شوشان - لفته منصوری:
اولین شب قدر بدون مسجد را بر پشتبام واحد مسکونی خود در طبقه پنجم، احیاء کردم. در خنکای هوای نسبتاً بهاری و کمنظیر اهواز! فرادی و بدون هیچ جماعتی! خانوادهام ترجیح دادند با تلویزیون احیاء کنند! هرسال که دهتا دهتا فرازهای جوشن کبیر را میخواندند و در دلم اغلاط صرفی و نحوی آنها را میگرفتم و به قرائتشان نمره میدادم؛ دیشب خود غلطهایم را میشمردم! و این غلطشماری «در خود» و «برای خود» چه تجربهی نحیف و کمباری در سبک زندگی ما است؟! دیشب دلم برای مسجد و جماعتش به تنگ آمد.
نمیدانم آیا کرونا آمده است تا تاریخ را به دونیمهی پیشاکرونا و پساکرونا تقسیم کند؟ آیا مناسک دینی ما پروتکل محور خواهند شد؟ آیا آستانهی پدیدهی زیست دینی «تشیع» در ایران در مواجهه با «پروتکل استاندارد سازمان جهانی بهداشت در مقابله با ویروس کرونا» در حال شکلگیری و تکمیل است؟ آیا فاصلهگذاری اجتماعی به تقویت «دینگرایی فردی» منجر خواهد شد؟
آنچه تاکنون در برابر «جهان کرونایی شده» شاهد بودیم، عقلانیت اجتهادی همراه با رواداری و پذیرش همگرایی علم و دین بوده است! تعطیل و تعلیق برخی از مناسک دینی در این راستا قابلفهم و درک است. اگر کرونا آمده است که بماند باید دینپژوهان دست به «آیندهپژوهی» بزنند. این شاید ضروریترین استراتژی و راهبرد دینی و اجتماعی برای آیندهی دینورزی در جامعهی «مناسک محور» ما باشد.