نکته مهم در توجه به زمین پاک «اجماع ملی» برای بهبود و اصلاح وضعیت موجود است. به گونه ای که بدون مشارکت نهادهای مردمی، خصوصی و دولتی، دستیابی به محیط زیست سالم محقق نخواهد شد.

«پیام جوهرچی» با بیان این مساله که ضرورت توجه به زمین پاک برکسی پوشیده نیست، گفت: نکته مهم در توجه به زمین پاک «اجماع ملی» برای بهبود و اصلاح وضعیت موجود است. به گونه ای که بدون مشارکت نهادهای مردمی، خصوصی و دولتی، دستیابی به محیط زیست سالم محقق نخواهد شد.

لزوم اهمیت و حفاظت از محیط زیست از اصلی ترین چالش های پیش روی انسان معاصر به شمار می رود به طوری که حفاظت از آن در سده 21 به عنوان یکی از هشت «هدف توسعه هزاره» و یکی از سه پایه توسعه پایدار شناخته می‌شود. اهداف توسعه هزاره در واقع هشت هدف مشترک هستند که در 2000 میلادی در سازمان ملل متحد بر سر آنها توافق شد.

اهمیت توجه به محیط زیست و نگهداری صحیح از کره زمین سبب شد تا «جان مک مونل» پژوهشگر و علاقه مند به عرصه دین، علم و صلح، پیشنهاد اختصاص روزی به نام «زمین» را در همایش سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد(یونسکو) در 1969 میلادی مطرح کند و در همان سال پرچم زمین پاک را طراحی کرد. اوتانت دبیر کل وقت سازمان ملل از ایده مک مونل استقبال کرد و این زمان به یک روز جهانی در تقویم‌های سراسر دنیا تبدیل شد.

توجه به محیط زیست و رسیدن به عنوان پر مفهوم «زمین پاک» با حرف و شعار عملی نیست و نیاز به همبستگی و تجمیع همه نیروهای سخت افزاری و نرم افزاری و همیاری آحاد مردم در همه سطوح اجتماعی دارد. این اقدامات می تواند از ساده ترین فعالیت ها شروع شود و هزینه های زیادی را از دوش دولت بردارد. به عنوان مثال صرفه جویی در کاغذ و استفاده کمتر از آن از جمله این امور است؛ همه ساله درختان بسیاری از میان می روند تا کاغذ مصرفی را تامین کنند. در صورت صرفه جویی در مصرف کاغذ و جایگرینی دیگر موارد به جای آن علاوه بر هزینه های تحمیلی از قطع درختان زیادی جلوگیری می شود و اینگونه به رشد فضای سبز و جنگل ها کمک خواهد شد.

استفاده نکردن از کیسه نایلونی و جایگزین کردن کیسه پارچه ای به جای آن از دیگر امور مفید و کاربردی برای حفاظت محیط زیست است چراکه عمر مفید پلاستیک ها بسیار کم و نابودی آنها بسیار زیاد است و مشکلات زیادی برای زمین به وجود خواهد آورد. انجام دادن حرکت های اجتماعی مانند پاکسازی کوهستان، رودخانه ها و جنگل ها نیز می تواند در پیوند انسان، طبیعت و توجه بیشتر به محیط زیست بسیار موثر باشد.

روز جهانی زمین که در ایران با نام روز زمین پاک شناخته می شود، هر ساله در 22 آوریل برگزار می شود و به انسان ها تاکید می کند که نباید سیاره خود؛ زمین را فراموش کنند و به فکر حفظ آن باشند و هدف از آن افزایش آگاهی و حفاظت از کره زمین است.

شعار روز زمین پاک در 2019 میلادی «حفاظت از گونه‌های در حال انقراض و در معرض خطر» است. شعاری که همچون هشداری جدی عمق فاجعه‌ موجود در حوزه گونه‌های در حال انقراض و پیامدهای ناشی از آن را نشان می دهد زیرا فعالیت‌های انسانی و صنعتی در طول سالیان متمادی باعث شده است تا بسیاری از گونه‌های گیاهی و جانوری به دلایلی همچون آلودگی و نابودی زیستگاه‌ از میان بروند و بدین شکل زمینه نابودی دیگر گونه‌ها شکل بگیرد زیرا حیات در یک چرخه طبیعی قرار دارد و تمامی موجودات به هم وابسته هستند و از یکدیگر تاثیر می گیرند.

پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا به مناسبت روز زمین پاک و مشکلات زیست محیطی کشور با «پیام جوهرچی» رییس گروه پسماند دفتر آب و خاک سازمان حفاظت محیط زیست گفت و گو کرده است.

**لزوم «اجماع ملی» برای بهبود و اصلاح وضعیت محیط زیست

جوهرچی با اشاره به ارتباط «محیط زیست» و بهداشت و سلامت گفت: روز زمین پاک و اهمیت توجه به آن برکسی پوشیده نیست اما نکته مهم در این زمینه «اجماع ملی» برای بهبود و اصلاح وضعیت موجود است. به گونه ای که بدون مشارکت همه نهادهای مردمی، خصوصی و دولتی این مهم به سرانجام نخواهد رسید.

برای نمونه در زمان حاضر کشور ما در طول یک سال حدود یک میلیون کیت پلاستیکی تولید می کند که میزان قابل توجه و زیادی است و با توجه به عمر مفید این مواد که 12 دقیقه بیشتر نیست، حدود 20 تا 600 سال برای تجزیه کامل این مواد زمان لازم است، پس باید نخست از ضرورت کنترل مصرف این مواد در گام نخست و از اهمال و عدم مدیریت مصرف شهروندان در استفاده زیاد از این مواد سخن گفت.

**تفکیک زباله ها؛ اصلی ترین راه برای مدیریت پسماند

این کارشناس محیط زیست با بیان اهمیت «مدیریت پسماند» زباله ها یادآور شد: هر فرد در تهران سرانه حدود 600 تا 800 گرم در روز زباله تولید می کند که این میزان بالا و هشدار دهنده است و هزینه های زیادی را به کشور تحمیل می کند و لزوم توجه و التزام به مدیریت پسماند را بیش از هر زمان دیگر نشان می دهد. در این میان اصلی ترین راه برای مدیریت پسماند در شرایط کنونی و اقتضائات سخت افزاری و نرم افزاری کشور «تفکیک» زباله هاست که این کار می بایست از مبادی ورودی تولیدی این «کیت ها» آغاز شود. پژوهش ها نشان می دهد که بسیاری از این مواد در شرکت هایی که مجوز قانونی ندارند و ما به آن شرکت های «زیرپله ای» می گوییم، تولید و توزیع می شود و خیلی از آنها پروانه ساخت و بهره برداری هم ندارند که ضرورت نظارت و بازبینی بیشتر مسوولان نظارتی و بازرسی را گوشزد می کند.

**«فرهنگ سازی»، بهترین راهکار برای کنترل و مدیریت پسماندهای پلاستیکی

وی در ادامه به «فرهنگ سازی» در زمینه پسماندهای پلاستیکی اشاره کرد و افزود: بهترین راهکار برای کنترل و مدیریت این پسماندهای پلاستیکی «کاهش مصرف» است که این امر نیاز به فرهنگ سازی گسترده نهادهای مختلف فرهنگی و اطلاع رسانی دارد و البته می بایست این مطلب نیز مورد عنایت قرار گیرد که فرهنگ سازی فرآیندی تدریجی و زمان بر است که در بلندمدت به نتیجه می رسد اما از توجه و تمرکز به آن در این موضوع به هیچ وجه نباید غفلت کرد.

**روز زمین پاک نوعی «هشدار» برای همه مردم جهان

رییس گروه پسماند دفتر آب و خاک سازمان حفاظت از محیط زیست درباره «روز زمین پاک» گفت: این نامگذاری نوعی «هشدار» برای همه مردم جهان است که در یک روز خاص همگی به طور مشابه و یکپارچه به «زمین»، مشکلات و مزایایی که برای بشر به ارمغان آورده است، بیشتر تامل کنند تا اینگونه درباره حفظ محیط زیست و بهبود وضعیت موجود کنونی تحلیل و تحقیق بیشتری صورت گیرد. البته ناگفته پیداست که این یک اتفاق فرهنگی و اجتماعی مهم و ضروری به شمار می رود و توجه به آن از مشکلات بیشتر در ارتباط با زمین و محیط زیست جلوگیری خواهد کرد.

**وضعیت بحرانی مدیریت پسماند در کشور

جوهرچی درباره مهم ترین «تهدیدات» محیط زیست در بخش پسماند اظهار داشت: مهمترین تهدید در شرایط کنونی وضعیت برخورد پسماندها پس از جمع آوری است، به طوری که بر پایه آمارها در بخش پسماند شهری و کشوری حدود 10 درصد پسماندها به صورت کمپوست(نوعی کود شیمیایی) در می آید و نزدیک به 2 درصد آنها سوزانده و حدود 87 درصد این پسماندها در خاک مدفون می شود و این نوع دفن به طور معمول بهداشتی انجام نمی شود و تنها تلمبار ضایعات و پسماندها صورت می پذیرد که بیشترین تهدیدات زیست محیطی از همین جا نشات می گیرد چراکه این کار با وجود کمبود منابع سخت افزاری بهداشتی سبب راه افتادن «شیرابه ها» و نفوذ آن در آب های زیرزمینی و خاک های پیرامونی و آلودگی و تداوم و گسترش این معضل باعث آلودگی وسیع در سطح تالاب های کشور شده و به نوعی چرخه زندگی را به شدت تحت تاثیر قرار داده است.

وی این وضعیت را در شمال کشور بحرانی توصیف کرد و ادامه داد: در شمال کشور به دلیل کمبود زمین ها به دلیل اختصاص بیشتر مناطق این بخش از کشور به جنگل و دریا، میزان این آلودگی ناشی از پسماندها بسیار بیشتر و بحرانی تر است و در صورت انجام ندادن اقدامات سریع تر و جامع تر میزان آسیب بیشتر هم خواهد شد. بالابودن سطح آب های زیر زمینی در کشور امکان آلودگی آن توسط شیرآبه های آلوده را به طور محسوسی افزایش داده است.

**اولویت کاهش مصرف و تولید زباله

این کارشناس محیط زیستی در ارتباط با مدیریت اجرایی پسماند یادآور شد: تفکیک، پردازش و دفع نهایی مهم ترین مراحل فرآیند امحای پسماندها هستند که ما به جای پرداختن گام به گام و از آغاز، از انتها فعالیت کرده ایم و بیشتر تمرکزمان روی دفع نهایی بوده است که این خود حجم و وسعت کار را گسترش داده است.

کاهش مصرف به کمک فرهنگ سازی از اولویت هاست که درباره آن پیش تر توضیح داده شد اما مرحله تفکیک مهم ترین بخش این فرآیند است که در صورت انجام دادن درست و مناسب، حجم زیادی از زباله ها ساماندهی می شود و بخش دفع آن نیز به سرعت و کیفیت بهتری صورت می گیرد. برای نمونه آلمان که موفق ترین کشور در امر پسماند زباله هاست در سال های گذشته حدود 40 درصد زباله های خود را بازیافت کرد و در زمان حاضر میزان دفن زباله های این کشور به صفر رسیده است.

**نقش رسانه ها و مردم در حفظ و احیای محیط زیست

جوهرچی در ارتباط با نقش رسانه ها و مردم در حفظ و احیای محیط زیست گفت: فرهنگ سازی همانگونه که عنوان شد از اصلی ترین اولویت ها در امر حفاظت محیط زیست به شمار می رود و این مهم بدون کمک رسانه ها و مردم صورت نمی گیرد. چنان که در قانون، بندهای متعددی درباره ضرورت همکاری رسانه ها و مردم در این امر ارایه شده است و تمام کشورهای موفق در امر محیط زیست، فرهنگ سازی را در زمره اولویت های اجرایی خود قرار داده اند.

**خسارات بالای سیل های اخیر به بخش پسماند

وی درباره دلایل سیل های اخیر کشور و خساراتی که به بخش پسماند وارد شد، گفت: اگر مرتع داری و آبخیزداری به شکل درست انجام می شد، به طور حتم این مشکلات با این وسعت ایجاد نمی شد. درباره خسارت های حوزه پسماند نیز باید گفت همه محل های دفن پسماندها از میان رفته و خسارت های شدیدی به این بخش از محیط زیست وارد شده است که نابودی محل های دفن سبب انتشار و پراکندگی آلودگی در بخش های وسیع تری می شود و آلودگی ها را به طور زیادی انتقال می دهد. در این مواقع همه دستگاه ها می بایست در کنار هم و به صورت متحد عمل کنند و وجهه ملی قضیه را مد نظر قرار دهند تا خسارات با سرعت بیشتری برطرف شوند.

ایرنا/

X Share

Stumble Upon Delicious Cloob

Digg

تمام حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به شوشان است و استفاده از مطالب با ذکر منبع بلامانع است.

طراحی و تولید: ایران سامانه