از مهمترين عوامل تعيين کننده در فرهنگ عمومي مردم در يک جامعه مي توان به شرايط تاريخی ، خصوصيات جغرافيايي، ساختار اجتماعی- اقتصادی و آداب ، رسوم و سنت های آنها اشاره كرد. در اين نوشتار تمركز بر روي شناخت فرهنگ عمومي مردم است که در ارتباط با نظام قومي شکل گرفته است.

در واقع به بررسي رفتار افراد در جريان انتخابات با موضوعاتي همچون فرهنگ اجتماعي، تعصبات قومی، و مشارکت اجتماعی آنها پرداخته شده است. اكثر افراد در چنين جوامعي خود را در قالب يك بستر اجتماعي با قوميت هاي خود تعريف می کنند.

در اين مشارکت ها عمدتاً قوميت ها و حتي رده هاي پایین تر يعني ايل و طايفه و عشيره ابراز وجود دارند و سعي و تلاش مي نمايند تا نه در قالب يک مشارکت مدنی و فراگير كه اصل بر هويت شهري و منطقه است و پيشرفت و آباداني و تعالي همگاني است(چون با انتخاب شدن در چنين روشي بدليل مطالبات قومي نمي توان رسالت همگاني را به نحو احسنت انجام داد) بلکه در يك کشمکش قومي سعی در به کرسی نشاندن کانديدايي از قوم خود را دارند.

البته چنين نمودهايي در حوزه انتخابات هاي ملي مانند رياست جمهوري معمولا كمتر نمايان است و بيشتر آرا تابع شرايط اجتماعي و سياسي كشوري است.اما در انتخابات هايي كه حوزه استاني و شهرستاني دارند وجود چنين تفكراتي در خوزستان پر رنگ است.

البته بدليل ماهيت انتخابات خبرگان رهبري كمتر شاهد چنين موضوعي بوديم زيرا تعداد كانديدا كم و بروز چنين تفكري كمتر محلي از اعراب داشت.اما در انتخابات مجلس و شوراهاي اسلامي شهر و روستا اين تفكرات در خوزستان غالب است.فقط در حوزه شهرستان اهواز بدليل وسعت شهر و ساختار كلانشهر آن اين دوره تفكرات اجتماعي – سياسي در قالب ليست ارائه شده قابل لمس بود،البته نه اينكه تمام ساكنين شهر چنين انتخابي را داشتند و تفكر قومي را كنار گذاشتند اما برآيند نتيجه پيروزي در قالب فراي قوميتي بود.

بايد بر اين نكته تاكيد داشت كه چاره اي جز ورد به پروسه توسعه سياسي و اجتماعي نداريم و بايد طبق قواعد مرسوم و شناخته شده ي دموكراسي حركت نماييم تا حقوق همه شهروندان محفوظ و برآورده شود و تفكرات ما بر اساس توسعه هاي همه جانبه تعريف گردد.مگر نه تامين شدن هدف قوم و عشيره ما دردي را دوا نخواهد كرد و در كل مسائل و مشكلاتي را بروز خواهد داد كه در نهايت رضايت خاطر همگاني برقرار نخواهد بود.لذا اگر نكته لزوم پذيرش و تمرين توسعه همه جانبه فرهنگ عمومي را اگر قبول و باور داشته باشيم لذا بايد ابتدا شناختي از فرهنگ توسعه و تعريفي داشته باشيم تا بتوانيم بر اساس آن نقشه راه عمل نماييم.

لازم به توضيح است كه در مباحث توسعه اي ،توسعه فرهنگ اجتماعي - سياسي در انتخابات و نظام هاي مشاركتي پديده ای نسبتاً نو و در كشور هاي مختلفي در حال جريان است و هنوز نظريه پردازان در حال بررسي زوايای مختلف آن هستند.البته در اين نوشته سعي در توضيح فرهنگ توسعه سياسي نداريم و بيشتر از جنبه علوم اجتماعي به موضوع پرداخته ايم.

علوم اجتماعی يک پديده را به عنوان يک امر اجتماعی تام در نظر گرفته و در ارتباط با تمام ابعاد آن، مفاهيم و رويكردهاي مختلف را بررسی می کند امروزه کاملا مشخص است برای ايجاد و تسريع توسعه اجتماعي - سياسي در هر منطقه ابتدا شناخت فرهنگ عمومي مردم آن منطقه لازم و ضروری است.

در کشورهای در حال توسعه از جمله ايران - كه گذار از جامعه سنتی به مدرن کاملا رخ نداده- همزمان هر دو فرهنگ سنت و مدرنيته در کنار يکديگر وجود دارند.به عبارت ديگر در ايران با وجود پذيرش فرهنگ اجتماعي - سياسي مدرن هنوز عناصر فرهنگ هاي سنتی حفظ شده است البته اين نوع از روش ها و تفكرات در حوزه هاي مختلف جفرافيايي كشور متفاوت و درصد هاي كمتر و بيشتر دارد.

از جمله اين عناصر نظام طايفه ای و قبيله ای و عشيره اي است که مشخصاً در مناطق مختلف کشور خصوصاً منطقه ما خوزستان و حتي شهرستان اهواز (بعنوان مركز استان و نقطه ثقل و مظروف تمامي قوميت هاي خوزستاني) رواج دارد و در لايه های مختلف اجتماع و حتي نهادهای دولتي و مدني ديده مي شود.

متاسفانه بخش عظيمی از تاريخ تمدن ايران کشمکش های قومي و طايفه اي بوده بطوريكه بعضي از نظريه پردازان معاصر داخل و خارج كشور علل عقب افتادگي ايران نسبت به ديگر كشورهاي صنعتي دنيا را به همين دليل مي دانند كه گاهاً اين مناقشات در ابعاد وسيع تر خود حتي به تغيير و تعويض حكومت ها انجاميده(مانند ايل قاجار در تاريخ معاصر ايران) و در ابعاد كوچكتر به تغييرات اساسي در يك منطقه ، شهر يا استان منجر گرديده است كه استان خوزستان در اين زمينه استاني پرحاشيه بوده است و يكي از دلايل عمده عدم توسعه استان را مي توان در همين علل بررسي نمود .

استمرار چنين تفكراتي مي تواند به نوعی فاصله استان را را با توسعه هاي مطلوب و همه جانبه زياد نمايد.فرهنگ عمومي و اجتماعي مردم منطقه به طور خاص جهت دهنده رفتار هاي آنان است و اين فرهنگ نشان می دهد که افراد در مواجهه با عناصر مختلف تصميم گيري و تصميم سازي چه واکنش هايی از خود نشان می دهند.

در جنب بررسی رفتارهاي مردم، البته شناخت منابع ديگر تاثير گذار بر فرهنگ عمومي و اجتماعي جامعه نيز از اهميت بالايی بر خوردار است. اما در ارتباط با نظام هاي قومي محور مي توان گفت كه در عناصر بنيادی آن ،فرهنگ عمومي خاصی شکل گرفته که بر همه ابعاد رفتاری اكثر شهروندان جامعه هدف حاکم می باشد و نظام هاي قومي با داشتن عنصر پدر سالاری و بزرگ سالاري افراطی يا تعديل يافته درون خود معمولاً مانع تفكر و تحليل و تصميم گيري درست شده بطوريكه شايد نفع طايفه و عشيره بر مصلحت كل جامعه برتري مي يابد، همچنين عامل خويشاوندی به عنوان يکی از منابع قدرت مانعی جدي بر سر راه شايسته سالاری واقع شده و در چنين شرايطي تعصبات قومي مانع از وفاق اجتماعی و مشارکت های اجتماعی و سياسی مي گردد.در صورتيكه حداقل در شهرهاي بزرگ و كوچك شهروندان بايد خود را در قالب هويت شهري و ملي تعريف و كاركردهاي خود را مشخص نمايند تا بتوانند در جوار هم محيط زيست سالم و پايدار و توسعه اي همه جانبه را رقم بزنند.

البته بايد گفت واژه قوميت و قوم گرايي بيشتر استفاده کاربردی دارد و برداشت‏های متفاوتی از آن صورت گرفته است. طبق تعريف جامعه شناسان قوم عبارت از يک جمعيت انسانی مشخص با يک افسانه اجداد مشترک ، خاطرات مشترک ، عناصر فرهنگی، پيوند با يک سرزمين تاريخی يا وطن و ميزانی از حس منافع و مسئوليت که عناصر محوری هويت، اعتقاد، آگاهی و فرهنگ مشترک را داراست. در هويت ملی (حقوق شهروندی) اين سؤال مطرح است که فرد خود را عضو چه واحدي از جامعه می‏داند و تا چه اندازه احساس بيگانگی او با واحد هاي اجتماعي عميق است و افراد ساکن در يک جغرافيای خاص و تحت حاکميت قوانين حاکم بر آن ، آيا از لحاظ روحي و روانی نيز خود را عضو آن واحد می‏دانند.

هويت ملی دارای وجوه مشتركي است كه با موضوعاتي چون حقوق شهروندی و شهروند ملی رابطه نزديکی دارد و به طور سنتی به برابری انسان‏هايی که عضويت يک دولت ملی را پذيرفته‏ اند تأکيد شده است.

برای اين افراد سوای وجوه تمايز نژادی، زبانی و قومی، حقوقی هست که اهم اين حقوق تعريف گرديده است كه اتفاقا ماه گذشته رياست جمهور آقاي روحاني طبق قول داده منشور آن را منتشر نمود.اعم اين تعاريف عبارتند از : برابری در فرصت دست‏يابی به مقامات سياسی و اداری جامعه،برابری در فرصت‏های اساسی مانند تحصيلات ، شغل مناسب و امکانات رفاهی،تساوی در حقوق و امتيازات قانونی،برابری در حقوق مربوط به مشارکت سياسی و وظايف آن.

برچسب ها: نويد قائدي ، انتخابات

X Share

Stumble Upon Delicious Cloob

Digg

تمام حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به شوشان است و استفاده از مطالب با ذکر منبع بلامانع است.

طراحی و تولید: ایران سامانه