مرگ قوی بی آواز

  آیا تا حالا شاهد مرگ کِشتی ها بوده اید؟ می دانید کشتی ها وقتی به پایان عمر کاری خود می رسند چگونه از گردونه ی خدمت خارج می شوند و عمرشان به پایان می رسد؟  

نهایت ِ کشتی ها، نهایت تلخی ست. این قوهای پر تکبر آهنی که در ایام جوانی حاکم اقلیم امواج  دریاها و اقیانوس ها  هستند در پایان عمر، به غم انگیزترین  حالت  دست به خودکشی می زنند. وقتی کشتی ها فرسوده می شوند و شرکت های بیمه و موسسات رده بندی بخاطر ریسک غرق شدن و آلودگی  زیست محیطی و تلفات جانی،آنها را بیمه نمی کنند و مجوزهای دریانوردی به آنها نمی دهند راهی به جز اسکراب( اوراق کردن) ندارند. به اقتضای شغل این فرصت را داشتم که شاهد این پایان تراژدیک باشم. در اواخر دهه هفتاد تا اواسط دهه ی هشتاد شمسی ،نفتکش های تک جداره در سراسر جهان با ممنوعیت دریانوردی مواجه شدند و شرکت ملی نفتکش ایران که تعدادی از این نفتکش ها را در اختیار داشت مجبور به اسکراب آنها شد. در آسیا کشور بنگلادش مشتری پروپاقرص این نوع کشتی هاست. شرکت های کشتیرانی وقتی تصمیم می گیرند یکی از کشتی های خود  را از رده خارج کنند ، آن کشتی را روانه ی بنگلادش می کنند و آن را با تشریفات خاصی به  ساحل میزنند. ساعاتی قبل از به ساحل زدن کشتی،  همه وسایل قیمتی روی آن را با قرعه کشی بین پرسنل تقسیم می کنند. البته در این بین بر سر تصاحب برخی کالاها و اموال، اختلاف ها و جدال هایی بین پرسنل شکل می گیرد و این پروسه بشکل کاملا مسالمت آمیز طی نمی شود. پس از آن عده ای از افسران و مهندسان و ملوانان را قبل از یورش بردن کشتی به سمت ساحل، پیاده می کنند و کشتی با حداقل نفرات یعنی با  کاپیتان و سر مهندس و یکی دو نفر دیگر با سرعت هر چه تمام تر و با بوقی ممتد به سمت ساحل خیز بر می دارد. امواج خروشان ِ ناشی از یورش کشتی به ساحل ، لایه لایه بر هم سوار می شوند و مثل یک سونامی به ساحل هجوم می برند و در پی آنها، کشتی با سینه، وارد ساحل می شود. از برخورد کشتی با خشکی صدای مهیبی بر می خیزد ، ژنراتورها از کار می افتند ، برق کشتی قطع می شود و تاریکی غلیظ و سکوت مرگباری سراسر کشتی را در بر می گیرد و در اصطلاح ، کشتی  dead می شود( می میرد) . مرگ این نهنگ بزرگ فولادی  برای ساحل نشینان جلوه ای هیجانی اما برای کارکنانی که سالهاست با آن خو گرفته و مسافرت های کاری خاطره انگیزی را  بر روی آن تجربه کرده اند ، مثل سپردن یک مادر پیر به آسایشگاه، غمبار است. 

راستش را بخواهید مثل تمام نوشته های دیگرم قصد داستان گویی و تعریف خاطره ندارم. در یکی دو سال گذشته و مخصوصا در ماه های اخیر، کشور ، به شکل کاملا عیان،نشانه های آشکاری از یک کشتی تک جداره ی رو به پایان به خود گرفته است. یک کشتی فرسوده با بوقی ممتد به سمت ساحل نیستی. و بنظر می رسد تمام این اختلاف ها و اختلاس ها و غارت کردن ها هم بر سر تصاحب حداکثری اموال این کشتی رو به اسکراب ،به پا شده است.دقیقا همان قرعه کشی ِ اموال منقول یک کشتی ِ رو به احتضار.

اگر این نوشته را می توانستم بصورت چند رسانه ای منتشر کنم قطعا فایل تصویری قسمم به قرآن مجید را به آن پیوست و منتشر می کردم. صادقانه قسم می خوردم که نه قصد نشر دلسردی دارم و نه قصد تضعیف و وهن نظام. برعکس دلم مثل بسیاری از هم وطنان دیگر از این شرایط به درد آمده و هر آنچه می گویم صرفا از باب تذکر و تنبیه است.  قطعی های مکرر و سراسری برق، قطعی آب لوله کشی شهری، قطعی آب شرب و کشاورزی اکثر روستاها، قطعی و کمبود آب در رودخانه ها و مرگ حتمی الوقوع نخیلات و تالاب ها، عدم واکسیناسیون به موقع و گسترده و افزایش مرگ و میر ناشی از موج جدید بیماری کرونا همه و همه ناشی از این است که امور رها شده است.  ....   

 امیدواریم سرمهندس جدید و ناخدای موجود ، این کشتی را به جای اسکراب به یک درای داک(محل تعمیر کشتی) رهنمون کنند و یک کشتی متناسب با امواج اقیانوس های متلاطم جهانی بسازند چرا که کشتی تک جداره ی موجود فقط برای به گِل نشستن و تجربه ی مرگ تلخ ، مناسب است.لازمه ی این کار این است که با درای داک ها قهر نکنیم  و به مهندسان فارغ از اصول گرا و اصلاح طلب بودن شان به شکل حقیقی و نه نمایشی اعتماد کنیم و کارها را به جای متملقین به متخصصین بسپاریم.

 مرگ این کشتی باشکوه تاریخی هر چند برای ساحل نشینان بی تفاوت  چیزی جز تجربه ی یک هیجان فرحبخش نیست اما  برای اهالی آن یک فاجعه ی تمام عیار است. در افسانه‌های قدیمی آمده که قوی گنگ (mute swan) در طول عمر هیچ صدایی تولید نمی‌کند و تنها در نزدیکی لحظات مرگ، به گوشه‌ای دنج پناه برده و آوازی زیبا به عنوان اختتامیه عمر عاشقانه خود می‌خواند که با اتمام آواز، جانش را از دست می‌دهد. امروزه کشور ما ،قوی گنگی ست که حتی توانایی خواندن آخرین آوازش را هم ندارد.