پیش دبستانی بستری مناسب برای آموزش سواد زیست محیطی

شوشان – زهرا شریفی:  محيط زيست، در جهان امروز، به يکي از مسايل مهم و نگران کننده تبديل شده است. هر چند دستيابي به آماري کلي در مورد محيط زيست جهان، منطقه خاورميانه و ايران به دليل گستردگي و تنوع موضوع‌ها مقدور نيست اما به طور مثال، شرايط آب که ماده‌اي حياتي براي انسان است تا حدودی بحراني شده و سدسازی های برخی کشورهای همسایه مثل ترکیه باعث تشدید این معضل در خاورمیانه شده است. تخریب کوه ها، قطع درختان، از بین بردن محیط زیست جانوران و انقراض حیوانات، بروز پدیده ریزگردها، خشک شدن دریاچه ها و تالاب ها، آلودگی هوا در کلان شهرها و ... همه اين مسائل، لزوم توجه بیشتر به رویکرد «توسعه پايدار»  را باعث شده است.

توسعه پايدار و يکي از شاخص هاي اصلي آن يعني محيط زيست، با توجه به بحران هاي زيست محيطي در قسمت هاي مختلف کشور ايران،  يکي از جريان هاي مهمي است که بايد بيش از پيش مورد توجه شهروندان قرار دارد.

يکي از عوامل مهم و تاثيرگذار بر توسعه پايدار و محيط زيست، ارتقای سواد زیست محیطی است که باید از دوران خردسالی و پیش دبستانی مورد توجه قرار گیرد.

در این مقاله سعی می شود ضمن تشریح مفاهیم توسعه پایدار، مدرسه طبیعت، روزنامه نگاری محیط زیست، سواد زیست محیطی و  روش های ارتقای سواد زیست محیطی در پیش دبستانی به اختصار توضیح داده شود.

ضرورت توجه به محیط زیست در پیش دبستانی

کودکان به طور فطری  و غریزی علاقه خاصی به طبیعت دارند و از زمانی که چشم باز می کنند به علت کنجکاوی از بودن در فضای سبز و پارک ها استقبال می کنند و بازی در طبیعت یکی از سرگرمی های سالم برای آنهاست.

این علاقمندی به محیط زیست و طبیعت را در دوران خردسالی باید تقویت کرد. زیرا کودکان امروز همان نسل آینده ای هستند که برای سرزمین و جامعه خود تصمیم خواهند گرفت و می توانند در جهت تخریب یا بهبود شرایط محیط زیست خود گام بردارند.

براساس یافته های روان شناسی و علوم تربیتی، سال های پیش از دبستان در رشد و تربیت کودکان نقش اساسی و تعیین کننده ای دارد. در این دوران حساس و مهم، یادگیری کودکان عمیق تر، سریع تر و آسان تر انجام می شود. توانایی هایشان در جنبه های مختلف رشد شکوفا می شود و پایه های اصلی شخصیت آنها شکل می گیرد.

بنابراین، آموزه های مربوط به حفاظت محیط زیست و طبیعت در کودکان به طور عمقی نهادینه خواهد شد و عشق به زمین، آنها را در بزرگسالی نسبت به محل زندگی خود مسئولیت پذیرتر خواهد کرد.

نهادینه کردن عشق به زمین و طبیعت یکی از رسالت هایی است که مربیان باید به آن توجه کنند. راه اندازی مدارس طبیعت درکشور و آموزش سواد زیست محیطی می تواند گام موثری در  نهادینه کردن «حفاظت از محیط زیست» بین کودکان و نسل های آینده جامعه باشد. پیش از کودکان، مربیان آنها باید با مفاهیم اساسی آشنا شوند و به روش های مختلف آموزشی رایج این مفاهیم را به طور عملی به نوآموزان پیش دبستانی منتقل کنند.