شوشان: همایش راهکارها و چالشهای سد گتوند به همت کانون صنفی ، اعضای هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز در دانشکده علوم تربیتی این دانشگاه برگزار شد.
به گزارش شوشان ، دکتر حسین الهام پور دبیر کانون صنفی اعضای هیات علمی در رابطه با اهداف برگزاری همایش گفت: در کنار پیگیری مطالبات صنفی اعضای هیات علمی هدف ما از برگزای این همایش پررنگ تر کردن نقش اجتماعی دانشگاه برای حضور و نقش آفرینی در بطن جامعه است تا بتوانیم زندگی بهتری داشته باشیم.
عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران اضافه کرد: یکی از مسائلی که برای ما مهم است و سال قبل نیز همایشی برای آن برگزار کردیم بحث انتقال آب است، در ادامه سلسله مباحث های حوزه آب و تبعات آن در استان، بنا داریم در این همایش در قسمت اول جنبه های تخصصی و اجتماعی سد گتوند را بررسی کنیم و در مرحله دوم راهکارهای ارائه شده برای این بحران را مورد بررسی قرار دهیم.
دکتر چیت سازان : نظرات مختلفی درباره علت شوری آب مطرح شده است
عضو هیات علمی دانشکده علوم زمین دانشگاه شهید چمران در خصوص مسائل زمین شناسی سد گتوند در این همایش بیان کرد: در منطقه گتوند دو نظریه ارائه شد؛ نظریه اول این است که در منطقه گنبد نمکی وجود دارد و شوری آب به خاطر همین گنبدهای نمکی است. با بررسی هایی که انجام شد متوجه شدند که گنبد نمکی در این منطقه وجود ندارد.
چیت سازان اضافه کرد: نظریه دوم که صحت دارد، وجود رسوبات و سازند گچساران در منطقه است که باعث شده است منابع آب را تحت تاثیر قرار دهد و هر رودخانه که از آن عبور کند شور می شود. این سازنده از 8 بخش تشکیل شده است که لایه های میانی آن ازگروه های نمک است. در محل اصلی سد گتوند نیز معدن نمک عنبل وجود دارد و از اول هم قابل پیش بینی بود که این مشکلات را ایجاد خواهد کرد.
این استاد دانشگاه مشکل دیگر را فروچاله های موجود در منطقه دانست و افزود: در منطقه فروچاله هایی وجود دارد که در برخی موارد تا صد متر گسترش دارند و انحلال نمک ایجاد می کنند. برای رفع این مشکل پر کردن این فروچاله ها را در دستور کار قرار دادند ولی به خاطر اینکه از همان رسوبات سازند گچساران استفاده کردند جوابگو نبود. یک راهکار دیگری که در نظر گرفتند برای اینکه حجم ارتباط آب دریاچه با بخش های نمک قطع کنند، استفاده از یک مدل فیزیکی پتوی رسی بود که آن هم بعد از سه روز در آب منحل شد.
ی گفت: آبگیری سد گتوند با مخالفتهایی همراه بود، اما در نهایت در ششم مردادماه سال 90، آبگیری این سد آغاز و سه روز پس از آبگیری این پتوی رسی شسته شد. در هشتم مردادماه، حفرههای کوچکی در دیواره حائل ایجاد شد و در دهم مردادماه نیز چهار حفره به ابعاد دو برابر یک خودرو سواری در دیواره حائل شکل گرفت؛ روز بعد نیز دیواره حائل بهطور کلی مشکل پیدا کرد و شسته شد.
این عضو هیأتعلمی دانشکده علوم زمین دانشگاه شهید چمران اهواز خاطرنشان کرد: به نظر میرسد سازندگان سد از ابتدا مواردی را در نظر داشتند تا مشکلات سد را برطرف کنند. یکی از این راهکارها مدیریت مخزن بوده که هماکنون نیز مطرح است. به همین دلیل نیز یک لوله آببر تحتانی در سد کار گذاشتهاند تا آب شور را از مخزن خارج کنند.
چیتسازان در خصوص این راهکار، گفت: البته برخی میگویند وقتی این آب از مخزن خارج شود، محیط از حالت اشباع خارج شده و انحلال دوباره آغاز میشود.
وی ادامه داد: یک راهکار دیگر انتقال کل توده نمک است که این کار به معنای انتقال 600 میلیون مترمکعب مصالح است؛ البته راهکارهای دیگری نیز برای این سد وجود دارد. نباید فراموش کنیم سدی که ساخته شده است، برق زیادی تولید میکند. البته این سد آثار زیستمحیطی نیز داشته، اما منابع شورکننده خوزستان زیاد هستند که برخی از آنها نیز طبیعیاند.
مشاور استاندار در امور آب و محیط زیست: هیچ مسئولی هشدارها را جدی نگرفت
عضو هیات علمی دانشکده مهندسی علوم آب دانشگاه شهید چمران در توصیف مشکل سد گتوند گفت: کسانی که سدهای کارون را پیش بینی کرده بودند پایین تر از سد شهید عباسپور، سد مخزنی دیگری در نظر نگرفته بودند بلکه 3 سد جریانی تولید برق کوچک را پیشنهاد دادند ولی در ساخت سد گتوند به این مطالعات توجهی نشد. اولین اشتباه این بود که در مرحله اول مطالعات، شرکت مشاور ساخت سدی بزرگ را به جای ساختن 3 سد جریانی در نظر گرفت. اشتباه دوم این بود که برای محل سد 3 سایت پیشنهاد شده بود که مکان فعلی سد گتوند را به دلیل ذخیره بیشتر آب انتخاب کردند در صورتی که اگر سایت های دیگر در نظر گرفته می شد، دیگر در محدوده توده فعلی نمک قرار نمی گرفت.
مشاور استاندار در امور آب و محیط زیست با اشاره به مشکلات سد گتوند گفت: وقتی 30 تا 40 درصد از مراحل ساخت سد در حال انجام بود هشدارهایی در خصوص برخورد دریاچه سد به معادن نمک که در 5 تا 9 کیلومتری سد بود، داده شد ولی نشنیده گرفتند، البته اگر مشاوران طرح بدرستی کار خود را انجام داده بودند این مسئله را براحتی تشخیص می دادند. در سال 1390 نیز که می خواستند افتتاح و آبگیری سد را شروع کنند، کارشناسان خطر انحلال توده های نمک در مخزن سد را هشدار دادند که جدی گرفته نشد.
قمشی اضافه کرد: وقتی نمک در آب حل شود سنگین می شود و معمولا زیر آب شیرین قرار می گیرد به همین دلیل در وهله اول لایه های پایینی دریاچه را تحت تاثیر قرار می دهد. یعنی هر چقد از سطح دریاچه به سمت لایه های پایین برویم بر غلظت نمک افزوده می شود. برای درک بهتر این عدد باید بدانیم که آب خلیج فارس که قابل شرب نیست EC آن 40 تا 45 هزار است ولی لایه های پایین سد گتوند 185 هزار واحد دارد و با گذشت زمان بر آن هم افزوده می شود.
عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران ادامه داد: در سال 90 حدود 4 ملیون تن نمک در آب منحل شد و این عدد در سال 95 به 9.3 میلیون تن رسید. به تناسب نیز تغییرات میزان شوری یا EC از 900 میکروموس در سال های 80 تا 84 به 1362 میکروموس در سال 92 رسید. اما این تغییرات در سال 95 روند کاهشی داشت و به 1030 میکروموس رسید، این کاهش که جای امیدواری دارد ممکن است به خاطر ذخیره شدن نمک پشت مخزن، سیلاب هایی که در این سال ها اتفاق افتاد، کند شدن روند انحلال یا مدیریت صحیح مخزن باشد که باید بررسی شود. در مورد کند شدن روند انحلال باید گفت که در سال های ابتدایی بهره برداری حدود 6 میلیون تن در سال بود که در سال گذشته به 2 میلییون تقلیل یافت، اگر این روند ادامه داشته باشد می توان امیدوار بود که تعادل به مخزن برگشته است.
قمشی با اعلام آنکه بخشی از شوری کارون در گتوند و اهواز مربوط به سد گتوند است گفت: شوری آب کارون یا EC در سال 80 حدود یک هزار و 445 میکروموس بوده است که پس از بهره برداری سد گنوند به دو هزار 410 میکروموس رسیده است. البته علاوه بر شوری سد کارون منابع شور کننده دیگری هم در پایین دست سد مانند رودخانه شور دشت بزرگ، پساب های کشت و صنعت و کشاورزی وجود دارد. برای کاهش شوری آب در اهواز برای هر کدام از این موارد سناریویی هایی در نظر گرفته شده تا میزان شوری آب را کاهش دهند، یکی از این سناریوها کاهش 400 میکروموسی شوری سد گتوند است که می تواند بهبودی 30 درصدی در شرایط آب اهواز داشته باشد.
در زمینه پیامدهای اجتماعی و فرهنگی سد گتوند کاری صورت نگرفته است
عضو هیات علمی گروه علوم اجتماعی دانشگاه شهید چمران در ارزیابی مشکلات اجتماعی سد گتوند گفت: در زمینه پیامدهای اجتماعی و فرهنگی سد گتوند کاری صورت نگرفته است. مثل بقیه رویدادها به این مساله نیز نگاهی پس آمدی داریم، یعنی اتفاق روی داده است و حالا بنا داریم آن را بررسی کنیم.
نواح اضافه کرد: در جامعه سنتی مسئولیت ها شناخته شده است و انسان ها مقید به انجام وظیفه هستند، در این نگاه خطری وجود ندارد اما در جامعه مدرن اسنان ها به مسئولیت ها آگاهی ندارند، نتیجه این نگاه آن می شود که در خوزستان با چنین مشکلاتی دست به گریبان هستیم.
این استاد دانشگاه مسائل اجتماعی را در جهان سوم به حاشیه رانده توصیف کرد و افزود: مهم ترین آسیب اجتماعی سد گتوند مهاجرت است. در بعد فرهنگی مهاجرت، این افراد به مناطقی می روند که با آن بیگانگی دارند و گسلهای قومی و فرهنگی ایجاد می کنند که در نهایت به ابتذال فرهنگی منجر خواهد شد. از سوی دیگر با پدیده های گسترده بیکاری و تبعات آن، طلاق و اعتیاد و .. رو به رو می شوند. امیدوارم که رابطه مان را با محیط اخلاقی تر کنیم و تنها نگاهی فنی به مسائل نداشته باشیم، اگر آقایان قبلا اخلاقی تر فکر می کردند این اتفاق ها نمی افتاد.
همه راهکارها برای علاجبخشی سد گتوند در نظر گرفته شد
رئیس موسسه آب دانشگاه تهران در بخش دوم همایش گفت: در مطالعات مرحله شناخت در سال 68 به مسائل زمین شناسی توجهی نشد و در مطالعات بعدی نیز وجود سازندهای نمکی را نادیده گرفتند. در واقع از شروع عملیات اجرایی در سال 1380 و انحراف رودخانه کارون که در سال 82 انجام شد تا پیشرفت فیزیکی 40 درصدی ساخت به سازندهای نمکی توجهی نشد تا اینکه دانشگاه شهید چمران اولین هشدار وجود سازندهای نمک را داد که نادیده گرفتند. در سال 90 نیز که می خواستند آبگیری کنند با وجود همه مخالفت ها از جمله مخالفت سازمان محیط زیستی و بازرسی آبگیری سد را انجام دادند تا آن شود که نباید می شد.
بنی هاشمی اضافه کرد: مطالعات خارجی همگی ساخت 3 سد را پیشنهاد دادند ولی شرکت مشاوره مشانیر- لامایر که قرارداد ساخت سد دیگری را گرفته بود، مطالعات شناخت محل سد گتوند را به صورت رایگان و هدیه قرارداد آن سد بر عهده گرفتند. این مطالعات که بدون بازدید از منطقه انجام شده بود پیشنهاد ساخت دو سد را داد و در نهایت به ساخت یک سد منجر شد.
مجری پروژه علاج بخشی سد گتوند به ارائه راهکارهای در نظر گرفته شده برای سد مذکور پرداخت و گفت: اهداف در نظر گرفته شده در خروجی جلسات کارشناسی تخلیه و کاهش شوری مخزن، تحویل آب با شوری حداقل به رودخانه یا تلفیق هر دو راهکار است. راهکارهایی که برای این اهداف در نظر گرفته شد شامل کنترل شوری از مبدا، نمک زدایی و محبوس کردن نمک، مدیریت مخزن و شستشوی سریع و انتقال، انحراف و برچیدن آن در نظر بود.
این استاد دانشگاه ادامه داد: به دلیل نبودن قابلیت اجرایی و هزینه بالای برخی راهکارها حذف شدند و مدیریت مخزن و شستشوی سریع، انحراف و برچیدن سد و انتقال به خارج از رودخانه کارون، به عنوان گزینه های مد نظر انتخاب شدند.
وی افزود: در راهکار مدیریت مخزن تخلیه تدریجی آب شور مد نظر است تا هم آب دریاچه از نمک اشباع نشود و هم شوری آب کارون قابل تحمل باشد. این مدیرت مخزن جامع نیست و بحث تولید برق و کشاورزی را پوشش نمی دهد تنها شوری آب را تخلیه می کند.
رئیس موسسه آب دانشگاه تهران عنوان کرد: راهکار شستشوی سریع بدین صورت است که در ایام محدود سال (۱۶ روز ) تخلیه سریع آب با دبی بالا صورت بگیرد. این خروج سریع باعث می شود تا در بقیه ایام سال آب با کیفیتی داشته باشیم.
مجری پروژه علاج بخشی سد گتوند راهکار خط انتقال را برای انتقال شوری مخزن به خارج از رودخانه و به یک نقطه پذیرنده دانست و افزود: هدف این راهکار انتقال تخلیه شوری به خارج از مسیر رودخانه، کاهش شوری مخزن و در نهایت بهره برداری اقتصادی می باشد. در مورد نقاط پذیرنده هم باید گفت که ایجاد حوضچه های نزدیک سد، تزریق به چاه های نفت و پتروشیمی و تخلیه به خلیج فارس مد نظر قرار گرفت. از ایرادهایی که به راهکار انتقال به حوضچه های تبخیری و خلیج فارس وارد است می توان به هزینه بالای ۱۰۰۰ میلیار تومان برای انتقال اشاره کرد. تنها راهکاری که در این مورد هزینه ۵۳۷ میلیاردی لازم دارد انتقال به جنوب رودخانه دشت بزرگ است.
بنی هاشمی ادامه داد: راهکار دیگری که مطرح شد انحراف مسیر رودخانه است. یعنی آب را به پایین دست گتوند منتقل شود. بزرگترین ایراد این پیشنهاد آن است که به خاطر سیلاب ها و آورد میان حوضه ای دریاچه سد را نمی توان خشک کرد.
عضو هیات علمی دانشگاه تهران در پایان با اشاره به رتبه بندی پنج راهکار ارائه شده گفت: راهکار انتقال به نزدیک سد و مدیریت مخزن بیشترین امتیاز را کسب کرد و در حال حاضر احتمالا در حال انجام مطالعات نهایی است، البته از روند اجرایی و مطالعات بعدی خبری ندارم.
استاد دانشگاه نروژ : وضعیت سد گتوند فوق بدخیم است
استاد دانشگاه برگن نروژ خواستار تسریع در اجرای طرح علاج بخشی سد گتوند شد و گفت: طرح علاج بخشی سد گتوند باید بر مبنای پیش بینی های 70 سال آینده و با لحاظ کردن نظرات ذی نفعان غیر وابسته به دولت و مشاوران انجام شود.
ناصر کرمی که سخنرانی خود را به صورت ویدیو کنفرانس در نشست تخصصی دوم ارائه کرد، گفت: سد گتوند تنها با انگیزه های تجاری و مهندسی ساخته شده و به مسائل زیست محیطی آن هیچ توجهی نشده است.
کرمی با اشاره به نشانه های مسائل بدخیم در یک جامعه اظهار کرد: با توجه به که این مسائل با گذشت زمان حادتر می شود؛ مسببان مشکل از بانیان و مجریان هستند؛ اقتدار مرکزی لازم برای حل مشکل وجود ندارد و واکنش ها معطوف به حل مساله در طولانی مدت نیست، می توان نتیجه گرفت که مساله سد گتوند یک مشکل فوق بدخیم است.
وی با انتقاد از آبگیری سد گتوند افزود: بهترین راهکار حذف سد و تبدیل آن به یک موزه عبرت و مرکز گردشگری و یا علمی آموزشی تبدیل می شد تا همه دانشجویان و اساتید دانشگاه برای بازدید از آن بروند.
وی با در نظر گرفتن ۴ شاخص ارائه شده گفت: با در نظر گرفتن این شاخص ها وضعیت سد گتوند فوق بدخیم است. در چنین وضعی اولین کاری که باید صورت داد توقف و خارج کردن سد از چنین شرایطی است، دوم باید واکنش ها متناسب با سرعت زمان باشد. شرط سوم این است که کسانی اجرای راهکارها را بر عهده بگیرند که از بدنه دولت و مسببان وضع موجود نباشند و در نهایت واکنش های بلند مدت مثلا ۳۰ سال آینده چنین طرحی در نظر گرفته شود.
دکتر ناصر کرمی در پایان گفت: انجام این راهکارها به ما کمک می کنند تا مانند یک بیمار بدخیم، شرایط شیمی درمانی برای ما فراهم شود تا بتوانیم درمان کامل را آغاز کنیم. برای درمان کامل می توانیم یک استفاده دیگر برای سد در نظر بگیریم. مثلا می توانیم از هزینه هایی که انجام دادیم بگذریم و سد گتوند را به یک مکان توریستی تبدیل کنیم، یا می تواند به یک مرکز آموزش علمی تبدیل شود تا برای همه و آیندگان درس عبرتی باشد که چنین اشتباهاتی تکرار نشود.
نباید برای منافع اقتصادی سلامت و محیط زیست خوزستان را فدا کرد.
بهنام کرمی متخصص و فعال محیط زیست نیز در این نشست خواستار واگذاری اجرای طرح علاج بخشی سد گتوند به یک نهاد بی طرف شد.
وی افزود: طرح علاج بخشی هم اکنون توسط وزارت نیرو اجرا می شود، در حالی که این وزارتخانه مجری سد و جزو ذینفعان است. کرمی با انتقاد به راهکار طرح علاج بخشی مبنی بر انتقال آّب شور به محل نزدیک گفت: حوضچه های تبخیری پساب نیشکر و تبعات آن هنوز در خوزستان فراموش نشده بنابراین چگونه می توان دوباره چنین طرحی اجرا کرد؟
وی با بیان اینکه سازمان حفاظت محیط زیست وقت در مساله سد گتوند ضعیف عمل کرده گفت: چهار دانشگاه معتمد در این طرح همکاری کردند که تا کنون از عملکرد این دانشگاه ها هیچ گزارشی ارائه نشده و پاسخگوی مردم نیستند.
کرمی درخواست فعالان محیط زیست را برچیدن سد گتوند اعلام کرد و افزود: این سد می تواند در توریسم مورد استفاده قرار گیرد و نباید برای منافع اقتصادی سلامت و محیط زیست خوزستان را فدا کرد.
دکتر زراسوندی: احداث سد گتوند یک اشتباه ملی و بینالمللی بود
دکتر علیرضا زراسوندی استاد زمینشناسی زیستمحیطی دانشگاه شهید چمران اهواز اظهار کرد: دانشگاه شهید چمران هم با سازمان آب و برق و هم با سازمانهای نظارتی مباحثی را در خصوص سد گتوند مطرح کرده بود و پیش از آنکه حدود 50 درصد سد ساخته شود، در آن منطقه اردوهای صحرایی برگزار میکردند.
وی افزود: تنها معدن نمک ما همان معدن نمک عنبل بود که در این اردوها آن را به دانشجویان نشان میدادیم؛ این نمک، نمک خوراکی و یکی از باکیفیتترین نمکهایی است که در ایران داشتیم و ذاتاً بهدلیل نزدیکی با میدانهای نفتی عنبل و لالی، میزانید بالایی دارد. در آن زمان برآورد ما این بود که چیزی حدود 250 میلیون تن نمک در این منطقه ذخیره شده است، اما حالا میبینیم تمام این 250 میلیون تن در دریاچه وارد شده است.
رئیس مرکز تحقیقات منطقهای ریزگردها گفت: در خصوص مسائل "زمین - زیستمحیطی" پروتکلهایی وجود دارد و حتماً باید برای پروژههای بزرگ ازجمله سدها، شاخصهای زمین زیستمحیطی مطالعه شود. هر راهکاری نیز که برای سد ارائه میشود، باید پیوستهای زیستمحیطی، سلامت و تمام پیوستهای لازم را داشته باشد. عوامل مؤثر بر کیفیت آب دریاچه سد یا عوامل انسانزاد یا زمینزاد هستند.
زراسوندی با بیان اینکه احداث سد گتوند یک اشتباه ملی و بینالمللی است، تصریح کرد: از ما خواسته شد ببینیم آیا در دنیا نمونهای مانند این سد وجود دارد؟ شاید در آینده در متون زمینشناسی زیستمحیطی، سد گتوند را بهعنوان یک مورد مطالعاتی مناسب به دانشجویان معرفی کنند. در دنیا ضریب خطاهای زیستمحیطی برای سدها عمدتاً انسانزاد است، اما در کشور ما و در سد گتوند، سهم زمینزاد آن بسیار بیشتر است.
وی خاطرنشان کرد: در زمینشناسی گفته میشود مطالعات قبل از فاز شناخت تقریباً چنین خطایی را به صفر میرساند، عمده خطاها انسانزاد هستند. در سد گتوند، مباحث نفتی، چشمههای آسفالتی و قیرها و ... نیز وجود دارد و علاوه بر نمک یکی از مهمترین مسائلی که میتوانیم در سد گتوند مطرح کنیم، مباحث نفتی و چشمههای طبیعی هستند.
سد گتوند تهدیدی است که میشود آن را به فرصت تبدیل کرد
همچنین در این همایش، دکتر حسن امیربختیار مشاور مدیرعامل شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب، گفت: اگر بهصورت چندبعدی به مسأله نگاه کنیم، میبینیم که مشکل ما قابلحل است؛ این تهدیدی است که میشود آن را به فرصت تبدیل کرد. اگر در گذشته از معدن نمک، سالانه چهار هزار تن برداشت میشد، حالا میتوانیم سالی 300 هزار تن برداشت کنیم.
وی ادامه داد: در خوزستان سالی 200 هزار تن نمک مصرف میشود که 150 هزار تن آن در ارتباط با حفاریها و 50 هزار تن نیز مربوط به مصرف خوراکی نمک است. خودِ پتروشیمی نیز به سالی یکمیلیون تن نمک نیاز دارد.
مشاور مدیرعامل شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب تصریح کرد: مکانی که برای ایجاد حوضچههای تبخیری انتخاب شده، مکان بسیار مناسبی است. اگر در یک گودال سه متری سالانه 30 سانتیمتر نمک جمع شود، پس از ده سال، هشت یا 9 میلیون تن جمع میشود. گفته میشود که این کار مشکلات محیط زیستی ایجاد میکند.
امیربختیار افزود: در 14 کیلومتری مکان حوضچههای نمکی، یک پتروشیمی در مسجدسلیمان در حال ساخت است که میتواند از گاز خشک، اوره و آمونیاک تولید کند. اگر بتوانیم نمکها را به مصرف پتروشیمی برسانیم، ازلحاظ اقتصادی بسیار بهصرفه است.
وی گفت: یک کارخانه نمک 200 هزار تنی در اهواز به اتمام رسیده و بهزودی افتتاح میشود. این کارخانه میخواهد نمک خود را از بندر امام تأمین کند. میتوانیم همین کار را درباره سد گتوند نیز انجام دهیم. نمک این سد برای مصارف خوراکی، پتروشیمی، حفاری و ... بسیار باکیفیت است. این شرایط، شرایط خوبی است که بتوانیم فعالیت اقتصادی مناسبی داشته باشیم.
مشاور مدیرعامل شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب گفت: پیشنهاد میکنم در استان یک کارگروه برای بررسی بحثهای اقتصادی در این زمینه ایجاد شود. اگر تمام سازمانهای مختلف کنار هم باشند و دستبهدست هم بدهند، اطمینان دارم یک فعالیت اقتصادی مناسبی شکل میگیرد.
پیام پرفسور عطاالله قبادیان عضو هیئت علمی دانشگاه وین اتریش و عضو نخبگان علمی آلمان و استاد بازنشسته دانشگاه شهید چمران اهواز
به خاطر داریم که در اواخر دهه چهل شمسی که استان خوزستان طرح های بزرگ آبی _ خاکی و تولید فرآورده های کشاورزی را در دست اجرا داشت، دانشگاه جندی شاپور هم در حد امکانات خود ، در ارائه کمک های علمی_ کارشناسی با استان همراه بوده است،که از آنجمله باید به شکل گیری مرکز پژوهشی و تولیدی ( رامین) دهه پنجاه شمسی دانشگاه جندی شاپور یاد کرد.
البته که امروز هم چشم مردم ما به دانشگاه دوخته است. برای نجات استان زرخیز،پرآب و ثروتمند این بخش از پیکره وطن ما که عملا یک ویرانه تبدیل شده است .
امید است ، شرایط مناسبی فراهم آید تا دانشگاه بتواند ،مصممانه تر از پیش ، درجهت مقابله با روند تخریب و ساماندهی عرصه های زیستی و تولیدی راه حل های مناسبی به مسئولین دلسوز آگاه استان ارائه نماید.
طبعا تداوم و رسمیت بخشیدن چنین نشست ها و تصمیم گیری های علمی و پیگیری های کارشناسی ،یک پایگاه علمی _کارشناسی مستقل در دانشگاه را می طلبد که می تواند،تحت هرعنوانی نجات استان از تخریب و انهدام یا ساماندهی عرصه های زیستی و تولیدی استان خوزستان (هرطور که صلاح باشد) بیان و پیشنهاد می گردد.