شوشان ـ محمدرضا چمن نژادیان :
سفر روسا، دولتمردان ،شخصیتهای حقیقی و حقوقی کشورهای مختلف دنیا به کشورهای دوست و دارای روابط امری اجتناب ناپذیر است. در این سفرها یک سری مقررات دیپلماتیک رسمی و تشریفاتی انجام می گرید. هر کدام از رفتارهای رسمی و تشریفاتی در ادبیات سیاسی و دیپلماتیک نمادی خاص و زبان گویایی برای رساندن نوعی از پیام به دنیا، ملتها و مدعوین دارند. معمولاً نوع رفتارها عمق روابط را همراه با کیفیت تعلقات خاطر دو کشور،ملت و سران را به مخاطبان می رسانند. تنوع و کیفیت اجرای تشریفات رسمی و غیر رسمی معانی خاص خود را در ابعاد فرهنگی، ملی و سیاسی دارند. انجام ، پایبندی و رعایت برخی پروتکلها رسمی علاوه بر اینکه امری پذیرفته شده اند، بعضاً الزامی و حیثیتی بسیار پراهمیت می باشند. بالعکس برخی اقدامات و تشریفات فقط نماد ذوقی و بستگی به کیفیت تعلقات دوستانه ی سیاسی ، فرهنگی و ملی دارند. مانند شلیک توپ، پرواز هواپیمای جنگی، مشاعره ی ادبی و...
در سفر و دیدارهای جناب دکتر پزشکیان ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران به جمهوری تاجیکستان نمادها، انجام پروتکلهای رسمی و تشریفاتی پیامهای ویژه ای داشتند. این سفر و رایزنی دیپلماتیک از سفرهای عادی با پروتکلهای مرسوم متمایز جلوه ی خاصی پیدا کرد. همانطوری که مرسوم و رسمیت یافته می باشد. در مجامع و کنفرانس های بین المللی برای سفرهای مقامات رسمی کشورها یا نشستهای دیپلماتیک زبان گفتاری باید زبان رسمی کشورها باشد. رعایت این بخش از پروتکلها بیانگر نوعی از احترام به جایگاه و شان فرهنگی، هویتی و ملی کشورها می باشد. در عین حال متبادر کننده ی عمق معانی فرهنگی، عاطفی و ادبیات تاریخی ملت ها به سایر ملل می باشد. چنانچه امروزه آثار ادبی،علمی و تندیس مشاهیر برجسته ی ایرانی و فارسی که در دنیا منتشر وبه نمایش در می آیند. از کثرت زینت کمی،کیفی و معانی گفتمان انسانی خاص ایرانی را بر تارک تاریخ بشریت می درخشانند.و غنای جایگاه تمدن کهن ایرانیان و فرهنگ والای مردمان ایران زمین را بطور خاص و فارس زبانان عالم را بطور عام به رخ جهانیان می کشانند. وقتی هر ایرانی و فارس زبان اشعار سعدی علیه رحمه را بر سر درب سازمان ملل مشاهده می کند.از سویی غصه می خورد چرا انسانیت به اصطلاح مدرن امروزی به ورطه ی نابودی با این همه جنایت پیش رو و در پانزده ماه گذشته توسط کوک کشان اشغالگر افتاده است. اما از سویی بر خود می بالد که این شاعر ایرانی فارس زبان چنین می فرمایند:
بنی آدم اعضای یک پیکرند ( یک دیگرند) / که در آفرینش ز یک گوهرند.
چو عضوی به درد آورد روزگار / دگر عضوها را نماند قرار
تو کز محنت دیگران بی غمی/ نشاید که نامت ندهند آدمی...
حال در سفر دیپلماتیک و دیدار تماماً ایرانی و فارسی سران دو کشور ایران و تاجیکستان اکثر پروتکلهای رسمی در ظل رعایت با تکریم طرفین اما دربرابر تشریفات غیر رسمی و معنوی رنگ باختند. زیرا اکثر آثار و نمادهای فرهنگی، ملی مذهبی و زبان گفتمانی مشترک پر کیفیت با بار عاطفی و ایران دوستی بودند. جایی جایی خاک تاجیکستان مملو از فرهنگ، نمادهای ملی و آداب انسانی غنی ایرانی می باشد. مفاخر و مشاهیر مشترک با زبان شیرین مشاعره ی عاطفه برانگیزی گفتمانی دو ریاست محترم جمهوری که آراسته به شعر، ادب و آداب فارسی و ایرانی بودند. پرچمهای با رنگ سبز،سفید و قرمز هر ببیننده ی ایرانی و فارس زبان را علاوه بر ایران و تاجیکستان در عالم وجد می آورد. مشاعره ی تیز هوشانه و عاطفه برانگیز با خواندن ابیات رودکی توسط دو ریاست محترم جمهوری تحسین برانگیز ترین رفتار هنرمندانه ی دیپلماتیک بود. نبوغ و هوشمندی جناب دکتر پزشکیان موجبات اوج گیری و مانایی این دیدار و سفر دیپلماتیک تماماً ایرانی و فارسی را رقم زد. بیان پر از احساس، زبان گفتاری و بدنی سرشار از عشق با چهره ی عاطفی صادقانه ی پزشکیان و پاسخ زیرکانه ی عمیق صمیمی جناب امامعلی رحمان اف اشک شوق و افتخار را از چشمان هر ایرانی و فارسی زبان بیرون آورد. بیان ابیات محترم رودکی که می فرمایند:
بوی جوی مولیان آید همی
یاد یار مهربان آید همی
ریگ آموی و درشتی راه او
زیر پایم پرنیان آید همی
... این خود دنیایی از دستآورد دیپلماسی داشت. پاسخ زیباتر و سرشار از معانی فرهنگی،ادبی و آداب ملی مشترک با خواندن فی البداهه بیتی از رودکی توسط میزبان محترم که فرمودند:
هیچ شادی نیست اندر این جهان،
برتر از دیدن روی دوستان
این دستاوردها را تاریخی و صد چندان کرده است. ایکاش این رویکردی دیپلماسی همیشه نزد همه ی دولتمردان در جمهوری اسلامی ایران در هر مکانی پایه ی گفتمان فرهنگی، علمی و دیپلماسی فارسی ایرانی قرار گیرد.
تاخواسته یا ناخواسته در ادبیات گفتمانی بین المللی و مذهبی موجبات خدشه به فرهنگ تمدن ایرانی را با تحقیر خود دولتمردان فراهم نگردانند. فلذا ناکید موکد می گردد، باید دولتمردان در هر سطح و شرایطی بدون ملاحظات ایدئولوژیکی و مراودات منطقه ای یا بین المللی پایبند به پروتکلهای رسمی با زبان گویای فرهنگ و تمدن پر افتخار ایرانی اسلامی و ادبیات فاخر فارسی باشند.