داستان نفت در اهواز

شوشان - محمد مالي :

اگر شيخ الوزراء جمهوري اسلامي، بيژن نامدار زنگنه، چهار سال پيش نگفته بود كه «گروهبان هاي نفتي جاي خود را به ژنرال ها بدهند»، باز هم امروز اين مديران نفتي مستقر بودند كه مي توانستند نام خود را به عنوان رانندگان ماشين عبور از تحريم نفت در سال هاي پسابرجام ثبت كنند. با احتساب اين حقيقت تاريخي كه نه آن ها ژنرال هستند و نه مديران پيشين گروهبان. اين القاب خود فرموده و ساختگي شايد خروجي و كاربري داخلي داشته باشد اما چه كسي است نداند كه «چاهي خوب است كه خودش بجوشد».

اين نوشتار حالا نمي خواهد خود را بكشد وسط بحثي ناتمام به درازاي يك قرن گذشته در جامعه خوزستاني كه نفت براي اين صنعت شهرهاي حالا ده شهر شده؛ نعمت بود يا نقمت. و يا حتي به طرح پرسش هايي از اين دست همت گمارد كه چرا توسعه تاسيسات نفتي به توسعه شهري در خوزستان نفت زده منجر نمي شود؟ چرا نفت، پيوست فرهنگي و اجتماعي ندارد؟ چرا مسيوليت هاي اجتماعي نفت با ميزان بهره مندي او از استان بي تناسب است؟ و صدها چرا و پرسش ديگر كه بر حسب تجربه با انتشار فهرستي از فعاليت هاي اجتماعي نفت در ساليان گذشته و حال و وعده هاي آينده روبرو مي شود. اين راه رفته و تجربه تكراري را نيز آزموده ايم.

حالا اما در آستانه تحويل سال ٩٧، تنها مي خواهيم مديران نفتي را كه غالباً فرزندان آفتاب خورده ديار كارون هستند را دعوت به تاملي ناب نماييم؛ كمي فكر! اين لحظات آن ها را مي تواند از قالب اداري و نقش سرباز دولت مركزي درآورده و پاپتي به كوچه هاي حاشيه و متن استانشان بكشاند، از هفتگل، نفت سفيد، كلكسيون محروميت هاي مسجدسليمان تا هويزه و سوسنگرد و دشت آزادگان و همين اهواز خودمان با توليد نجومي نفت در غرب و شرق كارون، و حالا صريح تر مي توان پرسش كرد!؟ شما فرزند اين دياريد، آيا نفت در قبال همه اين محروميت ها مسيوليتي ندارد؟

كاش آب نبات مي داد و دُرّ غلتان مي برد! كاش حتي بي خبر مي برد! كاش...

حقيقت اما اين است كه اگر نفت مقرر بود تنها در پنجاه سال گذشته تا امروز، سهم آلايندگي خود را مي پرداخت مي بايست در همين اهواز خودمان تا كنون ١٠٠هزار ميليارد تومان ناچيز در برابر حجمي كه برداشت مي كند براي توسعه شهر هزينه مي كرد. اين كمترين مبلغي است كه مي توانست در صورتحساب تنها پنجاه سال فعاليت نفت در استان نوشته شود. راستي كه دور نيست اين صورتحساب هاي پرداخت نشده به كيفرخواست هايي قابل وصول تبديل شود.