ایالات متحده و ایران از گروههای سیاسی رقیب عراق حمایت میکنند تا پس از انتخابات ماه مه که هیچ برنده مشخصی نداشت، دولتهای مطلوب خود را تشکیل دهند.
روزنامه "وال استریت ژورنال" آمریکا با انتشار گزارشی تحلیلی از وضعیت تنش ها در شهر بصره عراق، این تنشها را نشانهای از نبرد قدرت بین آمریکا و عراق برای افزایش نفوذ در این کشور و خاورمیانه دانسته است.
به گزارش عصرایران این روزنامه نوشته است:
"شلیک راکت به سمت اماکن دیپلماتیک آمریکا در عراق – کنسولگری در بصره و سفارت در بغداد - بعد از اینکه معترضان در شهر بصره عراق کنسولگری ایران را سوزاندند، تنشهای ناشی از شکل گیری دولت جدید عراق است که در آن ایران و آمریکا در دو بلوک متفاوت ایفای نقش میکنند.
در روز یکشنبه بعد از اینکه دولت عراق نیروهای بیشتری به شهر جنوبی بصره فرستاد و مقررات منع رفت و آمد در این شهر پس از یک هفته تنش و آشوب در بصره وضع کرد، اوضاع به طور نسبی آرام شد.
ناآرامیها در بصره از ماه می سال جاری میلادی به بهانههایی چون آب شور شهر و نبود امکانات رفاهی شروع شد و در هفته گذشته و همزمان با تشدید تظاهرات به مرگ چند معترض انجامید. معترضان دفاتر اکثر احزاب سیاسی در بصره، از جمله گروههای شبه نظامی قدرتمند مورد حمایت ایران را سوزاندند.
مشخص نیست که راکتهای شلیک شده به سمت کنسولگری آمریکا در بصره کار چه کسی بوده است؛ اما بعضی از سیاستمداران و تحلیلگران این حملات را به عنوان یک پیام هشدار دهنده به واشنگتن میبینند، تا از مخالفت با تشکیل دولت بعدی عراق تحت حمایت جناحهای سیاسی عراقی نزدیک به ایران دست بردارد. "برت مک گورن"، نمایندۀ ایالات متحده در عراق، پس از انتخابات سراسری ماه می در عراق، به شدت احزاب کرد و ائتلاف سنی را تحت فشار قرار داد تا به ائتلافی که نخست وزیر "حیدر العبادی" هم جزئی از آن بود، بپیوندند.
یک ساختمان دولتی در بصره پس از حمله معترضان/ رویترز
وال استریت ژورنال: آشوب در بصره و جنگ آمریکا و ایران بر سر نفوذ در عراق
"صلاح الجبوری"، نماینده سنی پارلمان عراق در تشریح وضعیت فعلی تنشها در بصره، گفت: "این یک تنش خطرناک در یک دوره بحرانی از سیاست عراق و در منطقهای به شدت بیثبات و ناپایدار است."
ایالات متحده و ایران از گروههای سیاسی رقیب عراق حمایت میکنند تا پس از انتخابات ماه مه که هیچ برنده مشخصی نداشت، دولتهای مطلوب خود را تشکیل دهند. دولت ترامپ خواستار تشکیل یک حکومت دوست در بغداد پس از سه سال جنگ داخلی علیه داعش است؛ دولتی که با فشارهای اقتصادی و سیاسی آمریکا علیه ایران پس از خروج از برجام، همراهی کند.
آمریکا و ایران همچنین به منظور بسط نفوذ خود در خاورمیانه از گروههای رقیب در کشورهایی مانند سوریه، لبنان و یمن حمایت میکنند.
ایالات متحده و ایران با وجودی که از سال 2003 و از زمان سرنگونی حکومت صدام در عراق، برای افزایش نفوذ در این کشور رقابت کردهاند، اما در مورد تشکیل دولتهای اخیر، مصالحههایی هم داشتهاند و از سال 2014، آنها عملا برای جنگ با داعش در عراق در یک ائتلاف نانوشته بودهاند.
با این حال، برنامههای دو کشور در عراق همزمان با کاهش تهدیدات ناشی از گروههای ستیزهجو و تروریستی به طور فزایندهای متفاوت است. ایران همچنان به یک دولت دوست در عراق نیاز دارد که تحت فشارهای روزافزون ایالات متحده قرار نگیرد.
"رناد منصور" یکی از تحلیلگران موسسه "چتم هاوس" در لندن، درباره تنشهای اخیر در بصره معتقد است: تشدید غیرقابل کنترل تنش در عراق نه به نفع آمریکاو نه به نفع ایران است اما وقتی تنشها بالا بگیرد خطر اشتباه محاسبه هر دو طرف بالا میرود." او گفت: "هر دو میخواهند در صورت امکان از یک جنگ داخلی همه جانبه بپرهیزند."
رهبران شبه نظامی شيعه عراقی که روابط نزدیکی با ایران دارند روز شنبه هشدار دادند که ممکن است کنسولگریها و ماموران مرتبط با سازمانهای جاسوسی خارجی را که در تحریک معترضان برای حمله به دفاتر احزاب و کنسولگری ایران در بصره نقش داشتهاند، مورد هدف قرار دهند.
"ابو مهدی المهندس"، یکی از فرماندهان شبه نظامیان شیعه - که به خاطر نقش در بمب گذاری در سفارت خانههای آمریکا و فرانسه در کویت در دهه 1980 در لیست مظنونان تروریستی دولت ایالات متحده است- پس از وقایع خشونت بار بصره، گفته است: "سفارت آمریکا در بغداد در حال هدایت تشدید تنشها در بصره است."
معترضان با فریاد " ایران باید از عراق خارج شود" روز جمعه با حمله به کنسولگری ایران در بصره آنجا را به طور کامل ویران کرده و آتش زدند.
چند ساعت پس از این حمله، راکتهایی به سمت فرودگاه بصره که کنسولگری آمریکا نیز در نزدیکی آن قرار دارد و نیز منطقه سبز بغداد که سفارت آمریکا در آنجا واقع است، شلیک شد.
برای عراق، که با چالشهای بزرگی مواجه است - از جمله بازسازی مناطق ویران شده و بازپس گرفته شده از اشغال داعش - تشدید خشونتها میتواند روند بازسازی را تضعیف کند.
وقوع این تنشها در عراق، میتواند نقشه سیاسی پس از انتخابات سراسری 12 ماه مه را تغییر داده و از شانس حیدر العبادی برای تشکیل دولت دوم خود بکاهد و به طور بالقوه میتواند نیروهای سیاسی عراقی مخالف و یا متخاصم با آمریکا را متحد و تقویت کند.
پس از این تنشها "مقتدی صدر" روحانی پرنفوذ شیعه عراقی که فهرست انتخاباتی او بیشترین کرسی را کسب کرده و در ابتدا با "حیدرالعبادی" موتلف شده بود، خواستار استعفای العبادی شد. چند جناح دیگر عراقی نیز همراه با صدر خواستار استعفای العبادی شدهاند.
"قیس الخزعلی"، رهبر شبه نظامی شیعه در "ائتلاف فتح" -تحت حمایت ایران- از موضع مقتدی صدر استقبال کرد و گفت توافق و اجماع دو گروه – صدر و فتح - باعث ایجاد ثبات در عراق خواهد شد. او پیشنهاد نزدیکتر شدن دو گروه به یکدیگر را داده است.
"ژان کوبیس"، نماینده ویژه دبیر کل سازمان ملل در امور عراق، روز شنبه و پس از تنشهای روز جمعه در شهر بصره از سیاستمداران عراقی خواست تا به تشکیل یک دولت ائتلافی که قادر به پاسخگویی به خواستههای مردم باشد، سرعت ببخشند.
او گفت: " طولانی شدن فرایند تشکیل دولت جدید در عراق، باعث ایجاد جو عدم اطمینان و محیط مساعدی برای دستکاریهای سیاسی و اعمال خشونتهایی است که باعث خرابکاری در فرایندهای دموکراتیک میشود."