیدگی به مردم خواند و اظهار کرد: توانمندسازی باید از انگیزه شروع شود. اگر انگیزه درست و حس مسئولیت ایجاد نشود، هر چه محرومیتزدایی انجام شود باز هم به همان نقطه نخستین بر می گردیم.
رضایی با اشاره به اهمیت توانمندسازی در دانش و تولید اذعان داشت: بیاد دید در حال حاضر دانش آموخته های ارشد و دکترای ما چه اندازه در تولید راهگشا و موثر هستند. جوانان ما باید آموزش ببینند، تجربه بیاموزند و متخصص و با مهارت شوند و در دانش و مهارت، فعالیت و عملیات توانمند شوند. جوانانی هستند که نوآوری و خلاقیت دارند ولی امکانات لازم رابرای آغاز کردن فعالیت خود ندارند و به حمایت و وام نیاز دارند. باید همه دست به دست هم برای راه اندازی جوانان تلاش کنیم و نقطه تمرکز حرکت خود را بر مناطق محروم و محرومین بگذاریم.