درویشعلی کریمی: ۷۰ درصد خطوط لوله شبکه آب روستایی خوزستان پوسیده است و نیاز به تعویض و ترمیم فوری دارد.
۷۰۰ روستا در خوزستان دچار مشکل آب ناپایدار هستند همچنین ۷۰ درصد از خطوط لوله آب روستایی پوسیده شده اند که اعتباری برای ترمیم لوله های پوسیده در نظر گرفته نمی شود اما مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب روستایی وعده داده تا پایان سال سه نقطه بحرانی شکستگی لوله در استان ترمیم شود.
سرزمینی که روزگاری رودهای پرآب داشت به دلیل سیاست های اشتباه گذشته، اکنون با مشکل تامین آب به خصوص در روستاها مواجه شده است. طبق مستندات موجود ۷۰۰ روستای خوزستان در تامین آب پایدار مشکل دارند و از این تعداد ۳۷۰ روستا با تانکر آبرسانی می شوند.
در کنار این مشکلات، پوسیدگی نزدیک به ۷۰ درصد خطوط انتقال و توزیع آب مزید بر مشکلات شده است. وجود سه نقطه بحرانی در حوزه شکستگی لوله در خوزستان ازجمله دغدغه های شرکت آبفار روستایی خوزستان است. مدیر عامل این شرکت می گوید سه نقطه غیزانیه اهواز، رغیوه هفتکل و خلیفه حیدر شوش از کانون های بحران در زمینه شکستگی مکرر لوله های خط انتقال آب هستند.
در گفت وگوی زیر که با درویشعلی کریمی، مدیرعامل شرکت آبفاروستایی خوزستان صورت گرفته وضعیت کنونی و آینده این نقاط بحرانی را جویا شدیم.
* چرا باید کنترل ۲۰ هزار کیلومتر خطوط لوله برای شرکت آبفار روستایی سخت باشد؟
در استان خوزستان حدود ۱۲ هزار کیلومتر شبکه های توزیع آب و ۸ هزار کیلومتر خط انتقال به عبارتی ۲۰ هزار کیلومتر خطوط لوله ی انتقال و توزیع وجود دارد. بنابراین عدد بسیار بالا است. مثلا اگر بخواهیم مقایسه کنیم، در شهر اهواز بین ۲ تا ۳ هزار کیلومتر شبکه داریم و باید آن را با ۱۲ هزار کیلومتر خطوط در ارتفاعات، باتلاق هایی نه در زمین هموار و قابل دسترس سنجید.
ما در جاهایی مثل شوش در باتلاق ها و مزارع و زمین های کشاورزی مردم، جاهایی در ارتقاعات ۴۰۰ متری کوهستان و جایی دیگر در عمق ۲۰۰ متری دره ها که محل سیلاب هایی در فصول مختلف هستند خطوط لوله داریم و کار سخت و طاقت فرسایی برای اداره کردن و نگهداری آن بر عهده ما است.
برای مثال در طول سه رود کرخه، دز و کارون یعنی یک هزار و ۲۰۰ کیلومتر ۱۵۶ نقطه برداشت برای تامین آب مردم داریم. این یعنی همکاران ما از صبح تا شب این مسیر هزار و ۲۰۰ کیلومتری را برای پایش این ۱۵۰ نقطه باید گشت زنی کنند تا از نظر کیفی و شکستگی ها مشکلی ایجاد نشود. همکاران ما در تاسیسات و آزمایشگاه باید از نظر کمی پایش داشته باشند که لوله ای در این مسیر شکسته نشود و سیل لوله را نبرد یا عوامل عمدی و سهوی لوله را نشکنند. همچنین از نظر آزمایشگاهی باید مرتب آب را کنترل کنیم به همین دلیل کار بسیار سخت و طاقت فرسا است.
* چقدر از این خطوط مشکل پوسیدگی و شکستگی دارند؟
از ۲۰ هزار کیلومتر خطوط بین ۶۰ تا ۷۰ درصد آنها پوسیده است. مشکل عمده ای که داریم در بحث توسعه ای هر سال اعتبارات قابل توجهی به ما می دهند که خطوط را توسعه دهیم یعنی باید خطوط انتقال ایجاد و شبکه احداث کنیم. اما برای بهره برداری و نگهداری از شبکه ای که امسال احداث می کنیم و ۵ تا ۱۰ سال دیگر به دلیل استفاده های مکرر و پوسیدگی خراب می شود هیچ اعتباری نداریم. اکثر استان ها چنین وضعیتی دارند. بنابراین یکی از مشکلات ما عدم تامین اعتبار برای اصلاح، بازسازی، تعمیر و نگهداری خطوط انتقال و شبکه های توزیع است.
* ۶۰ تا ۷۰ درصد خطوط لوله پوسیده که اشاره کردید از لوله های نامرغوب بودند؟
خیر. این ۷۰ درصد به مرور زمان پوسیده شده اند. عمر مفید یک لوله در نهایت ۱۵ تا ۲۰ سال است. معمولا افق طرح های اجرایی ۲۰ ساله است. یعنی بعد از ۲۰ سال هم تاسیسات و هم خطوط از بین می روند و فرسوده می شوند. معمولا هم طراحی ها برای ۲۰ سال آینده پیش بینی می شوند.
* در خصوص نقاط بحرانی شکستگی لوله ها چه برنامه ای دارید؟ چرا مرتب شکستگی لوله مخابره می شود؟
ما در خوزستان سه نقطه بحرانی داریم. یکی غیزانیه اهواز است. ۵۰ کیلومتر خط انتقال کامل پوسیده است. این ۵۰ کیلومتر را طی پروژه ای با اعتباری از محل صندوق توسعه و وزارت نفت تعریف کردیم که حدود یک سال در حال اجرا است. همچنین در رغیوه هفتکل نیز ۲۷ روستا کامل زیر پوشش این ۵۰ کیلومتر خط انتقال هستند که از دیگر نقاط بحرانی ما به حساب می آید.
نقطه دیگر بحرانی در بخش شاوور شهرستان شوش در منطقه ای به نام خلیفه حیدر واقع شده است. در این منطقه ۲۰ کیلومتر خطوط انتقال از مزارع مردم عبور کرده است. در این مسیر هم معارض وجود دارد و هم اگر معارض نباشد آنقدر باتلاق وجود دارد که لوله را از دسترس خارج کرده است. به دلیل نبود تامین اعتبار لازم، بخاطر رفاه مردم و فشار نماینده مردم، بخشدار و دهیارها برای اجرای این پروژه در حال تعویض همه ی ۲۰ کیلومتر خط هستیم.
* گفته بودید برای لوله های پوسیده اعتبار ندارید.
بله اما تامین اعتبار را با مکانیزم تهاتر زمین با سازمان آب و برق خوزستان برای ساختمان اداری آنها انجام دادیم. برای این کار پیمانکار گرفتیم و از ۲۰ کیلومتر خطوط منطقه ی خلیفه حیدر تنها یک کیلومتر باقی مانده است که فکر می کنم تا دو یا سه هفته ی آینده به طور کامل خطوط لوله را از زمین های کشاورزری خارج و به بیرون منتقل کردیم.
خلیفه حیدر را بحرانی تر از باقی می دانیم چون در بین باتلاق و زمین های کشاورزی وجود دارد و پیش از این هر روز شکستگی لوله و هر روز ۳۷ روستا بدون آب بودند. ظرف سه هفته آینده برای همیشه معضل آب این ۳۷ روستا حل می شود. از لوله های بسیار مرغوب که از شیراز تهیه شده اند استفاده کردیم. این طرح کاملا علمی و فنی پیاده سازی می شود. طرح هفتکل نیز تا دو ماه آینده کامل اما غیزانیه تا پایان سال طرح های توسعه آنها ترمیم می شود. تا پایان سال جاری، دیگر این سه نقطه بحرانی را نخواهیم داشت
* به طور کلی اکنون چند روستا در خوزستان مشکل آب پایدار دارد؟
ما روستاهای زیادی داریم که مشکل آب دارند. حدود ۱۰۰ پروژه تامین آب روستایی را در حال اجرا داریم و با این پروژهها بیش از ۵۰۰ روستا تامین آب می شوند.
طی دو یا سه سال گذشته در بحث تامین آب شرب روستایی خوزستان یک انقلاب اتفاق افتاد. دلیل این انقلاب یکی توجه ویژه رهبری بود که از صندوق توسعه ملی اعتبار تامین شد و دیگری توجه و پیگیری جدی استاندار بود. امسال در سه ماه گذشته هر ۱۰ روز یک کلنگ زنی و یک افتتاحیه در سطح استان داشتیم. الان تقریبا ۳۷۰ روستا را با تانکر آبرسانی می کنیم. حدود ۳۷۰ روستای دیگر آب ناپایدار دارن دو حدود ۷۰۰ روستا در خوزستان فاقد آب پایدار هستند.
* امسال جشن آبدار شدن برای چند شهرستان گرفته می شود؟
اتفاقی که در خوزستان برای اولین بار در کشور افتاد جشن آبدار شدنِ شهرستان کارون بود که در سال ۹۶ با حضور وزیر نیرو این جشن برپا شد که ۶۵ روستای این شهرستان را آبدار کردیم. دومین مکان، شهرستان باوی است که طی دو ماه آینده جشن آبدار شدن و بستن پرونده مشکلات آن را خواهیم داشت. سومین نقطه، شهر گتوند است و به مرور تا پایان سال پرونده آبرسانی به شش تا هفت شهر بسته خواهد شد که این اتفاق برای اولین در کشور بار رخ می دهد.
* شکستگی خطوط لوله باعث آلودگی آب می شود. این وضعیت چگونه قابل کنترل است؟
در هر شکستگی لوله با توجه به قطعی پمپاژ یک مکش منفی رخ می دهد و آلودگی را قطعا به درون شبکه منتقل می کند. بنابراین در این مواقع تنها تسریع در رفع مشکل و حل شکستگی است که اجازه نمی دهد آبِ آلوده وارد شبکه آب یا ایستگاه پمپاژ شود.
تا حالا چنین اتفاقی برای ما پیش نیامده و تنها یک آلودگی در منطقه "ابوالفارس" داشتیم که مربوط به سوختن پمپ برای چند ساعت بود که در این فاصله مردم برای اینکه به آب شرب دست پیدا کنند مستقیم به محل آب خام که در نزدیکی امام زاده ای در محل روستا بود مراجعه می کردند و به علت آلودگی آب اتفاقی افتاد اما تلفاتی نداشت و ظرف یک هفته کل منطقه تخت پوشش قرار گرفت.
* راه پیشگیری از آلودگی چیست؟
برای پیشگیری همه آبدارها را آموزش می دهیم و بدون آموزش اجازه نمی دهیم وارد ایستگاه های ما شوند. ما در زمینه خاموش و روشن کردن پمپ، آشنایی با تابلوی برق، آشنایی با نوع کلر زنی و تست کلر زنی و آزمایش ای.سی آب را به همه آبدارها آموزش می دهیم.
* چرا حقوق آبدارها را پرداخت نمی کنید؟
این مشکل عمده ای است که فقط مختص خوزستان نیست. اما میانگین عدم پرداخت حقوق برای آبدارهای روستایی در کشور هشت ماه است. چون اعتبارات دیر ابلاغ می شود. الان شش ماه از سال گذشته ما هنوز اعتبارات عمرانی و ملی را نگرفتیم که بخش عمده ای از حقوق آبدارها در همین اعتبارات ملی است. آبداران خوزستان پنج ماه است که حقوق نگرفتند.
مهر/