انتخابات 1400 این ظرفیت را دارد که متفاوتترین انتخابات ریاست جمهوری چهار دهه گذشته شود. فاکتورهای مختلفی برای تایید این ادعا وجود دارد. اصلاحطلبان با چالش محبوبیت مردمی مواجه شدهاند و دیگر خبری از آن وضعیتی که در طول 23 سال گذشته داشتند، نیست! اصولگرایان نیز خیلی وقت است که محبوبیتی ندارند البته جز معدودی از جامعه که همواره به دلایل ایدئولوژیک حامی این جریان هستند. در چنین شرایطی اینکه چه کسی میتواند کاندیدا شود و اقبال عمومی را بدست آورد بسیار دشوار میشود. البته باید یک عامل دیگر را هم در این معادله پیچیده وارد کرد. تایید صلاحیت از سوی شورای نگهبان! مرحلهای که در ادوار گذشته سد راه خیلیها شده است، از هاشمی رفسنجانی گرفته تا محمود احمدینژاد! بنابراین عبور از این مرحله کار آسانی نیست، به ویژه برای اصلاحطلبان کار دشوارتری نیز به شمار میرود. اما فارغ از دو جناح اصلی، محمود احمدینژاد که روزگاری جزء تیم اصولگرایان بود حالا سال هاست که در دایره تنگ آنها جا نمیشود و
هوادارانش او را جریان سوم میدانند. جریان سوم البته سه نفر بیشتر نبودند، مشایی، بقایی و احمدینژاد، که دو نفر اول هم اکنون در زندان یا مرخصیهای زندان هستند. رئیس جمهور سابق این روزها شاید تنها باشد اما گوشه نشین نیست و هرطور که شده از نامه نگاری با ولیعهد عربستان گرفته تا توئیت قهرمانی تیمهای بسکتبال آمریکا خودش را بر سر زبانها نگاه داشته است. بدون شک او در جامعه همچنان هوادارانی دارد، هرچقدر از کلان شهرها دورتر شویم و به شهرهای کوچک و روستاها نزدیک شویم هواداران او بیشتر میشوند. البته این روزها با اوضاع اقتصادی و وقتی چشم مردم به قیمتها میافتد خیلیها حتی در کلان شهرها نیز « باز خدا پدر احمدینژاد را بیامرزد» را هر از گاهی به زبان میآورند. تردیدی نیست که احمدینژاد یکی از شیفتگان قدرت است، او در هشت سال ریاست جمهوری خود این موضوع را به خوبی ثابت کرد، در چهار سال دوم در علاقهاش به قدرت شاید زیاده روی کرد و همان کافی بود از قطار اصولگرایان پیادهاش کنند و موج برائت از او به سرعت راه بیافتد. این تمایل او به قدرت موجب شده بسیاری گمانه زنی کنند که برای 1400 کاندیدا خواهد شد، خود او نیز چنین موضوعی را رد نکرده است. این تمایل احمدینژاد اما با مخالفت شدید اصولگرایان همراه شده است. او 63 سال بیشتر ندارد و هنوز از خیلی از کسانی که در قدرت هستند جوانتر است اما چندی پیش آیت الله علی اکبر مسعودی خمینی عضو ارشد جامعه مدرسین حوزه علمیه قم گفت:«بنده به آقای احمدینژاد پیشنهاد میکنم که به جای دست و پا زدنهای بیهوده، در سالهای پایانی عمر در منزل بماند و ضمن راز و نیاز، کارهای خود را به خداوند متعال واگذار کند.»
قدیری ابیانه دیگر فعال سیاسی اصولگرا نیز درباره رئیس جمهور سابق گفته:«سفرهای مکرر احمدینژاد، موج سفرهایش و شعارهایی که به راه میاندازد نظیر اینکه احمدینژاد برگرد، زمینهسازی طرفدارانش و اظهارات مشاور رسانهای او یعنی جوانفکر مبنی بر اینکه احمدینژاد در انتخابات ۱۴۰۰ شرکت خواهد کرد همه نشان از تصمیم قاطع او برای حضور دارد؛ اگرچه او تایید صلاحیت هم بشود رای نخواهد آورد.»
مرتضی طلایی، نایب رئیس سابق شورای اسلامی شهر تهران، با اشاره به احتمال حضور محمود احمدینژاد در انتخابات آتی ریاست جمهوری گفت:«من گفته بودم که احمدینژاد در حال رایزنی برای تایید صلاحیت خود در شورای نگهبان است و من صرفا پیشبینیام این است که او تایید صلاحیت شود، اما ممکن است که این اتفاق رقم نخورد.» او ادامه داد:«به نظرم بسیاری از افراد در حال آمدن به میدان انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ هستند، اما معلوم نیست که در نهایت چه اتفاقی رقم بخورد، اما میتوان گفت که اگر احمدینژاد وارد میدان شود میتواند تبدیل به موج سومی شود که در وضعیت
موجود جامعه ما استقبال زیادی هم در پی خواهد داشت.»
حشمت الله فلاحت پیشه نماینده مجلس دهم نیز پیش از این درباره تایید
صلاحیت احمدینژاد گفته بود:« این چهره سیاسی که سابقه چند دوره حضور در پارلمان را دارد درباره احتمالات مطرح شده پیرامون تایید صلاحیت احمدینژاد از سوی شورای نگهبان، گفت: بنده نمیتوانم در خصوص نوع تصمیمگیری اعضای شورای نگهبان نظر قطعی ارائه بدهم زیرا روند «تایید» و یا «رد صلاحیت» در آن نهاد سازوکار مختص به خود را دارد، اما اگر به حافظه تاریخی خود رجوع کنیم افرادی را پیدا خواهیم کرد که گاهی در یک دوره رد و در مرحلهای دیگر توانستهاند از شورای نگهبان اذن ورود به عرصه انتخابات را اخذ کنند. با این تفسیر میتوان گفت شاید آقای احمدینژاد نیز بتواند به عنوان یک کاندیدا در انتخابات سال ۱۴۰۰ حضور داشته باشد.»
اما همه این گمانه زنیها به نظر میرسد پایان یافت وقتی دیروز سخنگوی شورای نگهبان توصیهای را نسبت به کسانی داشت که قصد حضور در انتخابات 1400 را دارند. کدخدایی در خصوص اعلام برخی از اسامی برای ریاست جمهوری ۱۴۰۰، گفت: شورای نگهبان هنوز درگیر انتخابات نشده است و در این زمینه ورود نکرده و اقدامی نیز نکرده است. از جهات قانونی افراد میتوانند در هر زمان ثبت نام کنند اما میتوان توصیه شخصی نه از منظر شورای نگهبان کرد افرادی که در گذشته رد صلاحیت شدهاند، دیگر ثبت نام نکنند.
پیام این جملات واضح است اینکه احمدینژاد بازهم اگر بیاید
رد صلاحیت خواهد شد! البته معلوم نیست که رئیس جمهور سابق اگر
عزم ثبت نام داشته باشد گوشش بدهکار این توصیه باشد. او نشان داده حتی اگر توصیه شود نیاید بازهم میآید. بنابراین هنوز هم میتوان انتظار داشت رئیس دولتهای نهم و دهم شناسنامه بدست برای ثبت نام حاضر شود و عزم ریاست دولت سیزدهم را داشته باشد! اما حالا با قطعیت بسیار بیشتری میتوان گفت او تایید صلاحیت نخواهد شد.
اما درباره این توصیه سخنگوی شورای نگهبان با یک فعال سیاسی اصلاحطلب گفتگو کردیم. جلال جلالی زاده به «آفتاب یزد» گفت:«این سخنان سخنگوی شورای نگهبان برخلاف دیدگاه و حکمی است که گفته شده میزان حال فعلی افراد است، بنابراین اگر این گزاره را قبول داشته باشیم که از قضا شورای نگهبان همواره روی آن تاکید خاصی داشته است این موضوع که فردی در دورههای گذشته
رد صلاحیت شده اکنون نیز خودش ثبت نام نکند، قابل قبول نیست.»
او افزود:«درباره احمدینژاد نیز چطور او دو بار تایید صلاحیت شد اما حالا پیشاپیش به نوعی پیام رد صلاحیت مجدد به او میدهند. آیا به دلیل برخی سخنان و موضعگیریهای متفاوتی است که رئیس جمهور سابق داشته است؟» این فعال سیاسی اصلاحطلب ادامه داد:«این حق هر شهروندی است که در انتخابات کاندیدا شود، اگرچه در نتیجه فقدان
ساختار حزبی مشاهده میکنیم که شان ثبت نام در انتخابات ریاست جمهوری پایین آمده است اما برای کسانی که قبلا رئیس جمهور بوده اند، یا وزیر و نماینده بوده و به قول معروف رجل سیاسی هستند حق حضور در انتخابات و ثبت نام باید وجود داشته باشد.»
جلالیزاده در پایان گفت:«اگر قرار است کاندیدایی برای ریاست جمهوری مناسب باشد یا نباشد ملاک را باید عملکرد وی در پستهای قلبی، ویژگیها و توامندیهای فرد دانست، اینکه مبنا این باشد که کاندیدای ریاست جمهوری همه حرفهایی که زده خوش آمد برخی باشد در این صورت تایید صلاحیت میشود و در غیر این صورت خیر،
رویه صحیحی نیست. باید این فرصت را دارد که براساس توانمندیهایی که افراد دارا هستند مردم انتخاب کنند که چه کسی رئیس دستگاه اجرایی کشور شود.»
اما علاوه بر احمدینژاد چه افراد دیگری شامل این توصیه کدخدایی خواهند شد؟ محمد هاشمی بهرمانی، علیرضا زاکانی، حمیدرضا حاج بابایی، حمیدرضا بقایی، محسن رهامی از جمله چهرههای شناخته شدهای بودند که در سال 96 رد شدند. ابراهیم اصغرزاده،اسفندیاررحیممشایی، طهماسب مظاهری، علی فلاحیان، علیرضا زاکانی، قاسم شعلهسعدی، محمد سعیدیکیا، محمدحسن قدیری ابیانه، مسعود پزشکیان، مصطفی کواکبیان ومنوچهر متکی از چهرههای رد صلاحیت شده در سال 92 بودند. هنوز معلوم نیست که آیا توصیه شورای نگهبان تنها با هدف احمدینژاد بوده یا لیست بلند و بالای ذکر شده را هم شامل میشود!