تعطیلات رسمی هفتگی نگاه ایدیولوژیکی یا مدیریتی

شوشان ـ علی کرد :

در تمام دنیا با نژادها و فرهنگها و زبانها و حکومتهای گوناگون، بلا استثنا تعطیلی هفتگی وجود دارد اما با توجه به فاکتورهای مختلف روزهای تعطیلی هفته هم از نظر کمیت و هم از نظر روز یا روزهای تعطیلی متفاوت است. بیش از صد کشور در روزهای شنبه و یکشنبه تعطیل هستند. در کشور ما تا همین چند سال پیش تعطیلی یک روز و آن هم روز جمعه بود. بین 114کشور فقط ایران و افغانستان و جیبوتی جمعه ها تعطیل بودند.اما اخیرا" دولت با شرایطی ادارات به غیر از دستگاههای خدماتی مانند بانکها و بیمارستانها در روز پنجشنبه تعطیل و تعطیلی هفتگی به دو روز افزایش یافت و چون در روزهای دیگر هفته ساعات کاری برای تعطیلی پنجشنبه بیشتر شده و از طرفی تعطیلی پنجشنبه مثل روز جمعه فراگیر نیست نیمتوان گفت که در هفته دو روز کامل تعطیلی داریم. سماجت بر تعطیلی فقط در جمعه و اخیرا"تعطیلی نیم بند روز پنجشنبه با هر دلایلی که باشد از بعد مدیریتی جای نقد و بررسی دارد.ما باید با لحاظ همه ی ابعاد در مورد مسایل کلان کشور تصمیم گیری کنیم و فقط از یک نگاه و یک بعد به آن ننگریم.هم بر اساس مدیریت تطبیقی نگاهی جهانی و فرامرزی به این موضوع داشته باشیم و هم نگاه درونی و توجه به فرهنگ و سسن و آداب و رسوم ایرانی و اسلامی . دیگر کشورهای اسلامی نیز با نگاهی اسلامی و جهانی این موضوع را مورد توجه قرار دادند.در کشورهایی چون عربستان، عراق ، مصر ، اردن ، الجزایر،لیبی،عمان،بحرین، وکویت ...روز جمعه تعطیل است اما جالب توجه اینکه همین کشورها در روز شنبه نیز تعطیل هستند. در کشور ما که اکثریت قریب به اتفاق جمعیت آن مسلمان و نظام ما نیز مبتنی بر دین مبین اسلام است باید در همه ابعاد اسلام و اعتقادات اسلامی لحاظ شود اما نباید این نگاه ایدیولوژی با مدیریت روزآمد و کارآمد و بدیهیاتی که در تعارض با دین ندارد سایه افکند.امروزه به مدد تکنولوژی جهان بسان دهکده ای است و کشورها روزانه و بهتر بگوییم هر ساعت و هر لحظه با هم در تماس و تعامل و تبادل اطلاعات و کالا و داد و ستد هستند و با تعطیلی دو روزه شنبه و یکشنبه ارتباط ما با اکثر کشورهای جهان به مدت چهار روز در هفته تقریبا" قطع است. مراودات دولتها عمدتا" در روزهای کاری اداری انجام می شود و بسیاری از کشورها در دو روزی که وزارتخانه های ما در تعطیلی بسر می برند مشغول به کار هستند و در دو روز بعدش که آنها در تعطیلی بسر می برند روزهای کاری کشور ماست. با همین استدلال ساده و پیش پا افتاده میتوان به این نتیجه رسید که لازم است که حداقل یک روز تعطیلی مشترک با جهان داشته باشیم و این باعث میشود که یک روز مشترک کاری هم به آن اضافه شود و ارتباط با کشورها تسهیل شود که قطعآ" برای کشور از جهات مختلف مفید خواهد بود.جای بسی تعجب همراه با تاسف دارد که چندین دهه به این موضوع توجه نشده و تاکنون این مسیله بدیهی لاینحل ماند.اگر به دور از تعصبات دینی و با لحاظ اعتقادات دینی و رویکردی مدیریتی به این موضوع نگاه می شد انتظار می رفت که تعطیلی هفتگی در کشوراز پنجشنبه و جمعه به روزهای جمعه وشنبه تغییر می یافت.برای اتخاذ هر تصمیمی و اجرای آن می بایست مزایا و معایب آن را مورد بررسی قرار داد. سوال این است که معایب تعطیلی روز شنبه چیست؟ وقتی که روز جمعه که روز مقدس و روز عبادت است همچنان تعطیل باشد و به جای روز پنجشنبه روز شنبه تعطیل شود هماهنگی بیشتری در اداره امور عمومی و روابط بین الملل ایجاد می شود که تسهیل کننده تجارت بین الملل و پیشرانی برای توسعه اقتصادی خواهد بود.تن دادن به یک سری آداب و قواعد جهانی که منافع و مزایای آن بر مضراتشان بچربد نشان از عقلانیت و درایت است.لازمه یک مدیریت موثر و حکمرانی اثربخش برخورد فعالانه با تغییرات در همه ی ابعاد است. گرچه از بدو ایجاد تشکیلات دولتی و ساختارهای سازمانی تعطیلات بدین شکل بود اما لازم است که نه تنها در مورد تعطیلات هفتگی بلکه در شیوه ها و قواعد و قوانین و مقررات دیگر نیز تجدید نظر صورت گیرد. بهبود مستمر با تغییرات دایمی و مستمر قابل تحصیل است و اگر ما به دنبال توسعه و بهبود کشور باشیم نه تها نباید به دنبال دلایلی بگردیم که تغییرات را متوقف کنیم بلکه از تغییرات استقبال و بهانه هایی برای ایجاد تغییرات پیدا کنیم. این اقدام یک تغییر بی سابقه در کشور است اما یک مسیله پیچیده و بغرنج و چالشی برای کشور نیست. ما نباید تطابق با شرایط محیطی را با هضم شدن در آن شرایط اشتباه بگیریم.تغییر در یک روز تعطیل باعث میشود که ما فرصت بیشتری برای حضور در دهکده جهانی را پیدا کنیم اما البته که با لحاظ تفاوتهای بین المللی و تعامل با فرهنگهای ملل، بر ابعاد مثبت فرهنگی خود پافشاری کنیم و این عبارت مشهور را به ذهن بسپاریم که " در روم باید همانند رومی ها عمل کرد". این عبارت خطاب به همه ملل است که در روابط بین الملل تفاوتها را بپذیرند و به آن احترام بگذارند.نکته حایژ اهمیت دیگر،توجه به بهره وری است . طبق اعلام مرکز پژوهشهای مجلس در خوشبینانه ترین حالت ساعات کار مفید در ایران هر روز تا 2 ساعت است که میزان هفتگی ان به بیشتر از 11 ساعت نمی رسد اما ساعات کار مفید در کشور ژاپن 40تا60 ساعت و در کره جنوبی54تا 72 ساعت است. با این بهره وری پایین در کشور ما راه چاره افزایش راندمان کاری است نه افزایش روزها و ساعات کاری. می توان از ابعاد دیگری نیز این موضوع را مورد بررسی قرار داد اما جهت اجتناب از تطویل کلام به همین بسنده می شود و بار دیگر تاکید میکنم که بهترین و اثرگذار ترین تصمیم در مورد تعطیلیهای هفتگی با توجه به شرایط درونی و محیطی، روزهای جمعه و شنبه است.