شاید کم تر جامعه ای را بتوان سراغ گرفت که مانند ایران توصیه به اخلاق به این گستردگی در آن وجود داشته باشد. خانواده، شخصیت های مذهبی، رسانه ها و بیش از همه نهادهای رسمی مدام توصیه به عمل اخلاقی می کنند و از انسان ها می خواهند فضایل اخلاقی را در خود پرورش دهند.

چنین تلقی هایی بر این پیش فرض مبتنی هستند که جامعه دچار برخی کاستی ها و ضعف ها بوده و انسان ها با عمل اخلاقی می توانند جامعه ای سالم تشکیل دهند. این تلقی ها نه تنها بیانگر عدم درک پیچیدگی های نظام اجتماعی می باشند، بلکه فشاری بیش از حد بر افراد برای اصلاح رفتار خود تحمیل می کنند.

توصیه های اخلاقی ساختار ساز نیستند و نمی توانند چالش های ساختاری نظام اجتماعی را حل و فصل کنند. هر جامعه ای باید به نحوی سامان گیرد که افراد به راحتی کنش اخلاقی انجام دهند و طبیعتا در چنین شرایطی توصیه اخلاقی معنا پیدا می کند و می توان ضعف های موجود را پوشش داد.

شاید بیش ترین عمل اخلاقی که به ویژه در ایام خاص مذهبی به آن توصیه می شود، انفاق و ایثار می باشد. بارها مشاهده کرده ایم که در ایام حوادث طبیعی، چه کمک های کلانی از سوی مردم جهت کمک به افراد آسیب دیده اهدا می شود. با وجود حمایت های مردمی چه در ارتباط با حوادث و چه در سایر زمینه ها، ولی باز مشاهده می کنیم که تغییری خاص و ملموسی در جامعه احساس نمی شود. به طور کلی در یک جامعه تا زمانی که نظام بازتوزیع ثروت اصلاح نشود و کارها براساس نظام و قاعده سامان نگیرد، نباید انتظار داشت چنین اقداماتی پیامدهای خاصی به همراه داشته باشد.

عدالت بر احسان و انفاق و ایثار اولویت دارد. وقتی در جامعه سیاست گذاری ها بر مبنای عدالت باشد، آن وقت، آثار و نتایج کمک های مردمی نمود بیش تری خواهد داشت. این نوشتار نافی مسئولیت اخلاقی انسان در ارتباط با جامعه نیست، بلکه در اینجا سخن بر سر تشخیص یک نگرش اشتباه است که حل بیمارهای جامعه را در گرو عمل اخلاقی می داند.

X Share

Stumble Upon Delicious Cloob

Digg

تمام حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به شوشان است و استفاده از مطالب با ذکر منبع بلامانع است.

طراحی و تولید: ایران سامانه