هجمه تخریب زیست محیطی همزمان چهار وزارتخانه به خوزستان

عمده مردم خوزستان حتی در طول هشت سال جنگ و آورگی از جلگه خوزستان یا مهاجرت ننمودند یا اینکه بعد از مهاجرت، به خوزستان برگشتند و علیرغم همه تبعات منفی و خطرناک زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی جنگ در خوزستان، امید به زندگی در خوزستان را از دست ندادند ولی نمی دانستند قرار است تا هجمه تخریبی چهار وزارتخانه، محیط زیست خوزستان را به کام نابودی بکشاند و زندگی مردم را به عنوان بخشی از بالاترین سرمایه ملی به مخاطره بیاندازد. 

به طوری که امروزه افراد زیادی را در خوزستان می بینیند که علاقه به مهاجرت از جلگه خوزستان دارند زیرا آنها بر این باور و اعتقاد هستند که دیگر جلگه خوزستان برای زندگی مناسب نیست و برای حفظ سلامتی باید از جلگه خوزستان مهاجرت نمود. زیرا آنها این تجربه را کسب نموده اند که روزهای یک سال زندگی مردم با دغدغه های زیست محیطی همراه است. یک روز دغدغه ریزگردها، روز دیگر دغدغه باران های اسیدی یا مسمومی، روز دیگر باران خاکستر نیشکر، روز بعد انتقال آب کارون و کاهش کمیت و کیفیت آب، و دغدغه های دیگر که همگی تبعات و پیامدهای منفی متنوع خود را دارند و ظاهراً قرار نیست قطعنامه صلح زیست محیطی و پایانی برای این هجمه زیست محیطی خوزستان عملی شود.

اما متاسفانه هجمه تخریبی استان خوزستان تحت نام پروژه های ملی شروع شد که بعد از چند سال مشهود شود ویژگی های "غیر کارشناسی" و "بی توجهی به کیفیت زندگی مردم" از ویژگی های این پروژه های است که طراحی شده اند.

وزارت نیرو به عنوان اولین مخرب محیط زیست خوزستان با نگرش غیر ملی، محیط زیست خوزستان را به کام مرگ کشانده است. اگرچه نگرش غیر ملی این وزارتخانه توسط نمایندگان مردم خوزستان در مجلس شورای اسلامی اعلام شده بود، ولی حرکت های کتمانی خود را در قبال نابودی محیط زیست خوزستان انجام می دهد که در بازدید نمایندگان مجلس از طرح های انتقال آب اعلام شده بود.

به نام افتخارت وزارت نیرو، ارمغان های نابودی متعددی برای محیط زیست خوزستان رقم خورد. 

سدسازی از نمونه بارز تهدیدهای زیست محیطی خوزستان بوده است که نمونه آن را در تراژدی اسفبار سد گتوند می توان یافت که از آن به عنوان افتخارات ملی وزارت نیرو یاد می شد. 

تبعات منفی اجتماعی و زیست محیطی عملکردهای وزارت نیرو گریبانگیر استان خوزستان شده بودکه نمونه بارز را می توان در تاثیر گذاری وزارت نیرو در خشک شدن تالاب هور العظیم و بروز و تشدید پدیده ریزگردها یافت.

حال این سوالات پیش می آیند که چرا وزرات نیرو با چنین عملکردهای غیر کارشناسی زمینه نابودی محیط زیست خوزستان را فراهم آورد؟ چرا وزارت نیرو هیچ وقت اقدام به جبران خسارت به مردم خوزستان نشد؟ نگرش وزرات نیرو در قبال مردم خوزستان و به مخاطره انداختن زندگی آنها می تواند چه پیام و مفهومی داشته باشد؟ آیا عملکرد وزارت نیرو امنیت و صلح اجتماعی را به خطر نمی اندازد؟ و سوالات که پاسخ آنها هیچ وقت به طور صریح از طرف وزارت نیرو اعلام نشده است تا زمینه نگرش را به عملکرد وزارت نیرو شفاف تر نماید و از ابهامات موجود پرده بردارد.

وزارت نفت هم همگام با وزرات نیرو از آلودگی هوا گرفته تا دیگر چالش های اجتماعی و زیست محیطی، زمینه را برای نابودی محیط زیست خوزستان فراهم نموده است. تالاب هور العظیم به عنوان سپهر برای ریزگردها هیچ وقت معامله وزرات نیرو را با خودش فراموش نمی نماید یا پیشنهاد آلودگی نفتی به عنوان گزینه مهم علت باران های مسموم در سال 1394 نیز نمونه ای از تبعات اینگونه هجمه وزارت نیرو به محیط زیست خوزستان است. 

وزارت جهادکشاورزی نیز با تکنولوژی به تاریخ سپرده شده زمینه را طور دیگر و در کنار دو وزراتخانه مخرب زیست محیط خوزستان مهیا نموده است. تکنولوژی که از طرف بعضی از سازمان های ذیصلاح مورد انتقاد قرار می گیرد. به هدر آب دادن و کمک به تشدید بحران آب و مشارکت در طرح های غیر کارشناسی که به عنوان مخرب زیست محیط خوزستان اعلام شده از طرف دانشگاهیان، از مهمترین نمونه های تخریب های زیست محیطی این وزارتخانه در قبال محیط زیست خوزستان و مردم آن است.

آلودگی های صنایع در استان خوزستان از هیچ کسی پوشیده نیست. استانی صنعتی که در آن صنایع متعددی از آب گرفته تا هوا، از هیچ نابودی محیط زیست خوزستان دریغ نموده اند و به نحو احسنت و ممکن زمینه نابودی محیط زیست خوزستان و به مخاطره انداختن زندگی مردم آن را فراهم نموده اند. 

سازمان حفاظت محیط زیست در قبال انواع فعالیت های تخریبی زیست محیطی که هجمه تخریبی به محیط زیست خوزستان و به مخاطره انداختن مردم استان است باید یکی از این گزینه ها را انتخاب نماید و آن اینکه از اتفاق افتادن اینگونه پروژه ها(مانند سد گتوند) اظهار بی اطلاع نماید که این گزینه از عقل به دور است یا اینکه اعلام نماید که خودش مجوز زیست محیطی برای اینگونه پروژه ها صادر نموده است. آنچه مهم است این است که هنوز سازمان حفاظت محیط زیست در برابر پروژه های مخرب زیست محیطی موضع صریح اتخاذ ننموده است زیرا که به عنوان امین مردم در حفاظت از محیط زیست خوزستان گزارش رسمی ارائه ننموده است. به عنوان مثال، بعد از سه سال از اتفاق افتادن و درحال اتفاق افتادن باران های اسیدی و مسمومی، گزارش کاملی ارائه نداده است. اگرچه بسته حمایتی ریزگردها که ریاست سازمان حفاظت محیط زیست وعده آن را بعد از سال ها اتفاق افتادن ریزگردها به مردم قول داده بود فقط در حد یک شعار در ذهن مردم از آن یاد می شود.

راستی چه کسی یا چه سازمانی به عنوان متهم باران های اسیدی یا مسمومی خوزستان به دستگاه قضائی معرفی شد؟ راستی چرا بعد از گذشت چند سالی از باران های خطرناک پاییزی در خوزستان، چه گزارش علمی کاملی(به دور از فرضیات) از منابع آلاینده ها ارائه شده است؟ 

راستی به چه دلیل باران خاکستری و بوی تعفن نیشکر باید جزئی از فرهنگ زندگی مردم خوزستان حساب شود؟ و سوالات دیگر که همگی ابهاماتی هستند که به نوعی فلاکت برای محیط زیست خوزستان و مردم آن حساب می شوند. 

خلاصه حرف آخر، این حق مردم خوزستان نیست که بعد از هشت سال جنگ و آورگی، با هجمه های تخریبی چهار وزارتخانه مواجه شوند و هر روز با دغدغه ای روز خود را تمام نمایند. یک روز دغدغه ریزگردها، روز دیگر دغدغه باران های اسیدی یا مسمومی، روز دیگر باران خاکستر نیشکر، روز بعد انتقال آب کارون و کاهش کمیت و کیفیت آب، و دغدغه های دیگر که همگی تبعات و پیامدهای منفی متنوع خود را دارند.

لذا امید بر آن است و غیر آن نیست که مسئولین چهار وزارتخانه و سازمان حفاظت محیط زیست بر این اعتقاد هستند که فرهنگ انتقاد پذیری به عنوان یک آمیزه دینی همیشه مورد توجه قرار گرفته است و بزرگان دینی از آن علتی برای رونق جامعه یاد نموده اند و حدیث «کلکم راع و کلکم مسئول » (همه شما در مقابل عملکردتان مسوول هستید؛ چه حاکم، چه مردم ) از پیامبر (ص) نمونه این آمیزه دینی است. امام راحل قدس‏سره نیز در عمل نشان می‏دهند، کرامت و عزت نفس در اعتراف به اشتباه است و نه در اصرار بر آن است. به عنوان نمونه، امام راحل قدس‏سره می فرمایند که : "من امروز بعد از ده سال از پیروزی انقلاب اسلامی، همچون گذشته اعتراف می‏کنم که بعضی تصمیمات اول انقلاب، در سپردن پست‏ها و امور مهمه‏ی کشور به گروهی که عقیده‏ی خالص و واقعی به اسلام ناب محمدی نداشته‏ اند، اشتباهی بوده است که تلخی آثار آن به راحتی از میان نمی‏رود". مقام معظم رهبری نیز با فرمایشاتی مانند "مسوولان از انتقاد نه بترسند، نه خشمگین و ناامید شوند"، "مسوولان در شنیدن انتقادها سعه صدر داشته باشند"، "انتقادپذیری فرصتی برای اصلاح است، از انتقاد عصبانی نشوید" همیشه موضع صریح خود را نسبت به نقد و انتقاد پذیری اعلام نموده اند. در دولت تدبیر و امید، ریاست جمهوری نیز بر نقد و انتقاد پذیری تاکید داشته اند. اگرچه نباید فرموده مقام معظم رهبری را فراموش نمود که "مسأله محیط زیست، مسأله این دولت یا آن دولت، مسأله این شخص یا آن شخص و مسأله این جریان و یا آن جریان نیست، بلکه موضوعی کشوری و ملی است".

بنابراین امید بر آن است تا دموکراسی تصمیم گیری و سیاست گذاری پژوهشی برای مدیریت زیست محیطی استان خوزستان با قدرت بیش از پیش اعمال گردد و چهار وزاتخانه مذکور در نگرش و عملکرد خودشان تجدید نظر نمایند و نسبت به عملکرد گذشته خود چاره اندیشه کنند.