رضایتمندی شهروندان مدال افتخار مدیریت شهری است

«شهروند امروز دیگرگونه به شهر می‌اندیشد، او مطالبه می‌کند، پویاست و می‌داند برای جامعه‌اش چه باید بکند و برای تعالی شهر اهواز تلاش می‌کند...» اینها بخشی از سخنان امیر اهن‌جان معاون امور اجتماعی و فرهنگی شهرداری اهواز است که در دوره روی کار آمدنش تفاوتی در گفتمان فرهنگی-اجتماعی شهرداری اهواز پدید آمده است.

برخی از ناظران معتقدند راه بسیاری تا دستیابی به شرایط مطلوب در این حوزه باقی مانده است. 

هرچند راه دشوار است اما او و بدنه معاونتش با تلاشی دوچندان نشان داده‌اند که می‌توان در عرصه فرهنگی-اجتماعی یک شهر تحول ایجاد کرد. پای صحبتش که می‌نشینی آنجا که صحبت از مشکلات می‌شود، می‌گوید: «این‌ها را برای اطلاع خودت می‌گویم به نظرم در مصاحبه درج نشود...» ما هم به خواسته‌‌اش احترام گذاشتیم و درددلهایش را برای بعدها نگه داشتیم و گلایه‌هایش را ننوشتیم. البته این وعده را گرفتیم که بازهم وقتی برای ملاقاتهای بعدی و گفتگوهایی با موضوعات خاص بگذارد.

- با نام یاد خدا و با درود به روح پرفتوح شهدای عزیز ایران اسلامی که هر روز شهر شهیدپرورمان با نام و یادشان زینت یافته است. همانطور که شما فرمودید شهرداری‌ها به صورت سنتی و براساس نگاهی که از سال‌های دور باقی مانده حوزه خدماتی ـ عمرانی را دنبال می‌کردند اما چند دلیل عمده موجب توجه به رویکردهای فرهنگی-اجتماعی در حوزه عملکردی شهرداری‌ها شد. این تغییر البته بدون زحمت و راحت بدست نیامده و حاصل تلاش مجاهدان عرصه فرهنگ درشهرداری‌هاست.

 اولین دلیل تغییر نگاه‌ها به توسعه و مطرح شدن مفاهیمی چون توسعه پایدار و گزاره‌های پس از آن بوده که در مدیریت شهری توجه به ذینفعان و تعامل دوسویه با مجموعه شهرداری که در تمام ساحت‌های زندگی در شهر تاثیرگذار است، شهرداری را به عنوان نهادی اجتماعی معرفی نموده و این نهاد اجتماعی مقتضیات و گفتمان مختص به خود را به پارادایم‌های مرتبط با شهرداری‌ها تحمیل کرده است. حتی در خلال سال‌ها به این جایگاه رسیده اند که توسعه شهر برای شهروندان و با توجه به خواسته‌ها، نیازهای آن ها پیش برود . دومین مساله که شاید نقشی اساسی را در این تحول ایفا می‌کند خواسته شهروندان بوده. شهروند امروز می‌داند، می‌بیند، مطالبه می‌کند. 

شهروند امروز دیگرگونه به شهر می‌اندیشد، او پویاست و می‌داند برای جامعه‌اش چه باید بکند و مهمتر از آن برای تعالی شهر اهواز تلاش می‌کند. شهروند امروز بدون اینکه حتی پایش را از شهر اهواز بیرون بگذارد به مدد فناوری‌های نوین به‌راحتی می‌تواند حجم انبوهی از اطلاعات را بدست بیاورد و بر اساس آن شهر، شهرداری و حتی خودش را بسنجد.

امروز این شهروند ما از وظایفی که به عهده شهرداری‌ها محول شده کارکرد مطلوب می‌خواهد. کارکرد مطلوب هر نهادی در اجتماع، وظایفی است که از سوی جامعه به نهادها واگذار شده و امروز مردم فراتر از وظایف موجود و قانونی مدیریت شهر را از شهرداری‌ها مطالبه می‌کنند.

سومین نکته‌ای که به نظرم می‌رسد باعث شده شهرداری‌ها به رویکرد فرهنگی و اجتماعی بپردازند تربیت شهروندی است. شهروند با ویژگی‌هایی در شهر زندگی می‌کند و ممکن است برخی از شهروندان آنگونه که باید مهارتهای زندگی شهری را نیاموخته باشند و یا درگیر آسیب‌های اجتماعی و... شده باشند. به باور ما ، شهرداری‌ها با گسترش شیوه زندگی ایرانی-اسلامی، بهبود مهارتهای زندگی اجتماعی، کاهش آسیب‌های اجتماعی می‌تواند نقشی اساسی در تحول اجتماع و به تعبیری بالابردن کیفیت زندگی و حتی کاستن از هزینه‌های شهرداری‌ها ایفا کند.

 با تربیت شهروندی مسئول، پویا و آشنا به وظایفش شهرداری‌ها می‌توانند وظایف خود را به نحو احسن ایفا کنند. البته مسایل مهم و اساسی دیگری هم در انگیزش مدیران شهری بسیار حایز اهمیت است که نباید از آنها مغفول ماند، مانند منویات مقام معظم رهبری در خصوص فرهنگ و همچنین وظایف بر زمین مانده در زمینه ارایه آموزش‌های غیر رسمی و... که همه نیازی اساسی را برای ورود به این عرصه نمایان می‌کرد.

- نقشی که معاونت‌های امور اجتماعی- فرهنگی ایفا می‌کند تثبیت جایگاه گفتمان توسعه اجتماعی در مدیریت شهری است. بالطبع این گفتمان توسعه اجتماعی دارای مولفه‌ها و شاخص‌هایی است که توجه به آن‌ها می‌تواند شرایط را برای زندگی بهتر کرده و شهری ایده‌آل را رقم بزند. از این مولفه‌ها می‌توان به بهبود کیفیت زندگی شهری، ارتقای سرمایه اجتماعی، ارتقای رضایت از زندگی و رضایت از مدیریت شهری، مشارکت در اجتماع، مشارکت در مدیریت شهری با نگاه شهروندمدار و در جهت محله محوری، توانمندسازی محلات و توزیع عادلانه خدمات و امکانات در محلات شهر اشاره نمود. البته این را در حاشیه بگویم که امید بخشی به شهروند و کسب رضایتشان بی‌شک مهمترین مدال افتخار برگردن همه همکارانم در مدیریت شهری است.

ازدیگر سو در خصوص وظایف ما دو نگاه وجود دارد یک نگاه که معاونت را صرفا خدمات دهنده و سرویس دهنده به سایر معاونت ها می داند که در این دیدگاه شهرداری در بخش اجتماعی و فرهنگی صرفاً تبلیغ کننده و مطالبه کننده حقوق شهرداری است و شاید بشود ریشه این نگاه را به دوره ای برگرداند که به شهروند به چشم رعیت و فاقد حقوق نگریسته میشد و توسعه صرفا ساختن چند ساختمان و ... بوده است.دومین نگاه اینکه امروزه اجتماع محوری مساله اصلی شهرداری‌هاست چراکه سرمایه‌ها از سرمایه‌های صرفا مادی به سرمایه اجتماعی تبدیل شده و شهروند علاوه بر وظایف، ذی‌الحق و دارای حق شهروندی و صاحب اصلی شهر شمرده می‌شود و اگر شهروند یک شهر از شهرداری و مدیریت شهری‌اش رضایت داشته باشد بی شک در فعالیت‌های شهرش مشارکت خواهد داشت و به سرمایه‌ای مبدل خواهد شد که شهرداری می‌تواند با بهره از آن به حکمرانی خوب شهری دست یابد. ما در معاونت این رویکرد را باور داریم و به ظن ما اگر شهری متعالی و توسعه یافته می‌خواهیم باید به شهروندان شهر، نیازها و خواسته‌‌هایشان توجه کنیم و آن‌ها را پرورش دهیم. شهروندان توسعه یافته‌اند که شهری توسعه یافته را می‌سازند.

- باید به این مساله توجه کرد که فرآیند تدوین برنامه پنجساله توسعه شهر اهواز در حال انجام است و بی‌شک یکی از مهمترین بخش‌های این برنامه فرهنگی-اجتماعی خواهد بود اما در کوتاه مدت ما به این باور رسیده ایم که برای ارتقای سطح آشنایی شهروندان با حقوق و وظایف شهروندی و پرورش رفتار پایدار در میان شهروندان، ارتقای سلامت عمومی، بهداشت عمومی و ترویج شیوه زندگی سالم، ترویج و توسعه فرهنگ و ارزش های اسلامی- ایرانی، بومی – محلی و باورهای دین مبین اسلام و اشاعه ارزش‌های انقلاب اسلامی، فرهنگ ایثار و شهادت متناسب با شان و جایگاه عظیم شهر اهواز در هشت سال دفاع مقدس و ورود تشیع به کشور عزیزمان باید تلاشی دو چندان کنیم. همچنین در زمینه کالبدی هم تلاش برای ارتقای هویت ایرانی- اسلامی شهر (کالبدی) و تحکیم تعلق خاطر شهروندان به شهر و محیط شهری نقشی مهم در شهر ایفا خواهد کرد. اینها شاید در کوتاه مدت بتوانند زمینه را برای تدوین برنامه‌ایی کارآمد و پویا برای شهر اهواز فراهم آورد.