حکایت پل در شوشتر

عبدالرحیم سوارنژاد: حکایت پل در شوشتر حکایت تاریخی است. وجود کارون و مهندسی آب ضرورتی ایجاب می نمود تا پل به عنوان سمبل ارتباط بر مبنای تفکر مورد توجه قرار گیرد و با همین نگاه است که دغدغه پل از اصلی ترین و می توان گفت محوری ترین مطالبه مردم شوشتر است و چنین نگاهی در پروسه تاریخی و فراتر از محدوده جغرافیایی موجب شده است که در فرهنگ و ادبیات مردم این دیار بخوبی خود را نشان دهد و بسیار از پل سخن گفته شود و سروده ها بسرایند.

اما امروز و نقشی که پل در عمران و آبادانی هر سرزمین دارد بر کسی پوشیده نیست بخصوص شهرهایی که از منظر ساختار و موقعیت جغرافیایی به جزیره شباهت دارند ولی در نگاهشان تفکر جزیره ای وجود ندارد . ادبیات این دیار به دلیل توان بالا در همزیستی مسالمت آمیز و شریک نمودن دیگران در شادی ها و همدردی در رنجها کلید واژه ای به نام پل دارد که کمتر آثار بجا مانده از مفاخر و مشاهیر ی هست که نامی از پل در نوشته ها یا اشعارش نداشته باشد و ترانه های فولکلورو موسیقی سنتی سرشار از تکراراین کلمه است که در معنا مراد راه وصل و پیوستن به همدیگراست وفقط ساختار فیزیکی در نظر گرفته نشده است مانند :

پل بندیت پل بندیت پل مفتیل طلا

هرکجا دوما گذرده موشلا نومه خدا

از اصلی ترین دلایلی که می توان برای تکرار این کلمه در گویش و مثلها و مَتَل ها دید، قدمت باستانی پل شادروان و بهره مندی از آب در حکومتهای تاریخی از شوشتر است که مبین استحکام،زیبایی،تکنیک،دانش و همت و تلاش است و به نوعی از شروط اثبات لیاقت و شایستگی انسانها برای حکومت های گذشته به استناد اسناد و اشعارساختن پل بر رودجاری در شوشتر بود که نمونه ای از آن راحماسه سرای بزرگ سروده است :

همی گفت هر سو برانوش را بدو داشتی در سخن گوش را

یکی رود بُد پهن در شوشتر که ماهی نکردی بدو برگذر

برانوش را گفت گر هندسی پلی ساز آنجا چنان چون رسی

که ما باز گردیم و آن پل بجای بماند به دانایی رهنمای

و امروز در دفتر ثبت آثارتاریخی و ملی وقتی ورق زده شوند بیش از همه نام پل هایی را خواهیم دید که در شوشتر با مصالح متنوع وظرافتهای تکنیکی ساخته شده اند که هنوز نگاهها را متوجه خود می سازند :

پل بند قیصر با شماره ثبت 1310 دردی ماه سال 1378

پل شادروان،پل بند عیار(صابی کش)،پل سنگبران ،بندمیزان در مجموعه سازه های آبی با شماره ثبت 1315 درخردادماه سال 1388

پل گرگر با شماره ثبت 2914 درآذر سال 1379

پل لشکر با شماره ثبت 2359 درتیر سال 1378

پل حاج خدایی با شماره ثبت 11959 در تیر ماه 1384

پل بندخاک با شماره ثبت 10874 در بهمن ماه 1382

و هنوز هم پلهایی وجود دارند که در نوبت ثبت قرار گرفته اند که باید مورد پیگیری واقع شوند مانند :

پل شاعلی

پل ملت(شیخ بهاالدین شریعت) و...

در عصر حاضر با رشد آگاهی ها و ارتقای تکنولوژی بازهم می توان برجسته ترین و پیشرفته ترین تکنیکها را در همین شهر مشاهده نمود مانند:

پل آیت الله موسوی جزایری به عنوان طولانی ترین پل شهری در خاورمیانه

پل کابلی بعنوان نخستین پل کابلی ایران

در کنار این ها می توان پل آزادگان (دزفول)،پل کشتارگاه،پل باغ خان را نیز قرار داد.

پس بیاییم برای ساختن شوشتر بین دلهایمان پل بزنیم و پلهای موجود را برای گامهایمان بگذاریم تا با دلهایی که بهم گره زده می شوند با موسیقی سرشار از معنویت (سرپل دزفیل یاریارکنیم) زمزمه شود یعنی شادمان هستیم و با این شادمانی عبورنماییم و مسافتها را طی کنیم.