شوشان - مصطفی حلالی:
سالهاست صدمات و زخمهایی بر پیکره جامعه و افراد وارد میشود که به عنوان دغدغه و معضل از آن نام میبرند، این زخمها تسکین میخواهند و عبور از این آسیبها همت، چراکه هر روز این صدمات قربانی میگیرند.
اگر بگوییم آسیبهای اجتماعی روزانه جان افراد زیادی را میگیرد، سخن گزافی نیست، چراکه جامعه امروز دچار مشکلات و معضلاتی است که هر معضلی قشری از جامعه را با خود درگیر کرده است.
این آسیب ها غالبا باعث رنجش روانی، جسمی و مادی اقشار خاص و آسیب پذیر جامعه می شوند.و همچین می توان گفت که : به هر نوع عمل فردی یا جمعی گفته می شود كه در راستای اصول اخلاقی و قواعد عام عمل جمعی یا غیررسمی جامعه محل فعالیت كنشگران قرار نمی گیرد و در نتیجه با منع قانونی و یا قبح اخلاقی و اجتماعی روبه رو میگردد.
اعتیاد، بنیاد خانواده را میسوزاند، بزرگ و کوچک را درگیر میکند، دانشآموز و دانشجو و بازاری نمیشناسد و هرکس به لجنزارش دچار شود در خود میبلعد و بازگشتش همتی فولادین و ارادهای آهنین میخواهد.
بیکاری، نسل جوان را با استرس و تشویش و آیندهای مبهم روبهرو میکند و زندگی را به کوچه پس کوچههای بیهدفی سوق میدهد و نگاه بیتاب و نگران سرمایههای انسانی و نسل پویای جامعه را به خود گرفتار میکند.
طلاق، زوجهایی را از هم دور میکند که روزگاری دل در گروی خوشبختی یکدیگر سپردهاند، پدر و مادرانی را از هم جدا میسازد که برای بزرگ کردن فرزندانشان نقشهها کشیده و آیندهها ترسیم کرده بودند.
حاشیهنشینی، روستاییانی را از سبزترین دیار و زیر زیباترین آسمان خدایی به حاشیه شهرها رانده که با هدف زندگی بهتر و شغلی مناسبتر از دیار خود قدم برون نهادهاند و اکنون زندگی خود را در محیطی بدون امکانات و با بیشترین آسیبها بنا نهادهاند.
فساد اخلاقی، پدیدهای که متأسفانه بیشتر جوانان را در خود غرق ساخته و مصونیت اجتماعی را دچار تزلزل میکند و به مشکلی حاد و دردسر ساز مبدل شده است که میتواند به آینده یک مملکت صدماتی وارد کند، اما توجیه شمار زیادی از نقضکنندههای مسایل اخلاقی، آزادی است.
خودکشی، فقر، تهاجم فرهنگی، استفاده نادرست از فضای مجازی، بالا رفتن سن ازدواج، بیتفاوتی نسبت به نخبگان و فرار مغزها، سرقت و دزدی، تکدیگری، کودکان کار، تبعیض اجتماعی، خشونت، اسراف، بدحجابی و مدگرایی و هزاران مشکل و معضلی که روزانه و بدون خواست مردم شاید به دلیل ناآگاهی گریبانگیر مردم شده و جامعه را دچار آسیب و مشکلات کرده است.
مقام معظم رهبری درست در آذرماه 1394 بود که بر ضرورت رسیدگی سران مملکت در خصوص پنج معضل حاشیهنشینی، اعتیاد، طلاق، مفاسد اجتماعی و اخلاقی و بر کنترل آسیبهای اجتماعی و کاهش آمار قربانیان این آسیبها با یک برنامهریزی دقیق تأکید کرد.
آسیبهای اجتماعی دامنگیر جامعه شده و جامعه ما با توجه به اسلامی بودن و فرهنگ غنی که دارد، مورد هدف دشمنان است و باید از فرصتهای موجود در کشور برای اعتلای ایران اسلامی و کاهش آسیبهای اجتماعی استفاده کرد و تدابیر و بیانات مقام معظم رهبری را نیز نقشه راه قرار داد.
آمارهای آسیبهای اجتماعی کشور نگرانکننده است و ما به عنوان یک کشور اسلامی که الگوی جهان اسلام هستیم باید به طور جدی به این مقوله بپردازیم.
پس به راستی برای کاهش آسیبهایی از این دست و دهها مورد دیگر که روزانه بر روح و روان جامعه نیز تأثیر میگذارد چه باید کرد و برنامهریزی مسؤولان به کجا رسیده است؟
کارشناسان معتقدند هرجا مردم برای انجام کار و یا فعالیتی مشارکت داشتهاند قطعاً آن فعالیت با موفقیت پیش رفته است و قطعاً برای حل مشکلات جامعه نیز میتوان از خود مردم کمک گرفت، چراکه دولت به تنهایی توان مقابله با مسائل و معضلاتی از جمله آسیبهای اجتماعی را ندارد.
تا زمانی که مردم کنار هم باشند و با مشارکت خود در عرصههای اجتماعی فعالیت کنند میتوانیم به کاهش مسائل و مشکلات نیز امیدوارم باشیم.
خانواده را نهاد اجتماعی مهمی در جامعه است که تحکیم بنیان آن میتواند سرمنشا حل بسیاری از مشکلات باشد اما متاسفانه امروز خانوادهها تحکیمهایی که باید داشته باشند را ندارد و به دلالی عاطفی میپردازند و این باعث جدایی عاطفی خانوادهها میشود.
استفاده از ظرفیت سمنها و نهادهای مردمی را امری موثر در کاهش آسیبهای اجتماعی میداند و متذکر میشود: باید مردم را از طریق تشکلهای مردم نهاد به سمت فعالیتهای اجتماعی هدایت کرد.
به نظر میرسد استفاده از آموزش نیز در کاهش آسیبهای اجتماعی امری مفید و موثر واقع گردد، گرچه برگزاری چند دوره کارگاه آموزشی در طول سال نمیتواند پاسخگوی رفع مشکلات باشد اما توجه به آموزشهای مستمر و پی در پی برای اقشار مختلف به ویژه جوانان و نوجوانان میتواند خطرات ناشی از کاهش آسیبهای اجتماعی را کاهش دهد و افتادن جوانان در دام آسیبهایی که بیشترین دلایل آن به تبلیغات غیردینی و غیرفرهنگی بیگانگان برمیگردد را با شفافسازی و اطلاعرسانی دقیق و درست جلوگیری کند.
آسیب شناسی اجتماعی همچون سایر حوزههای اجتماعی و عللی ، از شیوه عملی برای بررسی موضوعات مورد نظر خود استفاده میکند. به عبارتی برای مطالعه و بررسی علل ، زمینهها و راه حلها در زمینه کجرویها و آسیبها ، هم از لحاظ ذهنی به صورت شناخت مفاهیم خاص و هم به کمک ابزار وسایل تحقیق عینی به صورت پژوهشهای علمی استفاده میشود.