کنکور دکتری تخصصی امسال نیز با تمام سختی و فراز و نشیبهایش در حال گذر است اما آنچه تفاوت این آزمون با سالهای گذشته را نمایان میکند، عنوان "طرح آزمایشی" بر فرآیند امسال است؛ طرحی که آه دانشجویان بسیاری را پشت خود بر جای گذاشته است...
کنکور دکتری تخصصی وزارت علوم هر سال بهصورت یک آزمون تخصصی توسط سازمان سنجش برای هر گرایش در هر رشته بهصورت جداگانه و سپس یک مصاحبه توسط دانشگاهها برگزار میشد که در این روند بیش از نیمی از اختیارات پذیرش دانشجو به دانشگاه واگذار شده بود.
کنکور امسال اما در قالب یک طرح آزمایشی با نسبت 30 به 70 با افزایش اختیارات دانشگاهها تغییر پیدا کرد و به عبارت دیگر 30 درصد نمره داوطلب برای گزینش در اختیار سازمان سنجش و از طریق برگزاری یک آزمون عمومی و غربال دانشجویان و 70 درصد آن در اختیار دانشگاه بهوسیله برگزاری آزمون تخصصی و مصاحبه قرار گرفت.
شاید علت اجرای این طرح اعتراضات رتبههای برتر آزمون تخصصی سازمان سنجش در سالهای گذشته بود که با وجود داشتن نمره بهتر بهدلیل انجام مصاحبه دانشگاه ها ممکن بود بهدلیل کسب نمره پایین در مصاحبه پذیرش نشوند اما چه بر سر دانشجویانی که درگیر طرح آزمایشی کنکور امسال شدند، آمد؟
جدا از اینکه دروس عمومی معرفیشده برای آزمون عمومی "غربالگر" سازمان سنجش، در برخی رشتهها در یک گروه آزمایشی با درسهای اختصاصی برخی گرایشها همپوشانی داشت که به نفع آنها و به ضرر دیگر گرایشها رقم خورد، در آزمون تخصصی هر دانشگاه که سؤالات توسط هیأتعلمی همان دانشگاه طراحی میشود، فارغ التحصیلان کارشناسی ارشد آن دانشگاه ممکن است بهدلیل آشنایی بیشتر با سؤالات شانس قبولی بالاتری داشته باشند که باز هم سبب تضییع حق دانشجویان لایقی میشود که از دیگر مناطق برای شرکت در این آزمون آمدهاند. گذشته از آن، نامعقول و غیرمنطقی نیست اگر اندیشیده نشود که دانشجویان کارشناسی ارشد در آستانه فارغالتحصیلی درگیر نوشتن پایاننامه و مقالات خود هستند، پس چطور میتوانند با این فشردگی زمان و حجم کار پس از گذراندن آزمون عمومی سازمان سنجش خود را برای آزمونهای اختصاصی و مصاحبه چندین دانشگاه آماده کنند؟
این شرایط در حالی است که هر دانشگاه هم سه یا چهار کتاب برای آزمون اختصاصی خود معرفی میکند؛ مگر ممکن است داشجویی بتواند در فواصل زمانی کوتاه تا آزمون اختصاصی هر دانشگاه علاوه بر هزینههای جانبی و زمان که در فشار و اضطراب صرف رفتوآمد میکند، این چند کتاب را هم مطالعه کند.
بهطور مثال آیا داوطلب ورود به چهار دانشگاه بودن، بدین معنی است که دانشجو باید در یک بازه زمانی 2 ماهه 16 کتاب را مطالعه کند، علاوه بر استرس و اضطرابی که در هر آزمون و مصاحبه باید متحمل شود؟ تازه آن هم اگر صرفنظر کنیم از اینکه برخی دروس معرفیشده توسط داشگاهها از دروس اختیاری دوره کارشناسی ارشد بوده و برای بسیاری از دانشجویان ارائه نشده است؛ یعنی قید مطالعه این درس را بزن و هر چه بادا باد!
این را نیز در نظر نگرفتیم که تاکنون برای تأمین محل اسکان داوطلبانی که برای مصاحبه مجبور به سفر به شهرهای مختلف میشوند و کسی تابهحال اعتراضی به آن نکرده، فکری نشده است و امسال به لطف عدم مدیریت مناسب برخی دانشگاهها و وجود فاصله زمانی بین آزمون اختصاصی و مصاحبه، تعبیر 2 سفر، 2 هزینه، 2 زمان و 2 اسکان به هر شهر میشود.
درباره برگزاری کنکور امسال هیچگونه نظرخواهی رسمی از دانشجویان نشد، با این حال پیش از اعلام نتایج آزمون عمومی سازمان سنجش، روال کار دوباره تغییر پیدا کرد و از 30 به 70 امسال به 50 به 50 برای سال آینده تبدیل شد.
در مجموع طرح آزمایشی امسال شاید بیشتر به نفع آندسته از داوطلبان "پشت کنکوری" شد که درگیر مقالات و فارغالتحصیلی خود نبودند اما از سوی دیگر موجب ضایعشدن حق بسیاری از دانشجویان شایسته در آستانه فارغالتحصیلی شد.
اکنون اما با همهی تغییرات این سالهای کنکور دکتری، همچنان داوطلبان این آزمون درگیر بیثباتی و عدم اجرای یک برنامه مشخص و قطعی برای سنجش و پذیرش هستند و هر سال باید منتظر بمانند که کدام اعتراض یا ایراد به نحوه پذیرش در این آزمون روند پذیرش را دوباره زیر و رو خواهد کرد، با این حال یک سؤال باقی میماند که چه بر سر دانشجویان داوطلب در طرح آزمایشی امسال خواهد آمد و چهکسی پاسخگوی آنها خواهد بود، آنان که سرنوشتشان با طرح آزمایشی امسال گره خورد و خود را "بدشانس" مینامند؟
یادداشت از پگاه یغمایی