شوشان - سید سجاد جلویانی :
شخصیت عباس بن علی :
عباس بن علی در سال ۲۳ یا ۲۶ قمری در مدینه تولد یافت . ودر ۱۰ محرم سال ۶۱ ق ،در کربلا به شهادت رسید .
عباس در خانواده اهلبیت تولد یافت. پدر علی بن ابیطالب و مادر فاطمه کلابیه دختر حزام بن خالد کلابی است . این ازدواج با مشاوره عقیل بن ابیطالب برای داشتن یک نسل درجه اول اخلاقی و نژادی انجام گرفت .
کنیه عباس عبارت بودند از :
ابوالفضل ابوقربه ، ابالقاسم .
القاب عباس عبارت بودند از :
قمر بنی هاشم ، باب الحوائج ، الشهید ،عبدالصالح ، صاحب اللواء ، طیّار ، المواسی ، الحامی ، الوافی.
شمایل عباس :
از آن جایی که جمال ظاهری و معنوی در وجود عباس تجلی یافته بود او را قمر/ ماه، بنی هاشم نامیده اند . در گذشته خاندان بنی هاشم ، عبدمناف را قمرالبطحاء ، هاشم عبد مناف را قمرالحرم ، عبدالله بن عبدالمطلب را مصباح الحرم ، مطلب بن عبدمناف را بدران ، شخص رسول الله را نور الحرم ،عبدالله بن علی بن الحسین را عبدالله باهر یا نورانی ، می نامیده اند .
عباس بن علی ،علم و دانش خود را از پدر خود و سپس از امام حسن و امام حسین فرا گرفت و فقیهی بزرگ گردید . در کلام معصومان آمده :
ان العباس بن علی زق العلم زقا .
یعنی بدرستی که به عباس بن علی علم فراوانی ارزانی گردید .
عباس در پاسخ شخصی در مدینه که به او ایراد گرفته بود چنین گفته است :
اما من نزد پدرم امیرالمومنین و برادرانم حسن و حسین علم آموخته ام و با فراگیری علم از این استادان ،در دین خود به یقین رسیدم در حالیکه تو در دین خود نسبت به امام خود شک می ورزی آیا چنین نیست ؟
سپس ادامه داد :
اما آن استادی که تو نزد او درس خوانده ای از تو بدبخت تر است ودر نزد تو اصول و قواعدی چند است که برای جاهل به احکام قرارداده شده است تا برای وصول به حقایق آنرا بکار گیرد . در حالی که من به این ها احتیاج ندارم ،زیرا احکام واقعی دین را از منبع وحی الهی دریافت نموده ام .
ودر من صفاتی گرانقدری است که اگر اندکی از آنها در میان تمام شما تقسیم شود توان پذیرش آنها را ندارید در حالی که در توصفات زیادی چون حسد و کبر زیاد می باشد .
خانواده و فرزندان عباس بن علی :
عباس در جوانی در مدینه با لبابه دختر عبدالله بن عباس ازدواج نمود و دو پسر به نام های فضل و عبیدالله داشت . در قیام امام حسین در مدینه و سپس مهاجرت به مکه و کربلا ، همسر و فرزندان عباس که در سن کودکی بودند در مدینه نزد ام البنین مادر عباس و همسر امام علی ماندند.
نسل عباس در تاریخ از عبیدالله ادامه پیدا کرد . عبیدالله بن عباس در جوانی با رقیه دختر امام حسن ازدواج نمود . فضل و عبیدالله نزد امام سجاد و اهلبیت دارای احترام فوق العاده بودند .
ویژگی های اجتماعی فرزند ان عباس (ع) :
بطور عمومی آنها شاعر بودند .
فقیه و راوی احادیث اهلبیت بودند.
دارای مناصب نقابت / پیشوایی علویان در خلافت عباسی بودند.
دارای مسوُلیت حکومتی در خلافت عباسی در ایالت های مکه و مدینه بودند .
دارای مناصب قضاوت در مکه و مدینه بودند .
واسطه حل اختلاف و گرفتاری اهلبیت با خلفاء عباسی بودند.
_ ابعاد اخلاقی :
دارای شجاعت ، عفت نفس جود و کرم ، حق طلبی بودند.
مورد وثاقت و اطمینان اهلبیت در عصر امامت در دوره خلافت عباسی بوده اند .
پناهگاه مادر و شخص امام مهدی در عصر غیبت صغری بوده اند .
مانند حضور امام مهدی و مادرش در خانه ابویعلی حمزه عباسی علوی به مدت شش ماه پس از شهادت امام حسن عسکری .
نسل عباس در گذر تاریخ اسلام :
نسل عباس از عبیدالله در تاریخ ادامه پیدا کرده است .
عبید الله با رقیه دختر امام حسن ازدواج نمود و دارای فرزندانی گردید . مهم ترین آنهاحسن بن عبیدالله است که دارای پنج فرزند پسر بود . فضل ، حمزه ، ابراهیم ، عباس ، عبیدالله .
__ فضل خطیب و سخنرانی فصیح و بسیار متقی ، بود و به ابن الهاشمیه معروف گردید . و اغلب فرزندان فضل صاحب علم و فضل و ادب بودند . دیوان شعر او موجود است و نسل فضل در قم ، مازندران ، در قرن های اولیه سکونت داشته اند .
_ حمزه بن حسن بن عبیدالله ، در عصر خود شبیه ترین فرد به چهره امام علی علیه السلام بود و مورد اکرام ماُمون عباسی بود .
_ محمد بن علی بن حمزه بن حسن بن عبیدالله از اصحاب امام رضا علیه السلام و دیگر امامان بود ودر سال ۲۸۶ ق وفات یافت .
- ابراهیم بن حسن بن عبیدالله عباسی علوی :
از هاد و فقهاء و ادیبان عصر خود بود . برخی از فرزندان ابراهیم نقیب علویان بغداد بودند . و عبدالله بن علی از نوادگان او در مصر باعث ترویج شیعه امامیه گردید و دارای کتابی بنام جعفریه در فقه شیعه است ودر سال ۳۱۲ ق ، وفات یافت .
- عباس بن حسن عبیدالله عباسی :
ابونصر بخاری می گوید :
فردی از بنی هاشم مانند او در جراُت و صراحت لهجه و تند گویی مشاهده نشده است . ودر دوره هارون الرشید از بزرگان بنی هاشم به حساب می آمد . فرزندان و نوادگان او در اطراف شام و اردن بنوشهید لقب داشتند .
- عبیدالله بن حسن عبیدالله عباسی :
اودر مکه و مدینه به قضاوت در آن شهر اشتغال داشت ودر سال ۲۰۴ ق وفات یافت . بازماندگان عبیدالله در شهر دیماط به نبو هارون معروف بودند . و گروهی از بازماندگان عبیدالله در ایران در شیراز و فسا زندگی می کردند و به بنو هدهد اشتهار داشتند .
- ابویعلی حمزه بن قاسم عباسی علوی در اواخر قرن ۳ ق ، و اوائل قرن ۴ ق ، زندگی می کرد و معاصر شیخ کلینی صاحب اصول کافی بود . ابویعلی از نویسندگان دوره خود بشمار می آمد و کتاب التوحید ، کتاب الزیارات ، و المناسک و کتاب رد بر محمد بن جعفر اسدی و کتاب رویات امام باقر از او می باشد .
- ابوعبدالله محمد بن علی بن حمزه بن حسن بن عبیدالله عباسی : ابوعبدالله محمد ،از اصحاب امام هادی وامام عسکری و امام مهدی و از برزگان بنی هاشم بود و با وفات امام عسکری ، نرجس خاتون و امام مهدی را خانه خود برد و مدت شش ماه از آنها حمایت کرد تاشرایط حکومت عادی گردید .
منابع :
سردار کربلا ، سید عبدالرزاق مقرم
منتهی الامال ج اول ، ۳۰۷
فرهنگ اعلام تاریخ اسلام . دوره دو جلدی