آبیاری نهال در کانون‌های ریزگرد به روش کوزه‌ای

امیر حریرفروش ظهر امروز با اشاره به کمبود آب در مناطق مرکزی و جنوبی و افزایش کانون‌های داخلی گرد و غبار، اظهار کرد: برنامه‌ریزی‌های علمی و کاربردی در کاهش کانون‌های ریزگرد درون کشوری موثر بوده و می‌تواند زندگی این مناطق را به روال عادی برگرداند. معضلی که مسئولین در کاهش کانون‌های ریزگرد در استان خوزستان با آن مواجه هستند انتقال آب به کانون‌های ریزگرد جهت کشت گونه های گیاهی است.

وی افزود: در استان خوزستان جهت مقابله با ریزگردها کمیته مقابله با ریزگرد تشکیل شده است، که هدف کمیته تثبیت کانون‌های ریز گرد و کاشت نهال در کانون‌های ریزگرد است. وسعت کانون ریزگردها طبق اطلاعات کمیته ریزگرد 342  هزار هکتار است، که کانون های هورالعظیم، شمال خرمشهر، شرق اهواز، جنوب و جنوب شرق، بندر امام و امیدیه، ماهشهر و هندیجان و شرق هندیجان را می‌توان نام برد.

کارشناس ارشد محیط زیست با بیان این‌که جهت حذف کانون‌های ریزگرد هر منطقه باید از توانایی اکولوژیک آن منطقه استفاده و برنامه‌ریزی علمی‌وکاربردی انجام داد، عنوان کرد: مسؤولین می‌بایست همزمان که جهت حذف کانون‌های ریزگرد تلاش می‌کنند، مناطقی را که نیز استعداد تبدیل شدن به کانون‌های ریزگرد را دارند پیش‌گیری نمایند. به جهت آنکه کانون‌های ریزگرد کنونی و کم آبی در افزایش کانون‌های ریزگرد در استان تاثیر بسزایی خواهد داشت.

وی گفت: انتقال آب به کانون‌های ریزگرد یکی از دغدغه‌های مسؤولین است. در حال حاضر کاشت نهال‌ها به روش چاله‌ای است که آبیاری درختچه‌های کاشته شده به وسیله ماشین تانکردار انجام می‌پذیرد.

حریرفروش با بیان این‌که طی اطلاعات گرفته شده آب مورد نیاز برای هر نهال کاشته شده حدوداً 50 لیتر در هر دوره آبیاری است، تصریح کرد: در صورت کاشت 342 هزار هکتار در هر رانت آبیاری حدوداً 800/872/2 متر مکعب آب مصرف می‌گردد. و با توجه به گرمای حدوداً 50 درجه هوا در فصل تابستان نهال‌های کاشته شده حدوداً با 40 تا 50 درصد تلفات روبرو شده‌اند که ضمن مصرف آب هزینه کلانی را نیز بر دوش دولت انداخته است.

وی افزود: یکی از روش‌های آبیاری، روش آبیاری کوزه‌ای با کوزه سفالی کم حجم است که برای اولین بار به صورت آزمایشی در کانون ریزگردهای جنوب شرق اهواز به وسیله اینجانب انجام گرفت که نتیجه آزمایش بسیار مطلوب است.

کارشناس ارشد محیط زیست با اشاره به این‌که به‌رغم سنتی بودن آبیاری زیرسطحی سفالی، این سیستم به ویژه در مناطق خشک دارای پتانسیل تبخیر بالا و راندمان آبیاری خیلی خوبی است، اظهار کرد: گردایان هیدرولیکی به وجود آمده در این سیستم آبیاری، حاصل فشار مثبت درون سفال‌ها و فشار منفی (مکش) موجود در خاک اطراف سفال است که با گذشت زمان و با افزایش رطوبت نسبی خاک اطراف سفال، کاهش می‌یابد و در نتیجه آبدهی سفال کاهش خواهد یافت و خاصیت خودتنظیمی تراوش آب از سفال را ایجاد می‌کند.

وی گفت: قابل ذکر است که پس از کارگذاشتن کوزه در خاک ، جداره کوزه تحت تأثیر مکش خاک خشک، آب بیشتری به خاک می‌دهد. اما یکی دو روز بعد که خاک اطراف کوزه به حد کافی مرطوب شد، آب دهی کوزه به خاک کاهش می‌یابد. سپس با رشد گیاهان در منطقه مرطوب اطراف کوزه و کاهش رطوبت خاک، کوزه آب دهی خود را از سر می‌گیرد. این سازوکار از نفوذ آب به اعماق بیشتر ممانعت می‌کند و سطح خاک نیز چندان خیس نمی‌شود. درنتیجه کارایی آب (یعنی وزن محصول تولیدی به کیلوگرم به ازای هر مترمکعب آب مصرف‌شده ) به حداکثر ممکن می‌رسد.

حریرفروش با بیان این‌که بافت خاک از نوع  لوم سیلتی و لوم رسی و هدایت الکتریکی آن حدوداً 3/73 میکرو لوموس و اسیدیته 84/6 است، عنوان کرد: کوزه‌ها با حجم 30/1 لیتر و 80/2 لیتر در مردادماه سال جاری در دمای حدوداً 50 درجه در ارتفاع 40 سانتی‌متری از سطح خاک در مجاورت ریشه نهال کهور گذاشته شد و سطح کوزه کاملاً با خاک پوشیده و به وسیله یک لوله که به سطح کوزه اتصال پیدا کرده بود آبیاری گردید.

وی افزود: نهالی که در منطقه جهت گذاشتن کوزه سفالی انتخاب گردید، در فروردین‌ماه سال 1397 به‌صورت چاله‌ای کاشته شده بود ولی متأسفانه بعد از گذشت چهار ماه رشد قابل توجه مشاهده نگردید.

کارشناس ارشد محیط زیست با اشاره به این‌که نهال‌های همراه با کوزه، طبق دوره آبیاری در منطقه نسبت به گنجایش کوزه‌ها 1 لیتر و 80/2 لیتر آب مصرف نمودند، اظهار کرد: پس از حدوداً سه ماه گذاشتن کوزه در مجاورت نهال‌های کاشته شده در فروردین‌ماه سال 97 مشاهده گردید، نهال رشد بسیار مطلوبی داشته است.

حریرفروش عنوان کرد: در نهال‌های هم دوره آن با روش چاله‌ای بدون کوزه رشد مطلوبی مشاهده نگردید و حدوداً 50 درصد نهال‌های کاشته شده در فروردین‌ماه سال 1397 از بین رفته است که مجدداً در فصل آبان ماه سال جاری واکاری(کاشت مجدد) صورت گرفته است. ولی نهال‌هایی که همراه با کوزه آبیاری شدند با توجه به رشد بسیار مطلوب از واکاری بی‌نیاز شدند و با کمترین مصرف آب بیشترین رشد را در منطقه به خود اختصاص دادند.

وی افزود: امید است مسئولین استانی از این فرصت استفاده نموده و از این طرح کم‌هزینه حمایت نمایند.

انتهای پیام/