چند ملاحظه در ماجرای روحانی تندخوی و علی کریمی

چالش و مجادله مجازی علی کریمی، ستاره فوتبالی ایران با یکی از روحانیون با واکنش‌های متفاوتی در جامعه مواجه شد. ماجرا ازاین‌قرار است که علی کریمی با انتشار مطلبی در اینستاگرام به شیوه هزینه کردن نذورات انتقادی وارد کرد. حامد رضا معاونیان در قامت یک روحانی هم بر سر منبر با شدیدترین تعابیر به این موضع علی کریمی واکنش نشان داد. این مجادله از چند منظر محل بحث و تبیین است:

1- به نظر می‌رسد بخشی از روحانیت در چند دهه اخیر با برداشتی ناصحیح از مبانی دینی، خود را متولی، مالک و صاحب دین می‌داند و از موضع مالکیت‌ و صاحب‌اختیاری مطلق با دین‌داران و منتقدان شیوه دین‌داری رفتار کرده و آنان را قضاوت می‌کنند و هر جا تشخيص دادند که گفتار يا رفتار کسی‌ با سنجه‌هايی که ‌آنان تعیین می‌کنند - وعمدتا هم سلیقه‌ای است- سازگار نیست به تکفير و تفسیق طرف مقابل مي‌پردازند. اگر بگوییم همین احساس خودمالک‌پنداری و خودحق‌پنداری در چند دهه اخیر باعث بیشترین دین‌گریزی در میان جوانان جامعه شده، پربیراه نگفته‌ایم. جامعه ایران قرن‌هاست که رنگ و بوی دینی و اسلامی دارد اما در هیچ دوره‌ تاریخی تا این اندازه دین‌گریزی آن محسوس نبوده است. پس از ورود اسلام به ایران و فراگیرشدن آن، روحانیت مستقل و آزادی‌خواه همیشه در کنار مردم و صدای آنان بودند، اما شوربختانه این روزها گویی گروهی از روحانیون با نگاهی از موضع بالا و صاحب حق، خود را در تقابل آشکار و زیان‌بار با مردمی می‌بینند که نمی‌خواهند به همه منویات سلیقه‌ای روحانیت که در چند دهه اخیر رواج یافته و گاه دشوارترین قرائت از مذهب را اعمال می‌کنند، تن در دهند. بخشی از پیامدهای این گونه برخورد با مشاهده واکنش برخی هم‌وطنان در فضای مجازی به مواضع برخی از روحانیون قابل‌تأمل است!

2- علی کریمی نه به‌عنوان یک ستاره فوتبالی بلکه از جایگاه یک شهروند عادی‌ هم این حق را دارد با نگاه نقادانه از فلسفه برخی مناسک دینی پرسشگری کند. بعید است فقیهی پيدا شود که حتی‌ رد برخی از مناسک فرعی مذهب مثل نذری دادن را مشمول تکفیر و مجازات بداند، حال چگونه است که یک روحانی که ازقضا به‌واسطه شأن و جایگاه دینی خود باید تبلور اسلام و اخلاق و مبلغ عملی سیره و سنت نبوی باشد، با ادبیاتی سخیف نسبت به یک انتقاد واکنش نشان می‌دهد؟

3- توقع جامعه از روحانیت، تبیین، تشریح و تنویر مسائل دینی و حتی اجتماعی و سیاسی است و نه تهدید و تحریف و تکفیر! اگر این روحانی به‌جای حمله به پرسش یک شهروند با مراجعه به آموزه‌های دینی و مبانی فقهی این موضوع را واکاوی می‌کرد، نتیجه بهتری داشت، یا اکنون‌که موضع این فوتبالیست با بیشترین تایید از سوی مردم در صفحه مجازی‌اش مواجه شده است؟ چرا برخی روحانیون ملزومات جامعه مدرن را درک نکرده و با رفتارهای اشتباه خویش زمینه تخریب دین و دین‌گریزی نسل جوان را فراهم می‌کنند؟ مصیبت‌بارتر این‌که‌ این رفتارها به‌حساب دین و آیینی گذاشته شود که رویکرد کتاب و پيامبر و امامان آن در مواجهه با مخالفان آکنده از حکمت، جدال احسن، گفتگوی نرم و مهربانانه و سرشار از مداراست.

4 - واکنش شهرداری تهران به ماجرای این مجادله هم قابل‌تأمل است، گویی محبوبیت علی کریمی بابت انتشار تصاویر او در بیلبوردهای شهری بوده که حال شهرداری تهران با جمع‌آوری آن این گونه به سخنان این ورزشکار واکنش نشان می‌دهد. امروز علی کریمی، دیروز وریا غفوری و علی دایی و فردا دیگران و دیگران به دلیل بیان بخشی از مطالبات جامعه ممنوع‌التصویر، ممنوع از ورزش و ممنوع از کار می‌شوند، انباشت این رفتارهای نادرست و نادیده گرفتن حساسیت‌های شهروندان از کجا سر باز می‌کند؟! و سؤال آخر اینکه در موقعیتی که کشور، خود با مسائل امنیتی متعددی دست‌به‌گریبان است، چرا باید یک موضوع ساده به یک مسئله امنیتی دیگری تبدیل شود؟