۱۹ شهریور یادآور یکی از تلخ ترین حوادث تاریخ ایران اسلامی است.روزی که مفسرمجاهد و فقیه وحدت آفرین حضرت آیت الله حاج سید محمود طالقانی(ره)رخ درنقاب کشید.
شوشان - امین بهرامی:
۱۹ شهریور یادآور یکی از تلخ ترین حوادث تاریخ ایران اسلامی است.روزی که مفسرمجاهد و فقیه وحدت آفرین حضرت آیت الله حاج سید محمود طالقانی(ره)رخ درنقاب کشید.
دراین مصیبت جانکاه حضرت امام خمینی(ره)برادر خویش و ملت ایران پدر خود را از دست دادو ثلمه اى جبران ناپذیر در عالم فقاهت اتفاق افتاد.بزرگ مردی که همچون ابوذر،از زندانی به زندان دیگرو از تبعیدی به تبعید دیگر میرفت تا منادی توحید و مبلغ اسلام سیاسی صحیح باشد.
مفسری که قرآن کریم را از گوشه حوزه های علمیه و مساجد به متن جامعه آورد و با تفسیر آیات اخلاقی،اجتماعی و سیاسی به همه مکاتب فاسد بشری ثابت کرد که شریعت نبوی(صلی الله علیه وآله)برای همه دورانهاحرفهای نابی برای گفتن دارد و در زمینه مبارزه با طاغوت وتشکیل نظام دینی،این قرآن کریم است که با آیات ذی قیمتش میتواندنظام مذکوررا پایه گذاری نماید.
در سالروز ارتحال ملکوتی حضرت آیت الله طالقانی(ره)برآن شدیم تا درنوشتاری به برخی از ویژگیهای آن مفسر مجاهد و خستگی ناپذیر بپردازیم.
(۱):جامعیت فکری
ازجمله خصوصیات حضرت آیت الله طالقانی(ره)این بود که علاوه برفقاهت و تسلط برمنابع فقه و اصول،برعلم تفسیرنیز احاطه کامل داشت و برای تمامی ابعاد تئوری نظام اسلامی و مبارزه با طاغوت با در نظر گرفتن آیه و یا آیات مربوطه، قرآن را با لسان قوم نه زبان قم برای مردم تفسیر میکرد تا جامعه اسلامی متوجه شوند که مبارزه با رژیم ستم شاهی براساس کتاب وحی صورت گرفته است،نه صرفا براساس احساسات وجوشش های سیاسی که ممکن درهر کشوری وجود داشته باشد، لذا حکومت طاغوت بارها ایشان را ممنوع المنبرکردند،زیرا میدانستند تفسیرآیات الهی توسط حضرت آیت الله طالقانی(ره)سست کننده پایه های حکومت سفّاک پهلوی است.
اطلاع دقیق از اوضاع جامعه،شناخت نیاز فکری مردم و بیان شیوای آن عالم بابصیرت باعث شد تامحافل تفسیری ایشان درمسجدهدایت تهران به پایگاهی بی نظیربرای روشنگری جامعه علیه رژیم طاغوت مبدل گردد.
حضرت آیت الله طالقانی(ره)مانند بعضی از هم سلکان خویش نبود که عبا برسر کشیده و جامعه گریز باشد،بلکه از مردم و در متن ملت بودو با استفاده از جامعیت فکری و علمی خویش به دنبال تحقق بخشیدن به آیات الهی بود و جامعیت فکری آن عالم ربانی به دلیل مأنوس بودن ايشان باقرآن بود،زیرا کتاب وحی،دارای محتوای جامعی در زمینه های مختلف برای حیات بشری است.
(۲):داشتن مقبولیت و پایگاه مردمی
حضرت آیت الله طالقانی(ره)از محبوبیت خاصی در بین آحاد مردم و احزاب مختلف سیاسی برخورداربود.علمای دین منحصر به گروه خاصی نیستندو همیشه بعنوان افراد مقدس و وحدت آفرین در بین جامعه دارای مقبولیت خاصی هستند.
آن رادمرد فرزانه به حدی در بین مردم محبوبیت داشت که او راهمچون یکی از خودشان می دانستند و ارتحال ایشان برای امت اسلام، مرگ آزادی تلقی می شد. آن سید والاتبار از چنان بساطت اندیشه ای برخوردار بود که همه احزاب حضرت ایشان را ازجماعت خود تلقی می کردند،بااینکه ایشان به هیچ حزبی گرایش نداشت.
پس از گذشت سالها از ارتحال جانگداز و ملکوتی آن فقیه مجاهد هنوز ملت ایران نام طالقانی را با حسرت فراقش برزبان جاری میکنند.
معمولا داغ رحلت هرشخصیتی باگذشت زمان عادی میشود،اما غم از دست دادن ابوذر زمان حضرت آیت الله طالقانی(ره)هیچ گاه برای ارادتمندانش عادی نخواهدشد.
پایگاه مردمی داشتن برای علما یعنی اینکه سالهابعداز فراق آن شخصیت دینی وسیاسی هنوز از محبوبیت زایدالوصفی برخوردار باشدو طالقانی محبوبی است که هیچ گاه از علاقه مردم به ساحت مبارکش کاسته نخواهدشد.
(۳):یاور امام بودن
حضرت آیت الله طالقانی(ره)بااینکه میتوانست رساله عملیه منتشر نموده و به دلیل محبوبیت بسیاربالادر بین مردم خود را بعنوان یکی ازمراجع تقلید شیعه معرفی کند،اما این کار را انجام ندادو همیشه خود را بعنوان یار و یاور رهبرکبیر انقلاب اسلامی حضرت آیت الله العظمی امام خمینی(ره)می دانست و امام امت(نورالله مرقده)به آن فقیه مجاهد،علاقه بسیارخاصی داشتند،بطوری امام بزرگوار(قدس سره الشریف)، چه در ایام تبعید در خارج از کشور و چه پس از ورود به میهن اسلامی در امورات نظام با آیت الله طالقانی(ره)مشورت هایی در زمینه های گوناگون داشتند.
بصیرت آن مفسر دوراندیش قرآن تاجایی بود که وقتی منافقین پس از نصیحت های فراوان توسط معظم له قصد نداشتن دست از فتنه گری وآشوب علیه آرمانهای امام راحل(ره)و کیان نظام مقدس جمهوری اسلامی بردارند،در خطبه ی نماز جمعه تهران با سخنانی شدید الحن فرقه ضاله منافقین را تهدید نمود که اگر دست از توطئه برندارند،کفن پوشیده و مسلح علیه آنان به خیابان خواهد آمد که بااین خطبه آتشین طومار فتنه منافقین در هم پیچیده شد.
درماجرای کردستان وقتی ازآتش فتنه ای که توسط دشمنان انقلاب روشن شده بود باخبرگردید،به آن دیار رفته و کردهای غیور و همیشه درصحنه را از حقیقت توطئه ای که معاندان نظام تدارک دیده بودند باخبر کرد و آن فتنه را با سخنان پیغمبرگونه اش خنثی نمود.
آیت الله طالقانی(ره)خود را مروّج اسلام سیاسی صحیح می دانست و هیچ گاه مقابل امام امت(ره)و نظام اسلامی قرارنگرفت،بلکه اگر بر سرمسؤولين و موكلين مردم فریاد میزدبرای این بود که مسیر انقلاب اسلامی از آن خطوط قرمزی که قرآن گفته و امام بزرگوار(ره)براساس کتاب الله و سنت اهل بیت(علیهم السلام)خط کشی کرده است منحرف نشود.
فریاد طالقانی،بر اساس حب و بغض های شخصی و جناحی نبود،زیرا به هیچ گروهی انتساب نداشت،بلکه آن پیرفرزانه،درد دین و دنیای مردم را داشته و در این راه دوشادوش بنیانگذارجمهوری اسلامی ایران حضرت امام خمینی(ره)قدم برمیداشت.
(۴):دوری ازتجملات و حمایت ازمستضعفین
حضرت آیت الله طالقانی(ره)موافق با تجملگرایی امرای جمهوری اسلامی نبود.ایشان حاضرنبود درمجلس خبرگان رهبری روی صندلیهایی جلوس نماید که تا مدتها قبل نوکران آمریکا روی آنهانشسته بودند،زیرا به این اصل اعتقاد داشت که وقتی بزرگان نظام به نشستن درچنین مکان هایی عادت کردند،نمیتوانندقانون صحیحی برای مستضعفان و کوخ نشینان جامعه وضع نمایند و چون اعتقاد ایشان مبتنی برمبنای صحیح اسلامی بود نمیتوانستند مقابل تفکر ایشان قد علم کنندو کسی از آن عالم ربانی خرده به دل نمیگرفت.
آیت الله طالقانی(ره)هیچ گاه از محبوبیت و عظمت خویش در بین مردم سوءاستفاده نکرد و تاآخرین لحظات عمر ساده پوشی، ساده نوشی و پرهیز از تجملات را سرلوحه کارخویش قرار داد و همه زمامداران جامعه اسلامی را چه در خطبه ها و چه در دیدارهای شخصی به ساده زیستی و رسیدگی به طبقات محروم توصیه میفرمود و خود نیز در راه اعتلای اسلام و انقلاب و تفقد از محرومین از هیچ کوششی فروگذاری نکرد.
(۵):(احیای اصل قرآنی شورا)
آن مفسر مجاهد بر احیای شوراها و مشورت گیری مسؤولين از مردم تاکید بی شائبه وفراوانی داشت.
ایشان هم درمجلس خبرگان،هم در خطبه های وحدت آفرین و دشمن شکن نمازجمعه تهران و هم در مصاحبه ها و تالیفات گرانبهایش براصل شورا تاکید ویژه داشت و معتقد بود که خداوند به پیامبراکرم(صلی الله علیه وآله)فرموده است بامردم مشورت کن تا آنان بدانند درجامعه اسلامی مسوؤليت دارندو ایفای نقش در نظام اسلامی منحصر به مسؤولين نیست و مردم نیز در تصمیماتی که برای آینده آنان اتخاذ میشودنقش مستقیم دارند.امادریغ از عملی شدن صحیح توصیه مبارک ایشان در جامعه.
۶:(خطبه های مؤثر)
حضرت آیت الله طالقانی(ره)در زندانهای رژیم منحوس پهلوی به ایراد خطبه و برگزاری نماز جمعه مبادرت داشتند.
پس از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی عدم اقامه نماز جمعه را خلائى بزرگ برای نظام تلقی کردند و توسط مرحوم حجت الاسلام حاج سید احمد خمینی(ره)به امام راحل(ره)پیام مشورتی مبنی براقامه نماز وحدت آفرین نماز جمعه در تهران را دادند.
حضرت امام خمینی(ره)نیز بهترین گزینه را برای استقبال عمومی و تاثیر دربین جامعه و مسؤولين را شخص آیت الله طالقانی(ره)دانستند.
اگرچه ایشان موافق نبودند که خود امام جمعه باشند،اما بااصرارفراوان وعلی رغم بیماری وخستگی ومشغلات فراوان تکلیف خود دیدند که برای مردم خطبه جمعه و نماز این روز باعظمت را اقامه نمایند و ۵ مردادماه اولین نماز جمعه توسط مفسر کبیرقرآن حضرت آیت الله طالقانی(ره)با استقبال بی نظیر مردم تهران اقامه شد.
اگر چه اجل مهلت نداد تا آن فقیه وحدت آفرین خطبه های بسیاری را ایراد فرمایند،اما همان مقدار از فرمایشات ایشان آثار فراوانی درجامعه و احزاب سیاسی ایجاد کردو اهل خرد از آیات الهی که توسط معظم له تفسیر شده بود درسهای بسیاری آموختند.
طالقانی،به خطبای نماز جمعه اینگونه آموخت که جایگاه نماز جمعه مکانی برای آموزش معارف الهی، جایی برای فریاد زدن بر سر استکبار و منبری برای بیان دردهای مستمندان و مستضعفانی است که با دست خالی و مشت های گره کرده هیبت پوشالی طاغوت را درهم شکستند تا دین و دنیایشان درسایه سارنظام اسلامی آباد گردد.
خبری که دلهاراسوزاند
۱۹شهریور خبری در ایران اسلامی منتشرشد،اما چه کسی باور میکرد امام امت(ره)برادرخویش و ملت پدر خودرا از دست داد؟ایران یکپارچه سیاه پوش گردید،خاک غم و اندوه برشهرهای کشور ما افکنده شده بود.
روز مردم به سان شب گردید،جهان اسلام وآسمان فقاهت فقیه و مفسر عالیمقام خود را از دست دادند و این مردم داغدارایران بودند که باحسرت یکدیگر را درآغوش می گرفتند.
عده ای از جراید نوشته بودند:آیت الله طالقانی(ره)درگذشت.این خبر برای مردم جگر سوز بود. دراین میان اما پیام امام بزرگوار(ره)مثل همیشه باهمه پیامهای تسلیت متفاوت بود.
رهبر کبیر انقلاب(ره)،آیت طالقانی(قدس سره)را ابوذر زمان و برادر خویش خطاب کردو از این مصیبت جانکاه بسیار محزون بود.ملت خداجوی ایران در تهران گردهم آمده و بر سروسینه زده وگرداگرد پیکر مطهر حضرت آیت الله طالقانی(ره)فریاد میزدند:
ای نائب پیغمبرما جای تو خالی ست
آری!مردم باورکرده بودند فقیه و مفسر مجاهدی که محور وحدت انقلابیون و صدای محرومیت آنان بود به ملکوت اعلی پیوست.
سیاسیون پایگاه محکمی را از دست داده بودند،به حوزه های علمیه ثلمه ای جبران ناپذیرواردشد و در یک کلام ایران شخصیتی را از دست دادکه مادر گیتی همچو او به خود ندیده است.
اگر چه حضرت آیت الله طالقانی(نور الله مرقده)از میان ما رخت بسته،اما صفای سخنانش،سلامت افکارش،زبان گویاواثرگذارش،روش و منش و مردم داریش و دفاع از نظام و رهبری انقلاب از جمله یادگارهای آن مجاهد نستوه و کم نظیراست.
زیبنده است علمای دین،مسوؤلين نظام مقدس جمهوری اسلامی و مردم بامطالعه سیره آن فقیه و مفسربیدادگر،به درسهای حیات طیبه ایشان در ابعادمختلف زندگی فردی،اجتماعی و سیاسی جامه عمل پوشانده و یاد و نام ابوذر زمان را محدود به سالروز ارتحال ایشان نکنند.
در سالگرد رحلت ملکوتی و جانگذازفریادگر توحید در عصر خفقان پهلوی،مفسرکبیر کتاب الرحمان،فقیه وحدت آفرین دوران حضرت آیت الله حاج سیدمحمود طالقانی(قدس الله نفسه الزکیه) سلام و درود میفرستیم و علودرجات آن عالم ربانی را از خداوند متعال مسألت مینماییم.